Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó

QUAN SÁT HÌNH ẢNH 
I/ TÌM HIỂU CHUNG 
1/ Tác giả: 
- Hồ Chí Minh (1890-1969) - V ị lãnh tụ thiên tài của dân tộc, nhà Cách mạng lỗi lạc. 
- Người còn là nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc . 
2/ Tác phẩm: 
* Hoàn cảnh sáng tác : Được sáng tác năm 1941 
* Đọc : giọng vui tươi, nhẹ nhàng 
* Bố cục: 
Hai phần 
+Phần 1: Ba câu thơ đầu : Cuộc sống của Bác nơi núi rừng Pác Bó.+Phần 2: Câu thơ cuối : Cảm nhận của Bác về cuộc đời cách mạng. 
* Từ khó : bẹ; sử Đảng 
 * Thể thơ: 
Thất ngôn tứ tuyệt 
II/ TÌM HIỂU VĂN BẢN 
1/ Cuộc sống của Bác nơi núi rừng Pác Bó. 
* Câu thơ thứ nhất : 
- Thời gian : sáng >< tối 
- Hoạt động : ra >< vào 
- Nơi chốn : bờ suối >< hang 
-> Nghệ thuật đối: Làm nổi bật nếp sống của Bác nhịp nhàng hòa hợp với thiên nhiên 
Sáng ra bờ suối, tối vào hang. 
- > Điều kiện ch ỗ ở rất khó khăn 
=> Bác sống ung dung tự tại, v ư ợt lên hoàn cảnh khó khăn. 
II/ TÌM HIỂU VĂN BẢN 
1/ Cuộc sống của Bác nơi núi rừng Pác Bó. 
* Câu thơ thứ hai 
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng. 
Những món ăn dân dã đạm bạc 
- Bữa ăn đạm bạc, thiếu thốn với ngô, măng. 
- “sẵn sàng ”-> t hể hiện tinh thần lạc quan, vui đùa dí dỏm của Bác . 
=> Bác là người lạc quan, làm chủ cuộc sống 
vẫn 
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng, 
* Câu thơ thứ ba 
- Điều kiện làm việc khó khăn , thiếu thốn: bàn đá 
Điều kiện làm việc rất khó khăn thiếu thốn,tạm bợ 
Công việc lớn lao, thiêng liêng, có ý nghĩa với toàn dân tộc 
- C ông việc lớn lao, thiêng 
liên g: dịch sử Đảng 
=> Tinh thần lạc quan, tầm vóc vĩ đại của Bác 
II/ TÌM HIỂU VĂN BẢN 
1/ Cuộc sống của Bác nơi núi rừng Pác Bó. 
Tinh thần lạc quan, tầm vóc vĩ đại, sự hi sinh lớn lao của Bác dành cho dân tộc 
II/ TÌM HIỂU VĂN BẢN 
2/Cảm nhận của Bác về cuộc đời Cách mạng. 
* Câu thơ cuối 
Cuộc đời cách mạng thật là sang . 
? Theo em vì sao Bác thấy cuộc đời cách mạng của mình “thật là sang”? A. Sang vì Bác được làm cách mạng, tin tưởng vào tương lai tươi sáng của đất nướcB. Sang vì được sống chan hòa với thiên nhiên núi rừng C. Sang vì Bác luôn có tinh thần lạc quan trong cuộc sống cách mạng đầy gian khổD. Cả 3 ý trên 
- Cuộc đời cách mạng “sang”, tuy gian khổ nhưng thật đẹp 
Có ý kiến cho rằng: chữ sang kết thúc bài th ơ được coi là “nhãn tự” kết tinh, tỏa sáng tinh thần của bài thơ. 
Em cảm nhận được giá trị của chữ đó như thế nào? 
- Chữ sang kết tinh toàn bộ tinh thần của bài thơ: tình yêu thiên nhiên, tinh thần lạc quan cuộc sống, lạc quan Cách mạng .. . 
=> N ó chính là nhãn tự của bài thơ 
=> Bác là người yêu thiên nhiên, lạc quan cách mạng, yêu nước, yêu dân tộc sâu sắc 
TỨC CẢNH PÁC BÓ 
 CỔ ĐIỂN 
 Đề tài 
 Thi liệ u 
 Thể thơ 
 Thú lâm tuyền 
 ...... 
HIỆN ĐẠI 
 Cảm xúc Cách mạng 
 Lạc quan C ách mạng 
 Giọng đ iệu 
 Ngôn ngữ 
 .... 
PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH 
III/ TỔNG KẾT 
1/ Nghệ thuật: 
Những ý nào là đúng với nghệ thuật độc đáo của bài thơ ? 
A, Thể thơ t hất ngôn tứ tuyệt đường luật, ngắn gọn, hàm xúc. 
B, Lời thơ bình dị pha giọng vui đùa hóm hỉnh 
C, Nghệ thuật đối, tứ thơ độc đáo, bất ngờ và sâu sắc 
D, Phong thái ung dung, niềm tin vững chắc về sự thắng lợi của cách mạng 
E, Ý A,B,C 
Thể thơ t hất ngôn tứ tuyệt đường luật, ngắn gọn, hàm s úc. Lời thơ bình dị pha giọng vui đùa hóm hỉnh. Nghệ thuật đối, tứ thơ độc đáo, bất ngờ và sâu sắc . 
2/Nội dung: 
Phong thái ung dung, niềm vui, lạc quan cách mạng của Bác trong cuộc sống gian khổ ở Pác Bó . 
Bài tập : Sưu tầm những câu thơ , bài thơ của Bác mà em thích? 
Một số vần thơ của Bác : 
 Bài thơ: Cảnh khuya 
 Bài thơ: Rằm tháng giêng 
 Bài thơ: Pác Bó hùng vĩ 
 Bài thơ: Cảnh rừng Việt Bắc 
 Tập thơ : Nhật kí trong tù 
 Thơ chúc tết của Bác 
 .... 
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP Ở NHÀ 
1/Xem lại ghi nhớ . 
2/ Nắm được nội dung của bài. 
3/ Qua bài thơ: “ Tức cảnh Pác Bó” em học được điều gì từ Bác? ( Viết từ 3 đến 4 dòng) 
* Chuẩn bị bài : 
Câu cầu khiến , câu cảm thán.