Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Tiết 5: Cơ quan phân tích thị giác vệ sinh mắt

 SINH HỌC 8 
 Tiết 5 : CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC 
VỆ SINH MẮT 
Cơ quan thụ cảm 
Bộ phận phân tích 
trung ương 
 (Dẫn truyền hướng tâm) 
Dây thần kinh 
- Vai trò : Giúp cơ thể nhận biết được tác động của môi trường. 
1 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH : 
- Cơ quan phân tích gồm 
- Một Cơ quan phân tích gồm những thành phần nào? 
A . CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC : 
1 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH : 
2 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC : 
 Cơ quan phân tích thị giác gồm có những bộ phận nào? 
+ Tế bào thụ cảm thị giác (nằm trong màng lưới của cầu mắt). 
+ Dây thần kinh thị giác (dây số II). 
+ Vùng thị giác ở thuỳ chẩm. 
- Cơ quan phân tích thị giác gồm 
Cơ quan thụ cảm 
thị giác 
Vùng thị giác 
ở thùy chẩm 
 thị giác 
Dây thần kinh 
Vùng thị giác ở 
thùy chẩm 
Tế bào thụ cảm thị giác 
Dây thần kinh thị giác ( dây số II) 
1 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH : 
2 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC : 
1) Cấu tạo cầu mắt: 
H49.2: Cấu tạo cầu mắt 
Lòng đen 
Màng mạch 
Màng lưới 
Màng cứng 
Lỗ đồng tử 
Màng giác 
1 
3 
2 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
Thủy dịch 
Thể thủy tinh 
Dịch thủy tinh 
Dây thần kinh thị giác 
Điểm vàng 
Điểm mù 
Quan sát tranh h49.2 SGK , hoàn thành phiếu học tập. 
 Cầu mắt nằm trong hốc mắt của xương sọ, Phía ngoài được bảo vệ bởi các mi mắt, lông mày, lông mi nhờ tuyến lệ luôn luôn tiết nước mắt làm mắt không bị khô. Cầu mắt vận động được là nhờ cơ vận động mắt. 
 Cầu mắt gồm 3 lớp : lớp ngoài cùng là . (1) .  Có nhiệm vụ bảo vệ phần trong của cầu mắt phía trước của màng cứng là màng giác trong suốt để ánh sáng đi qua vào trong cầu mắt tiếp đến là lớp (2) . có nhiều mạch máu và các tế bào sắc tố đen tạo thành 1 phòng tối trong cầu mắt lớp trong cùng là .. (3) .., trong đó chứa .. (4) ...., bao gồm hai loại : Tế bào nón và tế bào que. 
Phiếu học tập : Chọn cụm từ thích hợp để hoàn chỉnh các thông tin về cấu tạo của mắt 
màng cứng 
màng mạch 
màng lưới 
tế bào thụ cảm thị giác 
CM 
1 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH : 
2 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC : 
a ) Cấu tạo cầu mắt: 
 Màng bọc: gồm 
- Màng cứng: 
- Màng mạch: 
- Màng lưới: 
Chứa các tế bào thụ cảm thị giác, gồm các tế bào nón và tế bào que. 
giúp bảo vệ cầu mắt 
+ Có nhiều mạch máu , tế bào sắc tố đen 
+ Có con ngươi điều tiết ánh sáng vào mắt. 
H49.2 Sơ đồ cấu tạo cầu mắt 
Lòng đen 
Màng mạch 
Màng lưới 
Màng cứng 
Lỗ đồng tử 
Màng giác 
1 
3 
2 
4 
5 
6 
1 
2 
3 
10 
11 
12 
Thủy dịch 
Thể thủy tinh 
Dịch thủy tinh 
Dây thần kinh thị giác 
Điểm vàng 
Điểm mù 
1 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH : 
2 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC : 
a ) Cấu tạo cầu mắt: 
 Màng bọc: gồm 
- Thủy dịch 
 Môi trường trong suốt: 
- Thể thủy tinh 
- Dịch thủy tinh 
- Màng giác trong suốt 
Sơ đồ cấu tạo cầu mắt 
Điểm vàng 
Lòng đen 
Màng mạch 
Màng lưới 
Dịch thủy tinh 
Màng cứng 
Thể thủy tinh 
Lỗ đồng tử 
Thủy dịch 
Dây thần kinh thị giác 
Điểm mù 
Màng giác 
bt 
Tế bào sắc tố 
Tế bào que 
Tế bào nón 
Tế bào liên lạc ngang 
Tế bào hai cực 
Tế bào thần kinh thị giác (tế bào hạch) 
1 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH : 
2 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC : 
 Cấu tạo cầu mắt: 
a) Màng bọc: gồm 
b) Môi trường trong suốt: 
- Tế bào nón: tiếp nhận kích thích màu sắc và ánh sáng mạnh. 
 Cấu tạo màng lưới: 
- Tế bào que: tiếp nhận kích thích ánh sáng mờ. 
- Điểm vàng: tập trung tế bào nón . 
1 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH : 
2 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC : 
1) Cấu tạo cầu mắt: 
a) Màng bọc: gồm 
b) Môi trường trong suốt: 
- Tế bào nón: tiếp nhận kích thích màu sắc và ánh sáng mạnh. 
2) Cấu tạo màng lưới: 
- Tế bào que: tiếp nhận kích thích ánh sáng mờ. 
- Điểm vàng: tập trung tế bào nón . 
