Bài giảng Lịch sử Lớp 4 - Bài: Văn học và khoa học thời Hậu Lê

KIỂM TRA BÀI CŨ : 
 Trường học thời Hậu Lê 
1.Thời Hậu Lê bắt đầu từ năm nào? Ai làm vua? 
 Năm 1428, Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế lấy hiệu là Lê Thái Tổ, mở đầu thời đại Hậu Lê. 
2. Nhà Hậu Lê làm gì để khuyến khích việc học tập ? 
 - Tổ chức lễ xướng danh. 
 - Tổ chức lễ vinh quy. 
 - Khắc tên tuổi những người đỗ cao ( tiến sĩ) vào bia đá dựng ở Văn Miếu để tôn vinh những người có tài. 
 Giáo dục thời Hậu Lê 
 Lịch sử 
1. Văn học thời Hậu Lê: 
 Văn học và khoa học thời Hậu Lê 
Câu hỏi thảo luận: 
 Dựa vào nội dung SGK, hoàn thành bảng thống kê về nội dung tác giả, tác phẩm văn học, tiêu biểu thời Hậu Lê. 
 Tác giả 
 Tác phẩm 
 Nội dung 
 Tác giả 
 Tác phẩm 
 Nội dung 
 Các tác giả, tác phẩm văn học tiêu biểu thời Hậu Lê. 
Nguyễn Trãi 
Bình ngô đại cáo. 
 Phản ánh khí phách anh hùng và niềm tự hào dân tộc. 
Lê Thánh Tông 
Hồng Đức Quốc Âm thi tập 
 Ca ngợi nhà Hậu Lê; đề cao công đức của nhà vua . 
Nguyễn Trãi 
Quốc âm thi tập 
Ức trai thi tập 
 Lý Tử Tấn 
 Nguyễn Húc 
Các bài thơ 
 Nói lên tâm sự những người muốn đem tài năng trí tuệ giúp ích cho nước, cho dân nhưng bị quan lại ghen ghét, vùi dập. 
T âm sự những người muốn đem tài năng trí tuệ giúp ích cho nước, cho dân nhưng bị quan lại ghen ghét, vùi dập. 
a. Chữ Hán. 
Tác giả 
Tác phẩm 
Nội dung 
 Phản ánh khí phách anh hùng và niềm tự hào dân tộc. 
Bình ngô đại cáo. 
Nguyễn Trãi 
 Bình ngô đại cáo (Đoạn trích)Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân Quân điếu phạt trước lo trừ bạoNhư nước Đại Việt ta từ trước Vốn xưng nền văn hiến đã lâuPhong tục Bắc –Nam cũng khác...Lấy nhân nghĩa để thắng hung tàn đem chí nhân để thay cường bạo ... Xã tắc từ nay vững bền giang sơn từ nay đổi mới 
 Bài ca Côn Sơn  Côn Sơn suối chảy rì rầmTa nghe như tiếng đàn cầm bên tai.Côn Sơn có đá rêu phơi Ta ngồi trên đá như ngồi đệm êm. Trong ghềnh thông mọc như nêmTìm nơi bóng mát ta lên ta nằm.  Trong rừng có bóng trúc râmDưới màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn. 
b. Chữ Nôm 
Tác giả 
Tác phẩm 
Nội dung 
Nguyễn Trãi 
Ức trai thi tập 
Quốc âm thi tập. 
 Nói lên tâm sự những người muốn đem tài năng trí tuệ giúp ích cho nước, cho dân nhưng bị quan lại ghen ghét, vùi dập. 
Lê Thánh Tông 
Hồng Đức Quốc âm thi tập. 
Ca ngợi nhà Hậu Lê và công đức của nhà vua. 
 Nhân vật tiêu biểu văn học thời Hậu Lê 
KẾT LUẬN : Văn học thời Hậu Lê phát triển rực rỡ cả về văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm. Các tác giả, tác phẩm tiêu biểu là: 
Tác giả 
Tác phẩm 
Nội dung 
Nguyễn Trãi 
Lê Thánh Tông 
-B×nh Ng« ®¹i c¸o 
-ø c Trai thi tËp 
-Quèc ¢m thi tËp 
-Hång §øc Quèc ©m thi tËp 
- Ph¶n ¸nh khÝ ph¸ch anh hïng vµ niÒm tù hµo, chñ quyÒn ®éc lËp d©n téc. 
- Nãi lªn t©m sù cña nh÷ng ng­êi muèn ®em tµi n¨ng gióp Ých cho ®êi nh­ng bÞ quan l¹i ghen ghÐt vïi dËp. 
- Ca ngîi nhµ HËu Lª; ®Ò cao c«ng ®øc cña nhµ vua. 
2. Khoa học thời Hậu Lê. 
Tác giả 
Công trình khoa học 
Nội dung 
 Câu hỏi thảo luận :Dựa vào nội dung SGK, lập bảng thống kê về nội dung, tác giả, công trình khoa học tiêu biểu thời Hậu Lê: 
2. Khoa học thời Hậu Lê. 
Tác giả 
Công trình khoa học 
Nội dung 
 Tác giả, công trình khoa học tiêu biểu thời Hậu Lê: 
Ngô Sĩ Liên 
Nguyễn Trãi 
Lương Thế Vinh 
Đại Việt sử kí toàn thư. 
