Đề thi chọn học sinh giỏi Thành phố môn Ngữ văn Lớp 9 - Năm học 2011-2012 - Phòng GD&ĐT TP Tuyên Quang (Có đáp án)

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 	ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI 
 THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG	 NĂM HỌC 2011 – 2012
ĐỀ CHÍNH THỨC
	 Môn: Ngữ văn lớp 9
	Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề)
Điểm
Họ và tên: ...........................................
Lớp: ....................................................
Trường THCS: ...................................
ĐỀ BÀI
Câu 1 (4,0 điểm): 
Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ kết thúc bằng một chi tiết kỳ ảo. Nhận xét về chi tiết này, SGV Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục - 2005, trang 50 viết: "Tính bi kịch của truyện vẫn tiềm ẩn ở ngay trong cái lung linh kỳ ảo".
Hãy trình bày ý kiến của em về nhận xét trên?
Câu 2 (6,0 điểm): Trong bài Đừng sợ vấp ngã, SGK Ngữ văn 7, tập hai, NXBGD 2006, trang 42, có lời khuyên rằng: "Xin bạn chớ lo sợ thất bại. Điều đáng sợ hơn là bạn đã bỏ qua nhiều cơ hội chỉ vì không cố gắng hết mình". Em nhận được bài học gì từ lời khuyên đó? Hãy viết đoạn văn (khoảng 30 dòng) để bày tỏ suy nghĩ của mình. 
- Nêu thực trạng của vấn đề: 
 + Ai cũng có thể mắc thất bại (vấp ngã)
 + Bản thân cũng đã có lần vấp ngã: bị điểm kém, mắc lỗi với cha mẹ, thầy cô, không thành công khi làm một việc nào đó ...
- Ý nghĩa của lời khuyên: 
 + Đừng sợ thất bại.
 + Điều đáng sợ hơn cả thất bại là bản thân không cố gắng hết mình nên đã bỏ qua nhiều cơ hội.
- Bài học khi thất bại:
 + Dũng cảm đối mặt với thất bại, tìm ra nguyên nhân khắc phục, sửa chữa, vượt qua ...
 + Luôn cố gắng hết mình trong tu dưỡng, học tập, ... để dành lấy cơ hội -> sẽ không phải ân hận sau này
 + Dẫn chứng ...
 + Câu danh ngôn Thất bại là mẹ thành công "HẾT"
1. Yêu cầu về kĩ năng:
- Bài viết đủ 3 phần: mở bài - thân bài - kết bài
- Vận dụng được kĩ năng làm bài nghị luận. 
- Lập luận chặt chẽ, luận điểm rõ ràng, lí lẽ thuyết phục, cảm nhận chân thành, diễn đạt mạch lạc, trình bày sạch, chữ rõ ràng.
2. Yêu cầu về kiến thức:
Mở bài: Giới thiệu chung (đề tài tuổi trẻ là tương lai đất nước, hai tác phẩm đều viết về sự cống hiến của tuổi trẻ đối với đất nước trong KC chống Mỹ, nêu luận đề vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam)
Thân bài: Cần nêu được các ý sau:
 a) Hai nhân vật: anh thanh niên “Lặng lẽ Sa Pa” và người lính lái xe “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” có những điểm khác nhau :
 - Hoàn cảnh sống khác nhau :
+ Anh thanh niên sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao hai nghìn sáu trăm mét, quanh năm làm bạn với cỏ cây mây núi Sa Pa.
+ Người lính lái xe Trường Sơn trên những chiếc xe không kính, hỏng hóc, mất mát tới trần trụi trong những năm kháng chiến chống Mĩ.
Công việc khác nhau :
+ Anh thanh niên trong mặt trận xây dựng CNXH : làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn, góp phần vào dự báo thời tiết hàng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu.	
+ Người lính lái xe trực tiếp đối mặt với hiểm nguy trong chiến tranh chống Mĩ, chở lương thực, vũ khí, đạn dược ra chiến trường, phục vụ chiến đấu.
 b) Tuy hoàn cảnh sống và công việc khác nhau nhưng ở họ đều có những vẻ đẹp chung :
 - Nhiệt tình, dũng cảm cống hiến cho Tổ quốc, cho nhân dân
+ Anh thanh niên vượt lên hoàn sống đặc biệt, nhiệt tình, say mê, yêu nghề, có trách nhiệm cao trong công việc. (phân tích d/c)
+ Người lính lái xe Trường Sơn bất chấp mọi khó khăn, nguy hiểm, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. (phân tích d/c)
Lí tưởng sống đẹp
+ Anh thanh niên quan niệm: hạnh phúc là được sống có ích, được phục vụ Tổ quốc, nhân dân. (phân tích d/c)
+ Người lính lái xe có lí tưởng chiến đấu cao đẹp: vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. (phân tích d/c)
Đời sống nội tâm phong phú
+ Anh thanh niên cởi mở, hiếu khách, sống sôi nổi, hồn nhiên với những thú vui lành mạnh. (phân tích d/c)
+ Những người lính lái xe tinh nghịch, lạc quan, yêu đời (phân tích d/c)
 c) Suy nghĩ của bản thân
 - Vấn đề cống hiến của tuổi trẻ: hai nhân vật đã cho thấy sự cống hiến của họ trong quá khứ để làm nên đất nước hôm nay.
 - Thế kỉ XXI có những yêu cầu với thế hệ trẻ giống hôm qua nhưng cũng có những yêu cầu khác (do bối cảnh lịch sử, xã hội, thời đại ...)
 - Dù ở hoàn cảnh nào tuổi trẻ hôm nay cũng luôn hiểu rõ:cống hiến (trong mọi điều kiện và hoàn cảnh) là mục đích của tuổi trẻ.
 - Trong thực tế có những bạn trẻ chỉ nghĩ đến hưởng thụ mà quên mất phải cống hiến ...
 - Nét đẹp của hai nhân vật là tấm gương, là hành trang vào đời của tuổi trẻ hôm nay.
Kết bài: Khẳng định vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam; thành công của hai tác phẩm trong việc xây dựng hình tượng tiêu biểu cho vẻ đẹp ấy.