Bài giảng Vật lí Lớp 7 - Bài 21: Sơ đồ mạch điện – chiều dòng điện

Chất dẫn điện, chất cách điện là gì? 
Câu 1: 
Trả lời: 
Chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua. 
Chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua. 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Dòng điện trong kim loại là: 
Dòng các điện tích dương dịch chuyển có hướng. 
Câu 2: 
Dòng các điện tích âm và điện tích dương dịch chuyển có hướng. 
Dòng các electron tự do dịch chuyển có hướng. 
Dòng các nguyên tử dịch chuyển có hướng. 
A. 
B. 
C. 
D. 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Câu 3: 
Vật nào dưới đây là vật dẫn điện? 
Thanh thủy tinh 
Một mẩu kim loại 
Thanh gỗ khô 
Một đoạn dây nhựa 
A. 
B. 
C. 
D. 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
 Cấu tạo mạng điện trong nhà 
 Sơ đồ mạng 
 điện trong nhà 
Với các mạch điện phức tạp như mạch điện trong nhà thì làm sao các thợ điện có thể mắc mạch điện theo đúng yêu cầu? 
Họ phải căn cứ vào sơ đồ mạch điện. 
BÀI 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN – CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN 
CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
Ví dụ: Đây là một sơ đồ mạch điện 
+ 
- 
I/ S ơ đồ mạch điện 
Bài 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN - CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
1/ Kí hiệu của một số bộ phận mạch điện 
Công tắc 
mở 
Công 
tắc đóng 
Công tắc 
(cái đóng ngắt) 
Dây dẫn 
Bóng đèn 
Hai nguồn 
điện mắc 
 nối tiếp 
(bộ pin, ắcquy) 
Nguồn điện 
(pin, ắcquy) 
+ 
_ 
+ 
_ 
I/ S ơ đồ mạch điện 
Bài 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN - CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
1/ Ký hiệu của một số bộ phận mạch điện 
I/ S ơ đồ mạch điện 
2/ Sơ đồ mạch điện 
Bài 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN - CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
Sơ đồ mạch điện hình 19.3 
C1: Sử dụng các ký hiệu trên đây, hãy vẽ sơ đồ mạch điện hình 19.3 theo đúng vị trí các bộ phận mạch điện như trên hình này. 
K 
+ 
_ 
Bài 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN - CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
C2: Từ sơ đồ hình 19.3. Hãy vẽ một sơ đồ khác bằng cách đổi vị trí các ký hiệu ? 
+ 
- 
K 
c) 
+ 
- 
K 
b) 
a) 
+ 
- 
K 
+ 
- 
K 
Sơ đồ hình 19.3 
Bài 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN - CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
C3: Mắc mạch điện theo đúng sơ đồ đã vẽ ở câu C2, tiến hành kiểm tra và đóng công tắc để đảm bảo mạch điện kín và đèn sáng. 
1/ Ký hiệu của một số bộ phận mạch điện 
I/ S ơ đồ mạch điện 
2/ Sơ đồ mạch điện 
Bài 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN - CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
+ 
- 
K 
Mặc dù thay đổi vị trí các bộ phận trong mạch thì khi đóng khóa K vẫn đảm bảo mạch điện kín và đèn sáng. 
+ 
- 
K 
1/ Ký hiệu của một số bộ phận mạch điện 
I/ S ơ đồ mạch điện: 
2/ Sơ đồ mạch điện 
Kết luận : Mạch điện có thể mô tả bằngvà từ sơ đồ mạch điện có thể .mạch điện tương ứng. 
sơ đồ 
lắp 
Bài 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN - CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
+ 
- 
Quy ước về chiều dòng điện 
 - Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các dụng cụ điện tới cực âm của nguồn điện. 
 Dòng điện cung cấp bởi ắc quy hay pin có chiều không đổi gọi là dòng điện một chiều. 
