Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Bài 46+47: Não bộ - Nguyễn Thị Hồng Xoan

TRƯỜNG THCS CÁT LÁI 
GV: Nguyễn Thị Hồng Xoan 
Chào quý thầy cô 
và các em học sinh 
Bài 46+47: NÃO BỘ 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
	 Câu hỏi : Trình bày cấu tạo chung của hệ thần kinh dưới hình thức sơ đồ. 
 HỆ THẦN KINH 
 TRUNG ƯƠNG THẦN KINH 
 BỘ PHẬN NGOẠI BIÊN 
 Não 
 Tủy sống 
 Dây thần kinh 
 Hạch thần kinh 
 Trụ não 
 Tiểu não 
 Não trung gian 
 Đại não 
 BÀI 46 
 BÀI 47 
Tuỷ sống 
Hình 46.1. Não bộ bổ dọc 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
I. Vị trí và các thành phần của não bộ 
Trụ não tiếp liền với tủy sống ở phía dưới. Nằm giữa trụ não và đại não là   .... Trụ não gồm...,  và . Não giữa gồm . ở mặt trước và ..... ở mặt sau. Phía sau trụ não là  
▼Tìm hiểu hình 46 - 1 để hoàn chỉnh thông tin dưới đây: 
Đồi thị 
Dưới đồi thị 
Nãotrunggian 
Củ não sinh tư 
Cuống não 
Não giữa 
Trụ não 
Cầu não 
Hành não 
não trung gian 
hành não 
cầu não 
não giữa 
củ não sinh tư 
cuống não 
tiểu não 
Tiểu não 
Đại não 
Hình 46.1 – Não bộ bổ dọc 
Nãotrunggian 
Trụ não 
Tiểu não 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
I. Vị trí và các thành phần của não bộ 
 (Dây khứu giác) 
(Dây thị giác) 
(Dây vận động mắt) 
(Dây TK sinh ba) 
(Dây TK ròng rọc) 
(Dây TK vận động cơ mắt) 
(Dây thần kinh mặt) 
(Dây TK mê tẩu) 
(Dây TK lưỡi - hầu) 
(Dây TK dưới lưỡi) 
(Dây thính giác) 
(Dây TK phụ) 
Hình 46.2. Các dây thần kinh não (nhìn mặt dưới não ) 
- Dẫn truyền: các đường lên (cảm giác) và xuống (vận động). 
- Điều khiển, điều hòa các nội quan (tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa). 
Trụ não 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
II. Vị trí và chức năng của trụ não 
Trụ não có vai trò gì? 
Nãotrunggian 
Đồi thị 
Dưới đồi thị 
Trụ não 
- Dẫn truyền: các đường cảm giác từ dưới lên não. 
- Điều khiển: các quá trình trao đổi chất và điều hòa thân nhiệt. 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
III. Vị trí và chức năng của não trung gian 
Não trung gian có vai trò gì? 
Tiểu não 
Hình 46.1. Não bộ bổ dọc 
Hình 46.3. Tiểu não 
NGHIÊN CỨU 2 THÍ NGHIỆM SAU 
Thí nghiệm 1 : Phá tiểu não chim bồ câu, con vật đi lảo đảo, mất thăng bằng. 
Thí nghiệm 2 : Phá hủy một bên tiểu não ếch cũng làm ếch nhảy, bơi lệch về phía bị hủy tiểu não. 
Từ 2 thí nghiệm trên Có thể rút ra kết luận gì về chức năng của tiểu não ? 
Tiểu não điều hòa, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể. 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
IV. Vị trí và chức năng của tiểu não 
Tiểu não 
Hình 46.1. Não bộ bổ dọc 
Hình 46.3. Tiểu não 
Hãy giải thích tại sao những người say rượu thường có biểu hiện chân nam đá chân chiêu trong lúc đi ? 
