Bài giảng Tập làm văn Lớp 4 - Bài: Mở bài trong bài văn kể chuyện

 líp 4 h©n h¹nh 
chµo mõng quý thÇy c« 
MỞ BÀI TRONG BÀI VĂN KỂ CHUYỆN 
I. Nhận xét 
Nhận xét: 
1. Đọc truyện sau: 
Rùa và thỏ 
Trời mùa thu mát mẻ. Trên bờ sông, một con rùa đang cố sức tập chạy. 
Một con thỏ thấy thế liền mỉa mai: 
- Đã gọi là chậm như rùa mà cũng đòi tập chạy. 
Rùa đáp: 
Anh đừng giễu tôi! Anh với tôi thử chạy thi coi ai hơn! 
Thỏ ngạc nhiên: 
Rùa mà dám chạy thi với thỏ sao? Ta chấp chú em một nửa đường đó! 
Rùa không nói gì. Biết mình chậm chạp, nó dốc sức chạy thật nhanh. 
Thỏ nhìn theo, mỉm cười. Nó nghĩ: “Chả việc gì mà vội, rùa gần tới đích, mình phóng cũng thừa sức thắng cuộc.” Vì vậy, nó cứ nhởn nhơ nhìn trời, mây, cây cỏ. 
Lúc sực nhớ đến cuộc thi, ngẩng đầu lên, nó thấy rùa đã gần tới đích, bèn vắt chân lên cổ mà chạy. Nhưng muộn mất rồi. Rùa đã tới đích trước nó. 
2. Tìm đoạn mở bài trong truyện trên. 
3.Cách mở bài sau đây có gì khác với cách mở bài nói trên? 
 Trong muôn loài, rùa vốn nổi tiếng là chậm chạp, còn thỏ thì chạy nhanh như bay. Thế mà có một con rùa dám chạy thi với thỏ và thắng cả thỏ. Vì sao có chuyện ngược đời như vậy? Sau đây, em xin kể đầu đuôi câu câu chuyện ấy. 
MỞ BÀI TRONG BÀI VĂN KỂ CHUYỆN 
So s¸nh 
Më bµi 1 
Më bµi 2 
Më bµi trùc tiÕp 
Më bµi gi¸n tiÕp 
KÓ ngay 
vµo sù viÖc më ®Çu 
c©u chuyÖn 
Nãi chuyÖn kh¸c 
®Ó dÉn vµo c©u chuyÖn 
®Þnh kÓ 
Trêi mïa thu m¸t mÎ. Trªn bê s«ng, mét con rïa ®ang cè søc tËp ch¹y. 
Trong mu«n loµi, rïa vèn næi tiÕng lµ chËm ch¹p. ThÕ mµ mét con rïa d¸m thi víi mét con thá vµ th¾ng c¶ thá. V ì sao l¹i cã chuyÖn ng­îc ®êi nh­ vËy? Sau ®©y, em xin kÓ ®Çu ®u«i c©u chuyÖn Êy. 
Có hai cách mở bài: 
1. Mở bài trực tiếp: 
2. Mở bài gián tiếp: 
Kể ngay vào sự việc mở đầu câu chuyện. 
Nói chuyện khác để dẫn vào câu chuyện định kể. 
II- Ghi nhớ 
 MỞ BÀI TRONG BÀI VĂN KỂ CHUYỆN 
Bài 1: Đọc các mở bài sau và cho biết đó là những cách mở bài nào ? 
 MỞ BÀI TRONG BÀI VĂN KỂ CHUYỆN 
III- Luyện tập 
Mở bài a 
 Có một con rùa sống trên sông. Biết mình chậm chạp nên hôm nào cũng vậy, vừa sáng sớm tinh mơ, nó đã ra bờ sông tập chạy. 
Mở bài b 
 Xưa nay, người cậy tài giỏi mà chủ quan, biếng nhác thì chẳng làm nên việc gì. Ngược lại, sức có kém nhưng quyết tâm, nhẫn nại ắt thành công. Câu chuyện Rùa và Thỏ chứng minh điều đó. 
Më bµi c 
 Đ ầu năm học vừa qua, lớp em có mấy bạn vì chủ quan, lười biếng nên kết quả học tập sút kém hẳn so với hồi lớp Ba. Cô giáo bèn kể chuyện Rùa và Thỏ để khuyên các bạn phải cố gắng, chăm chỉ. Câu chuyện này như sau: 
Më bµi d 
 Trong các loài thú, mấy ai chạy nhanh như bọn thỏ chúng tôi? Thấy bóng chúng tôi trên đường đua thì hươu, nai còn phải kiêng dè, chưa nói gì tới bác trâu hay chị lợn. Thế mà có lần thỏ tôi phải ngậm đắng nuốt cay chịu thua anh chàng rùa nổi tiếng lù đù, chậm chạp. Câu chuyện ấy dạy cho tôi một bài học nhớ đời. Đầu đuôi thế này: 
Cho biết: 4 đoạn mở bài trên đó là những cách mở bài nào? (Thảo luận theo cặp) 
Mở bài a: 
Có một con rùa sống trên sông. Biết 
 mình chậm chạp nên hôm nào 
cũng vậy, vừa sáng sớm tinh mơ, 
nó đã ra bờ sông tập chạy. 
