Đề thi chọn học sinh giỏi môn Ngữ văn Lớp 9 - Năm học 2012-2013 (Kèm hướng dẫn chấm)

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI NĂM HỌC 2012 - 2013
MÔN THI : NGỮ VĂN - LỚP 9 
Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề)
 Ngày thi: 13 tháng 12 năm 2012
Câu 1: ( 2,5 điểm )
	Cảm nhận của em về bức họa mùa xuân qua ngòi bút đặc sắc của các thi nhân trong những câu thơ sau:
	1. Phương thảo liên thiên bích 
	 Lê chi sổ điểm hoa
	( Cỏ thơm liền với trời xanh
	 Trên cành lê có mấy bông hoa)	( Thơ cổ Trung Hoa )
	Và 
	2. Cỏ non xanh tận chân trời,
	Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
 ( Nguyễn Du, “Truyện Kiều” ) 
Câu 2 : ( 2, 0 điểm )
Cảm nhận về lối sống của Bác, cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng có viết : “ Đời sống vật chất giản dị càng hòa hợp với đời sống tâm hồn phong phú, với những tư tưởng, tình cảm, những giá trị tinh thần cao đẹp nhất. Đó là đời sống thực sự văn minh mà Bác Hồ nêu gương sáng trong thế giới ngày nay.” 
Và trong văn bản “ Phong cách Hồ Chí Minh”( Ngữ Văn 9 - Tập I), tác giả Lê Anh Trà cũng nhận xét : “ Nếp sống giản dị và thanh đạm của Bác Hồ, là lối sống thanh cao, một cách di dưỡng tinh thần, một quan niệm thẩm mĩ về cuộc sống, có khả năng đem lại hạnh phúc thanh cao cho tâm hồn và thể xác. ”	 
Lối sống văn minh mà em học tập được từ vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh là gì ?
Câu 3 : ( 5,5 điểm)	
“ Tinh thần nhân đạo trong văn học trước hết là tình yêu thương con người. ” 
 ( Đặng Thai Mai - ‘Trên đường học tập và nghiên cứu” - NXB Văn học 1969 ). 
 Chứng minh điều đó qua truyện ngắn “ Chuyện người con gái Nam Xương” (SGK, Ngữ văn 9, tập I) của Nguyễn Dữ. 
	- Hết - 
Họ và tên thí sinh:.. Số báo danh
Giám thị số 1:.. Giám thị số 2:.
HƯỚNG DÂN CHẤM ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI. 
NĂM HỌC 2012 - 2013
MÔN THI : NGỮ VĂN - LỚP 9
Câu 1 : ( 2,5 điểm)
Học sinh có thể trình bày theo những cách khác nhau nhưng làm nổi bật được nét chung và riêng của hai thi liệu:
* Cả hai thi liệu trên đều được vẽ bằng bút pháp miêu tả tài hoa. Tả ít mà gợi nhiều: bức họa tuyệt đẹp với nét đặc trưng của mùa xuân 
* Mỗi bức họa lại có những nét riêng biệt:
- Trong câu thơ cổ Trung Quốc: bức họa mùa xuân tràn đầy sức sống, nên thơ, ngây ngất với hình ảnh : Cỏ thơm, trời xanh, vài bông hoa lê đã nở . 
- Câu thơ của Nguyễn Du thể hiện ngòi bút tả cảnh bậc thầy: 
+ Thể thơ lục bát , nghệ thuật đối kết hợp với đảo trật tự 
+ Đặc biệt vận dụng sáng tạo hình ảnh thơ cổ: 
 + Bức họa hài hòa tuyệt diệu về hoa cỏ mùa xuân: có diện, có điểm 
Bức tranh mùa xuân mênh mông, khoáng đạt, mới mẻ, trong trẻo đầy sức sống: 
* Về đánh giá điểm:
 Giáo viên căn cứ vào tính thuyết phục trong bài viết của học sinh để đánh giá điểm cho linh hoạt.
Câu 2: ( 2,0 điểm)
* Về kiến thức:
 Học sinh có thể trình bày theo những cách khác nhau với nội dung khác nhưng phải làm nổi bật được bài học mình rút ra một cách thuyết phục: 
* Nhận xét về lối sống của Bác : 
- Lối sống văn minh của Bác Hồ là sự kết hợp của đời sống vật chất giản dị và đời sống tinh thần phong phú. Lối sống đó không nặng về hưởng thụ và không bị những ham muốn vật chất dày vò; là cách “di dưỡng tinh thần” để tinh thần được thảnh thơi, phong phú, cao đẹp.
* Học tập lối sống văn minh của Bác : 
- Không nên quá coi trọng vật chất hay những cái lợi trước mắtmà sống giản dị, tự nhiên và đạm bạc nhưng thanh cao. (d/c)
- Cần tạo cho mình một đời sống sinh hoạt thường ngày dung dị nhưng hòa hợp với một tâm hồn phong phú ( giao hòa với thiên nhiên, yêu thương trân trọng con người, yêu cuộc sống, rung cảm, chia sẻ,).
