Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Bài: Từ đồng nghĩa

LUYỆN TỪ VÀ CÂU LỚP 5 
I. Nhận xét : 
1- So sánh nghĩa của các từ in đậm trong mỗi ví dụ sau : 
a) Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn , ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta , làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu . Trong công cuộc kiến thiết đó , nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều . 
 Hồ Chí Minh 
b) Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại . Nắng nhạt ngả màu vàng hoe . Trong vườn , lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm không trông thấy cuống , như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo lơ lửng . 
	 Tô Hoài 
Nghĩa của các từ trong mỗi ý giống nhau hay khác nhau ? 
Xây dựng – kiến thiết 
Vàng xuộm – vàng hoe – vàng lịm 
Kết luận : 
- Nghĩa của các từ trong mỗi ý giống nhau 
 ( cùng chỉ một hoạt động , một màu ) 
Những từ có nghĩa giống nhau như vậy là các từ đồng 
nghĩa . 
2- Thay những từ in đậm trong mỗi ví dụ trên cho nhau rồi rút ra nhận xét : Những từ nào thay thế được cho nhau ? Những từ nào không thay thế được cho nhau ? Vì sao ? 
Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn , ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta , làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu . Trong công cuộc kiến thiết đó , nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều . 
kiến thiết 
xây dựng 
Từ xây dựng và kiến thiết có thể thay thế cho nhau được vì nghĩa của các từ ấy giống nhau hoàn toàn ( làm nên một công trình kiến trúc , hình thành một tổ chức hay một chế độ chính trị , xã hội , kinh tế ). 
Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại . Nắng nhạt ngả màu vàng hoe . Trong vườn , lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm không trông thấy cuống , như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo lơ lửng. 
Vàng xuộm , vàng hoe , vàng lịm không thể thay thế cho nhau vì nghĩa của chúng không giống nhau hoàn toàn . 
- Vàng xuộm chỉ màu vàng đậm của lúa chín. 
- Vàng hoe chỉ màu vàng nhạt , tươi , ánh lên . 
- Vàng lịm chỉ màu vàng của quả chín , gợi cảm giác rất ngọt . 
vàng xuộm 
vàng hoe 
vàng lịm 
II.Ghi nhớ : 
1. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau . 
VD: siêng năng , chăm chỉ , cần cù ,  
2. Có những từ đồng nghĩa hoàn toàn , có thể thay thế cho nhau trong lời nói . 
VD: hổ , cọp , hùm ,  
3. Có những từ đồng nghĩa không hoàn toàn . Khi dùng những từ này , ta phải cân nhắc lựa chọn cho đúng . 
VD: - ăn , xơi , chén , ( biểu thị những thái độ , tình cảm khác nhau đối với người đối thoại hoặc điều được nói đến ). 
 - Mang , khiêng , vác , ( biểu thị những cách thức hành động khác nhau ). 
III. LUYỆN TẬP 
Bài 1 : Xếp những từ in đậm thành từng nhóm đồng nghĩa : 
 Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn , ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta , làm sao cho chúng ta theo các nước khác trên hoàn cầu . Trong công cuộc kiến thiết đó , nước nhà trông mong ở các em rất nhiều . Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không , dân tộc Việt nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai cùng với các cường quốc năm châu được hay không , chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em . 
 Hồ Chí Minh 
+ nước nhà – non sông + hoàn cầu – năm châu 
Bài 2 : Tìm những từ đồng nghĩa với những từ sau đây : đẹp , to lớn , học tập . 
M: đẹp-xinh 
Đẹp : đẹp đẽ , đèm đẹp , xinh , xinh xắn , xinh tươi , tươi đẹp , mĩ lệ ,  
To lớn : to, to đùng , to tướng , to kềnh , vĩ đại , khổng lồ , lớn ,  
Học tập : học , học hành , học hỏi ,  
Bài 3 : Đặt câu với một cặp từ đồng nghĩa em vừa tìm được ở bài tập số 2 M: - Quê hương em rất đẹp . - Bé Hà rất xinh . 
Rung Chuông Vàng 
Trò chơi 
Chọn A , hoặc B , hoặc C . 
Em hãy chọn ý đúng nhất . 
Câu 1 
A. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau . 
B. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa gần giống nhau . 
C.Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc 
 gần giống nhau . 
Rung Chuông Vàng 
0 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
Chọn A , hoặc B , hoặc C , hoặc D 
Dòng nào dưới đây là những từ đồng nghĩa ? 
Câu 2 
A. Hồng , đỏ , thẫm . 
B. Đen đúa , xanh đen , xanh hồ thủy . 
C. Mang , vác , đi , đứng . 
D. Biếu , tặng , cho , bán . 
Rung Chuông Vàng 
0 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10