Mở bài b: 
Xưa nay, người cậy tài giỏi mà chủ 
quan, biếng nhác thì chẳng làm nên 
việc gì. Ngược lại, sức có kém 
nhưng quyết tâm, nhẫn nại ắt thành 
công. Câu chuyện Rùa và Thỏ 
chứng minh điều đó. 
Mở bài c: 
Đầu năm học vừa qua, lớp em có 
mấy bạn vì chủ quan, lười biếng 
nên kết quả học tập sút kém hẳn so 
với hồi lớp ba. Cô giáo bèn kể 
chuyện Rùa và Thỏ để khuyên các 
bạn phải cố gắng, chăm chỉ. Câu 
chuyện này như sau: 
Mở bài d: 
Trong các loài thú, mấy ai chạy nhanh 
 như bọn thỏ chúng tôi? Thấy bóng 
 chúng tôi trên đường đua thì hươu, 
 nai còn phải kiêng dè, chưa nói gì tới 
bác trâu hay chị lợn. Thế mà có lần 
thỏ tôi phải ngậm đắng nuốt cay chịu 
thua anh chàng rùa nổi tiếng lù đù, 
chậm chạp. Câu chuyện ấy dạy cho tôi 
 một bài học nhớ đời. Đầu đuôi thế này: 
4 ®o¹n më bµi 
Më bµi a 
Më bµi c 
Më bµi d 
Më bµi b 
Trùc tiÕp 
Gi¸n tiÕp 
Gi¸n tiÕp 
Gi¸n tiÕp 
Cách a: 
Mở bài trực tiếp ( kể ngay vào sự việc mở đầu câu chuyện rùa đang tập chạy trên bờ sông). 
Cách b,c,d : 
- Mở bài gián tiếp ( vì đã không kể ngay vào việc đầu tiên của truyện mà nêu ý nghĩa hay nói những chuyện khác để dẫn vào câu chuyện định kể. 
 MỞ BÀI TRONG BÀI VĂN KỂ CHUYỆN 
Theo em với hai cách mở bài trên, em thích cách mở bài nào? Vì sao? 
Bài 2: Câu chuyện sau đây mở bài theo cách nào ? 
Hai bàn tay 
 H ồ i ấ y, ở S à i Gò n, B á c H ồ c ó m ộ t ng ườ i b ạ n t ê n l à L ê . 
 M ộ t h ô m, Bá c H ồ h ỏ i b á c L ê : 
 -Anh có y ê u n­íc kh ô ng? 
 Bá c L ê tr ả l ờ i: 
 -C ó ch ứ . 
 -Anh c ó th ể gi ữ b í m ậ t kh ô ng? 
 -C ó . 
 -T ô i mu ố n đ i ra n ướ c ng oà i xem Ph á p v à c á c n ướ c k há c h ọ l à m nh ư th ế 
n à o, sau đó , tr ở v ề gi ú p đồ ng b à o ch ú ng ta. Nh ư ng đ i m ộ t m ì nh còng m ạ o 
hi ể m. Anh c ó mu ố n đ i v ớ i t ô i kh ô ng? 
 B á c L ê söng s ố t: 
 -Nh ư ng ch ú ng ta l ấ y đâ u ra ti ề n m à đ i? 
 -Đâ y, ti ề n đâ y! 
 V ừ a n ó i, B á c H ồ v ừ a gi ơ hai b à n tay ra v à t iế p: 
 -Ch ú ng ta sẽ l à m b ấ t c ứ vi ệ c gì để s ố ng v à để đ i. Anh đ i v ớ i t ô i ch ứ ? 
Bài 3: Kể lại phần mở đầu câu chuyện trên theo cách 	mở bài gián tiếp. 
- Mở bài gián tiếp bằng lời người kể chuyện 
 Bác Hồ là lãnh tụ của nhân dân Việt Nam và là danh nhân của thế giới. Sự nghiệp của Bác thật là vĩ đại. Nhưng sự nghiệp vĩ đại ấy lại bắt đầu từ một suy nghĩ rất giản dị, một quyết định rất táo bạo từ thời thanh niên của Bác. Câu chuyện thế này: 
- Mở bài gián tiếp bằng lời của bác Lê. 
 Từ hai bàn tay, một người yêu nước và dũng cảm có thể làm nên tất cả. Điều đó tôi rất thấm thía mỗi khi nhớ lại cuộc nói chuyện giữa tôi và Bác Hồ ngày chúng tôi ở Sài Gòn năm ấy. Câu chuyện thế này: 
MỞ BÀI TRONG BÀI VĂN KỂ CHUYỆN 
TẬP LÀM VĂN: 
 - Có mấy cách mở bài trong bài văn kể chuyện? Là những cách nào? 
 - Về nhà các em học thuộc ghi nhớ, chuẩn bị bài: “Kết bài trong bài văn kể chuyện ”