II/ Chiều dòng điện 
1/ Ký hiệu của một số bộ phận mạch điện 
I/ S ơ đồ mạch điện 
2/ Sơ đồ mạch điện 
Bài 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN - CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
Chiều elêctron 
tự do 
Xem hình 20.4 và so sánh chiều quy ước của chiều dòng điện với chiều dịch chuyển có hướng của các electron tự do trong dây dẫn kim loại. 
- Chiều quy ước của dòng điện với chiều dịch chuyển có hướng của các electron trong dây dẫn kim loại là ngược chiều nhau 
C4 
Chiều quy ước của dòng điện 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
II/ Chiều dòng điện 
I/ S ơ đồ mạch điện 
- 
+ 
Bài 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN - CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
K 
K 
K 
C5: Hãy dùng mũi tên như trong sơ đồ hình 21.1a để biểu diễn chiều dòng điện trong các sơ đồ mạch điện hình 21.1 b, c, d. 
b) 
c) 
d) 
a) 
K 
II/ Chiều dòng điện 
Bài 21 : SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN - CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
I/ S ơ đồ mạch điện 
C 6 : Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của chiếc đèn pin thường dùng dạng ống tròn vỏ nhựa (hình 21.2). 
a. Nguồn điện gồm mấy chiếc pin ? Kí hiệu nào tương ứng với nguồn điện này ? Cực dương của nguồn được lắp về phía đầu hay cuối của đèn pin ? 
- Nguồn điện gồm 2 chiếc pin. Có kí hiệu: 
- Cực dương của nguồn điện được lắp về phía đầu của đèn pin. 
Pin 
Công tắc 
Gương lõm 
CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA ĐÈN PIN 
+ 
+ 
Hinh 21.2 
Bóng đèn dây tóc 
II/ Chiều dòng điện 
Bài 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN - CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
I/ S ơ đồ mạch điện 
III/ Vận dụng 
C6. b. Vẽ sơ đồ mạch điện của đèn pin và dùng mũi tên kí hiệu chiều dòng điện chạy trong mạch điện này khi công tắc đóng. 
Pin 
Công tắc 
Gương lõm 
CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA ĐÈN PIN 
+ 
+ 
Bóng đèn dây tóc 
II/ Chiều dòng điện 
I/ S ơ đồ mạch điện 
III/ Vận dụng 
K 
Bài 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN - CHIỀU DÒNG ĐIỆN 
Ghi nhớ 
* Mạch điện được mô tả bằng sơ đồ và từ sơ đồ mạch điện có thể lắp mạch điện tương ứng. 
* Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các dụng cụ điện tới cực âm của nguồn điện. 
1 
2 
Bài 1 : Kẻ đoạn thẳng nối các số 1,2,ở cột bên phải với các chữ a,b,ở cột bên trái trong bảng dưới đây để chỉ ra sự tương ứng giữa mỗi bộ phận mạch điện và kí hiệu sơ đồ của nó. 
Bóng đèn 
Nguồn điện 
Dây dẫn 
Công tắc đóng 
Hai nguồn điện mắc liên tiếp 
Công tắc ngắt 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
a 
b 
c 
d 
e 
f 
Củng cố 
2 
Củng cố 
Bài 2: Hãy vẽ sơ đồ sau và vẽ mũi tên chỉ chiều dòng điện trong mạch khi đóng công tắc. 
+ 
- 
- 
+ 
Vẽ sơ đồ mạch điện- biểu diễn chiều dòng điện 
Củng cố bài học : 
 * Dòng điện cung cấp bởi pin hay acquy có chiều không đổi gọi là dòng điện một chiều. Dòng điện chạy trong mạch điện gia đình đổi chiều liên tục và được gọi là dòng điện xoay chiều; nếu vô ý để dòng điện này truyền qua cơ thể người sẽ có thể nguy hiểm tới tính mạng! 
 * Đinamô ở xe đạp là nguồn điện xoay chiều. Dòng điện truyền qua đèn thông qua một đoạn dây dẫn, đường dây còn lại chính là khung xe! 
 Dây 2 
 (khung xe) 
Dây 1 
Đinamô 
Đèn 
Đinamô 
Đường dây 1 
Đường dây 2 
Mạch điện xe đạp dùng đinamô 
Có thể em chưa biết