- Liên hệ : 
+ Một bộ phận không nhỏ những cá nhân trong nền kinh tế thị trường và cuộc sống hiện đại ngày nay đã quá đề cao vật chất, bán rẻ lương tâm, coi nhẹ tình cảm
+ Bản thân mỗi người : Học Bác mỗi ngày.
* Về đánh giá điểm:
 Giáo viên căn cứ vào tính thuyết phục trong bài viết của học sinh để đánh giá điểm cho linh hoạt.
Câu 3: ( 5,5 điểm)
 Học sinh có thể trình bày theo những cách khác nhau nhưng làm nổi bật được trọng tâm nội dung nghị luận: Tinh thần nhân đạo trong “ Chuyện người con gái Nam Xương”:
 	* Tinh thần nhân đạo - tình yêu thương con người Nguyễn Dữ trân trọng, ngợi ca, đề cao vẻ đẹp của người phụ nữ qua hình tượng nhân vật Vũ Nương: 
 	 - Vũ Nương là người phụ nữ bình dân có đầy đủ vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam : công, dung, ngôn, hạnh. Xét về phương diện nào cũng đẹp:
 + Là một người vợ : Đối với chồng, nàng là người vợ rất mực dịu dàng, đằm thắm, giàu tình yêu thương chồng và thuỷ chung nhất mực.( d/c)
+ Là một người con : Đối với mẹ chồng, nàng hết lòng phụng dưỡng mẹ chồng, là người con hiếu thảo. (d/c)
+ Đối với con: Là người mẹ tốt giàu lòng yêu thương con...
+ Là một người phụ nữ : Nàng là người phụ nữ đảm đang, trọng danh dự và nhân phẩm, tình nghĩa và giàu lòng vị tha. ( d/c) 
* Tinh thần nhân đạo - tình yêu thương con người : thể hiện ở thái độ cảm thông đau xót: 
 	- Am hiểu tâm lí nhân vật, thương cảm cho nỗi đau của người phụ nữ nên nhà văn đã thể hiện nỗi đau đớn của nhân vật sâu sắc.
+ Nàng Vũ có đầy đủ phẩm chất đáng quý và lòng tha thiết hạnh phúc gia đình, tận tụy vun đắp hạnh phúc lại chẳng được hưởng hạnh phúc cho xứng với sự hi sinh của nàng:
 	+ Chờ chồng đằng đẵng, chồng về chưa một ngày vui, sóng gió đã nổi lên từ một nguyên cớ rất vu vơ.
 	 + Nàng hết mực van xin chàng nói rõ mọi nguyên cớ để cởi tháo mọi nghi ngờ; hàng xóm rõ nỗi oan của nàng nên kêu xin giúp, tất cả đều vô ích. Đến cả lời than khóc xót xa tột cùng ..mà người chồng vẫn không động lòng.(d/c)
 	 + Con người trong trắng bị xúc phạm nặng nề, bị dập vùi tàn nhẫn, bị đẩy đến cái chết oan khuất (d/c).
 	* Tinh thần nhân đạo - tình yêu thương con người được thể hiện qua thái độ lên án những thế lực đen tối chà đạp lên khát vọng chính đáng của con người. 
 	- Chiến tranh phong kiến phi nghĩa
- Những tư tưởng lạc hậu của xã hội phong kiến suy tàn (trọng nam khinh nữ, đạo tòng phu,) gây bao nhiêu bất công. Hiện thân của nó là nhân vật Trương Sinh, người chồng ghen tuông hồ đồ, mù quáng, gia trưởng, vũ phu.
 	* Tinh thần nhân đạo - lòng yêu thương con người: là khát vọng và ước mơ về một cuộc sống công bằng, quyền được hưởng hạnh phúc gia đình của con người đặc biệt là người phụ nữ . 
	- Khát vọng hạnh phúc của con người: 
	- Ước mơ về cuộc sống tốt đẹp, bình đẳng, quyền được hưởng hạnh phúc của con người:
 	 * Tinh thần nhân đạo của truyện còn thể hiện ở bài học nhân sinh sâu sắc mà Nguyễn Dữ muốn gửi đến bạn đọc muôn đời : 	
- Bài học giữ gìn và bảo vệ hạnh phúc gia đình. Có hạnh phúc đã là sự may mắn nhưng giữ gìn, duy trì hạnh phúc còn khó hơn. Vợ và chồng dù có yêu nhau đến mấy mà chẳng biết tính của nhau thì bi kịch sớm muộn cũng xảy ra. Và điều quan trọng hơn hết để có được hạnh phúc là phải thực sự hiểu được nhau, tôn trọng lẫn nhau và tránh xa những ngộ nhận đáng tiếc.
* Về đánh giá điểm:
 Giáo viên căn cứ vào tính thuyết phục trong bài viết của học sinh để đánh giá điểm cho linh hoạt.