Bài giảng Hóa học Lớp 9 - Bài: Hợp chất hữu cơ

I. Khái niệm về chất hữu cơ
1. Hợp chất hữu cơ có ở đâu?
Hợp chất hữu cơ tồn tại xung quanh chúng ta, trong cơ thể sinh vật, các loại lương thực, thực phẩm, đồ dùng và ngay trong chính cơ thể chúng ta.
2. Hợp chất hữu cơ là gì?
Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon trừ một số chất như cacbon monoxit CO, cacbon đioxit CO2, axit cacbonic H2CO3, các muối cacbonat,...
VD: Khí metan CH4, Rượu etylic C2H6O, .
 Bài tập: Chỉ ra hợp chất hữu cơ trong các chất sau: CH3Cl, NaHCO3, CH3COOH, HNO3, C2H6, C2H2 .
3. Phân loại hợp chất hữu cơ 
Hợp chất hữu cơ gồm hai loại chính.
a. Hiđrocacbon: Phân tử chỉ có hai nguyên tố : cacbon và hiđro
VD: CH4 , C2H2, .
b. Dẫn xuất của hiđrocacbon: Ngoài cacbon và hiđro, trong phân tử còn có các nguyên tố khác như oxi, nitơ, clo
VD: C2H6O, CH3Cl....
Bài tập: Phân loại hợp chất hữu cơ trong các chất sau: CH3Cl, NaHCO3, CH3COOH, HNO3, C2H6, C2H2 .
II. Khái niệm về hóa học hữu cơ
Hoá học hữu cơ là ngành hóa học chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ và những chuyển đổi của chúng
I. Đặc điểm cấu tạo các phân tử HCHC
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử
- Trong hợp chất hữu cơ : 
 v C có hoá trị (IV) 
 v N có hoá trị (III) ...............
 v O có hoá trị (II) - O -
 v H, Na, Cl, Br (I) - H
Trong phân tử hợp chất hữu cơ, các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hoá trị. Mỗi liên kết được biểu diễn bằng một nét gạch nối giữa hai nguyên tử (1 đơn vị hóa trị).
VD : Mêtan : CTPT: CH4 	 
 Metyl clorua: CTPT: CH3Cl
Metylic: CTPT: CH3OH
 O ̶ H
2. Mạch Cacbon 
Các nguyên tử C có thể liên kết trực tiếp với nhau, tạo thành mạch Cacbon .
- Có 3 dạng mạch cacbon : 
Mạch thẳng
Mạch nhánh
Mạch vòng
 C
 C C
 3. Trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử : 
- Mỗi HCHC có một trật tự liên kết xác định giữa các nguyên tử trong phân tử.
VD : C2H6O
 Rượu êtylic đimetyl ete
II. CÔNG THỨC CẤU TẠO :
- Công thức biểu diễn đầy đủ liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử gọi là công thức cấu tạo
- Công thức cấu tạo cho biết thành phần của phân tử và trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử .
Công thức phân tử: C2H6O
Công thức cấu tạo 
Bài tập:
Câu 1: Cho các hợp chất hữu cơ: C2H5ONa, C2H5OH, CH3COONa, C2H4, CH4, HCHO, CH3NH2, C2H6. Cho biết hợp chất nào là hợp chất hữu cơ thuộc loại hidrocacbon, hợp chất dẫn xuất hidrocacbon .
Câu 2: Trong các CTCT sau, CTCT nào đúng, CTCT nào sai (KHOANH TRÒN) lỗi sai và viết lại cho đúng.
SỬA
Câu 3: Viết CTPT, CTCT thu gọn của:
CTPT: 
CTCT THU GỌN:
CTPT: 
CTCT THU GỌN:
CTPT: 
CTCT THU GỌN:
 CH3
CTPT: 
CTCT THU GỌN:
Câu 4: Viết CTCT có thể có của C5H12