- Điểm mù: là nơi đi ra của dây thần kinh thị giác. 
1 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH : 
2 . CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC : 
1) Cấu tạo cầu mắt: 
a) Màng bọc: gồm 
b) Môi trường trong suốt: 
2) Cấu tạo màng lưới: 
- Khi ánh sáng phản chiếu từ vật tới mắt qua thể thuỷ tinh 
3) Sự tạo ảnh ở màng lưới: 
tới màng lưới sẽ kích thích các tế bào nón và tế bào que 
phát sinh xung thần kinh 
theo dây thần kinh thị giác 
về vùng thị giác ở thùy chẩm. 
Tại đây sẽ được phân tích và cho ta cảm nhận về hình ảnh của vật. 
3. CÁC TẬT CỦA MẮT 
Dựa vào những hiểu biết của mình hãy nêu những tật và bệnh về mắt mà em biết? 
B . VỆ SINH MẮT 
 Hãy kể tên các tật phổ biến của mắt mà em biết? 
Các tật của mắt 
Viễn thị 
Cận thị 
Là tật mắt chỉ có khả năng nhìn gần 
Là tật mắt chỉ có khả năng nhìn xa 
Cầu mắt dài 
Thể thủy tinh quá phồng 
Hình: Tật cận thị và cách khắc phục 
Thể thủy tinh bị lão hóa 
Cầu mắt ngắn 
Hình : T ật viễn thị và cách khắc phục 
Các tật của mắt 
Nguyên nhân 
Cách khắc phục 
Cận thị 
Viễn thị 
- Cầu mắt dài bẩm sinh 
- Thể thủy tinh quá phồng do không giữ đúng khoảng cách khi đọc sách 
- Cầu mắt ngắn bẩm sinh 
- Thể thủy tinh bị lão hóa 
- Đeo kính mắt lõm (kính phân kì hay kính cận) 
- Đeo kính mắt lồi (kính hội tụ hay kính viễn) 
Do những nguyên nhân nào khiến học sinh bị cận thị nhiều? 
 Vì đọc sách, học tập không đúng cách: Để sách quá gần mắt, đọc sách trong môi trường thiếu ánh sáng. 
Tại sao người già thường phải đeo kính lão? 
Vì thể thủy tinh của người già bị lão hóa nên phải đeo kính mới nhìn rõ. 
30cm 
CHÚ Ý: 
Khi học bài không được đặt tập,sách quá gần mắt. 
Đối với học sinh trung học cơ sở thì khoảng cách tốt nhất là ......... 
30cm 
1 
2 
3 
4 
6 
7 
Tư thế ngồi học, đọc sách như thế nào là đúng? 
5 
4. BỆNH VỀ MẮT: 
1) Bệnh đau mắt hột 
Nguyên nhân 
Đường lây 
Triệu chứng 
Hậu quả 
Cách phòng tránh 
- Do virut 
- Dùng chung khăn chậu với người bệnh. 
- Tắm rửa trong ao hồ tù hãm . 
- Mặt trong mi mắt có nhiều hạt nổi cộm lên, lông mi quặp vào trong. 
- Lông quặp làm đục màng giác mù lòa. 
- Giữ vệ sinh mắt, không dùng chung khăn, chậu với người bệnh. 
- Ngoài bệnh đau mắt hột còn có những bệnh gì về mắt? 
Viêm kết mạc 
Đau mắt đỏ 
Khô mắt 
2. Bệnh đau mắt đỏ 
 Mắt đỏ, ngứa, cảm giác có sạn trong mắt, rỉ dịch ở mắt, chảy nước mắt 
3. Bệnh loét giác mạc do siêu vi 
4. Bệnh khô mắt và quáng gà 
- Giữ mắt sạch sẽ 
- Rửa bằng nước muối pha loãng hoặc thuốc nhỏ mắt. 
- Không dụi mắt khi thấy ngứa. 
- Khẩu phần ăn cung cấp đủ vitamin 
- Đeo kính khi làm việc trong môi trường có nhiều bụi bẩn. 
Phòng tránh các bệnh về mắt bằng cách nào? 
? Quan sát các hình sau xác định các tật của mắt? 
Mắt cận thị 
1 
2 
3 
Mắt loạn thị 
Mắt viễn thị 
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP VỀ NHÀ 
 1)Vì sao ảnh của vật trên điểm vàng lại nhìn rõ nhất? 
 2) Đặt bút bi Thiên Long có màu trước mắt, cách mắt 25 cm, em có đọc được chữ trên bút không? Có thấy rõ màu không? 
   - Chuyển dần bút sang phải và giữ nguyên khoảng cách nhưng mắt vẫn hướng về phía trước. Em có thấy rõ màu và chữ nữa không? Hãy giải thích vì sao? 
  3)Phòng chống các bệnh về mắt bằng cách nào? 
 4)Cận thị là do đâu? Làm thế nào để nhìn rõ 
 5)Tại sao không nên đọc sách ở nơi thiếu ánh sáng, trên tàu xe bị xóc nhiễu 
Dặn dò: 
- Học bài trong vở, trả lời các câu hỏi 1,2,3,4 SGK. 
- Xem lại chương 2 “Âm thanh” Vật lí lớp 7. 
- Xem trước bài 51 “ Cơ quan phân tích thính giác”, chú ý mục cấu tạo của tai và cơ chế truyền âm thanh.