Lam Sơn thực lục . 
Dư địa chí 
Đại thành toán pháp 
 Ghi lại Lịch sử nước ta từ thời Hùng Vương đến đầu thời Hậu Lê. 
 Ghi lại diễn biến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn . 
 Kiến thức toán học 
Tác giả 
Công trình khoa học 
Nội dung 
a. Khoa học xã hội thời Hậu Lê. 
 Ngô Sĩ Liên 
Nguyễn Trãi 
Nguyễn Trãi 
Đại Việt sử kí toàn thư. 
Lam Sơn thực lục . 
Dư địa chí. 
- Ghi lại Lịch sử nước ta từ thời Hùng Vương đến thời Hậu Lê. 
- Ghi lại diễn biến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. 
 - Xác định rõ ràng lãnh thổ quốc gia nêu lên những tài nguyên, sản phẩm của đất nước và một số phong tục tập quán của nhân dân ta. 
b. Khoa học tự nhiên thời Hậu Lê. 
Tác giả 
Công trình khoa học 
Nội dung 
Lương Thế Vinh 
 Lê Hữu Trác  (Hải Thượng Lãn Ông) 
-Đại thành toán pháp 
 -Hải Thượng Y Tông Tâm Lĩnh 
 Kiến thức toán học 
 Kiến thức y học 
 Kết luận : Khoa học thời Hậu Lê phát triển về mọi mặt (Lịch sử, Địa lí, Y học, Toán học...). Các tác phẩm khoa học không những có ý nghĩa lịch sử mà còn có ý nghĩa thực tiễn, lí luận sâu sắc,nó giúp ngành tự nhiên, xã hội đi sâu nghiên cứu tìm hiểu về Văn học ,Khoa học cổ đại và trung đại Việt Nam. 
 NỘI DUNG BÀI :  - Văn học thời Hậu Lê phát triển mạnh cả về văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm. Các tác phẩm văn học tiêu biểu: Quốc âm thi tập, Bình Ngô đại cáo; Ứ c Trai thi tập ( Nguyễn Trãi); Hồng Đức quốc âm thi tập (Lê Thánh Tông)...  
 - Khoa học thời Hậu Lê cũng phát triển rực rỡ cả khoa học xã hội và khoa học tự nhiên.Các tác phẩm tiêu biểu:  * Đại Việt sử kí toàn thư ( Ngô Sĩ Liên) * Lam Sơn thực lục; Dư địa chí (Nguyễn Trãi) * Đại thành toán pháp ( Lương Thế Vinh)  
 TRÒ CHƠI: Nhà sử học nhỏ tuổi Cách chơi:  Trò chơi gồm hai đội tham gia ( mỗi đội gồm 3 học sinh) Nhiệm vụ mỗi đội : Thảo luận theo nội dung câu hỏi ( thời gian 1 phút). Sau đó mỗi đội cử 1 đại diện lên tham gia trò chơi. Luật chơi:  Hai bạn đại diện bốc thăm câu hỏi. Đội nào vào câu hỏi số1 thì được quyền hỏi trước theo nội dung đã ghi trong phiếu, đội còn lại trả lời theo câu hỏi. Sau đó hai bạn đổi vị trí cho nhau để hoàn thành phần chơi của mình. Đội nào trả lời đúng và nhiều nhất thì thắng cuộc. Thời gian cho mỗi đội chơi: 1 phút.  
Lương Thế Vinh. 
Tác phẩm “ Đại thành toán pháp” là của ai? 
Tác phẩm “ D ư đ ịa chí” là của ai? Nội dung nói về đ iều gì? 
Nguyễn Trãi – Xác định lãnh thổ quốc gia, tài nguyên, các sản phẩm của đất nước và một số phong tục tập quán của nhân dân. 
Nguyễn Trãi viết tác phẩm v ă n học sử nào? 
Lam S ơ n thực lục. 
Bộ Đại Việt sử kí toàn th ư ghi lại đ iều gì? Do ai viết? 
Ghi lại lịch sử n ư ớc ta từ thời Hùng V ươ ng đ ến thời Hậu Lê; Do Ngô Sĩ Liên viết. 
Ai viết tác phẩm “ Ứ c trai thi tập” 
Nguyễn Trãi. 
Ai viết tác phẩm “Hồng Đức Quốc âm thi tập”. 
Lê Thánh Tông 
Chúc các em chăm ngoan học giỏi 
Tượng Vua lê thánh tông 
ĐỀN THỜ VUA LÊ THÁNH TÔNG 
TƯỢNG L ƯƠ NG THẾ VINH 
 LÊ HỮU TRÁC ( HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG ) 
KHU TƯỞNG NIỆM LÊ HỮU TRÁC ( HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG ) 
BÌNH NGÔ ĐẠI CÁO ( CHỮ HÁN ) 
QUỐC ÂM THI TẬP ( CHỮ NÔM ) 
CHỮ HÁN 
 CHỮ NÔM