Trả lời : Do rượu đã ngăn cản, ức chế sự dẫn truyền qua xinap giữa các tế bào có liên quan đến tiểu não khiến sự phối hợp các hoạt động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể bị ảnh hưởng. 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
IV. Vị trí và chức năng của tiểu não 
Hình 47-1 Hình não bộ nhìn từ trên 
Rãnh liên bán cầu 
BCN phải 
BCN trái 
Khúc cuộn não 
Thùy trán 
Thùy đỉnh 
Thùy chẩm 
Khe não 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
V. Đại não 
Thùy trán 
Thùy đỉnh 
Thùy chẩm 
Thùy thái dương 
Rãnh đỉnh 
Rãnh thái dương 
H47-2. Bán cầu não trái 
Tiểu não 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
V. Đại não 
Chất xám 
Đường liên bán cầu 
H47.3. Các đường dẫn truyền trong chất trắng của đại não 
Đường dẫn truyền xuống 
Nơi bắt chéo của đường dẫn truyền xuống 
Chất trắng 
Các nhân nền 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
V. Đại não 
 Đại não ở người rất phát triển, che lấp cả não trung gian và não giữa.	B ề mặt của não được phủ bởi một lớp chất xám làm thành vỏ não. Bề mặt của đại não có nhiều nếp gấp, đó là các và làm tăng diện tích bề mặt vỏ não ( nơi chứa thân của các nơron ) lên tới 2300 – 2500cm 2 . Hơn 2/3 bề mặt của não nằm trong các khe và rãnh. Vỏ não chỉ dày 2 – 3mm, gồm 6 lớp, chủ yếu là các tế bào hình tháp. 
	Các rãnh chia đại não thành các thuỳ. Rãnh đỉnh ngăn cách thuỳ và : rãnh thái dương ngăn cách thuỳ trán và thuỳ đỉnh với .. Trong các thuỳ, các khe đã tạo thành các hồi hay khúc cuộn não. 
	Dưói vỏ não là ., trong đó chứa các nhân nền ( nhân dưới vỏ ) 
khe 
rãnh 
trán 
thùy đỉnh 
thuỳ thái dương 
chất trắng 
1. Cấu tạo của đại não 
 Hãy nêu cấu tạo ngoài và trong của đại não ? 
Bề mặt có nhiều khe và rãnh làm tăng diện tích bề mặt vỏ não 
Rãnh liên bán cầu chia đại não thành: bán cầu não phải và bán cầu não trái 
Các rãnh chia mỗi nửa đại não thành các thùy : 
 + Thùy trán 
 + Thùy đỉnh 
 + Thùy thái dương 
 + Thùy chẩm 
 a. Cấu tạo ngoài : 
 Có các khe tạo thành các hồi hay khúc cuộn não 
Rãnh liên bán cầu 
Rãnh đỉnh 
Rãnh thái dương 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
V. Đại não 
1. Cấu tạo của đại não 
 * Chất xám : tạo thành vỏ não, dày khoảng 2-3mm, là trung khu của các PXCĐK 
 * Chất trắng là các đường thần kinh 
  Nối các vùng vỏ não 
  Nối hai nửa đại não 
  Nối giữa vỏ não với các phần dưới của não với tủy sống 
Đường liên 
bán cầu 
Chất xám 
Các nhân nền 
Đường dẫn truyền xuống 
Nơi bắt chéo của đường dẫn truyền xuống 
 b. Cấu tạo trong : 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
V. Đại não 
1. Cấu tạo của đại não 
Vỏ não là trung khu của các phản xạ có điều kiện - Các vùng chức năng :  + Vùng cảm giác ( 3 ) + Vùng vận động ( 4 ) + Vùng vị giác ( 8 ) + Vùng thính giác ( 2 ) + Vùng thị giác ( 1 ) + Vùng hiểu tiếng nói ( 6 ) + Vùng hiểu chữ viết ( 7 ) + Vùng vận động ngôn ngữ ( 5 ) 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
V. Đại não 
1. Cấu tạo của đại não 
2. Sự phân vùng chức năng của đại não 
- Kh«ng ®Ó tæn th­¬ng ®¹i n·o 
Chúng ta cần làm gì 
để bảo vệ bộ não? 
CỦNG CỐ BÀI HỌC 
Sau khi bị tai biến mạch máu não 
Một ng ư ­ời bổng 
dưng mất trí nhớ 
Sau khi bị chấn th ư ơng sọ não 
Ng ư ­ời thanh niên này bị liệt 
Sau khi bị viêm màng não 
Chân không cử động được, nói ngọng... 
BÀI 46+47: NÃO BỘ 
- Hoàn chú thích vào hình vẽ sau : 
1 
2 
3 
4 
5 
1. Thuỳ trán 
2 . Thuỳ đỉnh 
3. Thuỳ chẩm 
4. Tiểu não 
5. Thuỳ thái dương 
CỦNG CỐ BÀI HỌC 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
Học bài, trả lời câu hỏi 
Đọc mục “ Em có biết” 
Xem trước bài 49+50