Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Ngữ văn Lớp 9 - Phòng GD&ĐT Đăk Đoa (Kèm hướng dẫn chấm)

PHÒNG GD&ĐT ĐĂK ĐOA
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN NĂM HỌC 2009 -2010.
Môn: NGỮ VĂN
 Thời gian làm bài : 150 phút
Câu 1: (2 điểm)
Hãy chép lại chính xác khổ thơ cuối của bài “ Đoàn thuyền đánh cá” của nhà thơ Huy Cận.
Câu 2: (8 điểm)
Hãy xác định và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ trong đọan thơ sau :
Buồn trông của bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thóang cánh buồm xa xa ?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duyềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
(Trích Truyện Kiều-Nguyễn Du)
Câu 3:(10Đ)
 Phân tích diễn biến tâm lý của nhân vật bé Thu trong văn bản “Chiếc Lược Ngà’’ của Nguyễn Quang Sáng.
****************************
HƯỚNG DẪN
CHẤM BÀI THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN NĂM 2009-2010
 MÔN:NGỮ VĂN-LỚP 9 
Câu 1: (2 điểm)
Chép chính xác từ ngữ, chính tả khổ thơ: (Đúng mỗi câu 0,5 đ)
“Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.”
Câu 2: (8 điểm)
a, Xác định các biện pháp tu từ trong đọan thơ :
- Điệp ngữ : Buồn trông (4 lần)	(1điểm)
- Câu hỏi tu từ :	* Thuyền ai thấp thóang cánh buồm xa xa ?
	* Hoa trôi man mác biết là về đâu ?	(1điểm)
- Nhân hóa :	* Hoa trôi man mác 
	* Nội cỏ rầu rầu 
	* Gió cuốn mặt duyềnh 
	* Tiếng sóng kêu  	(1 điểm)
- Đổi trật tự cú pháp :
	* Thuyền ai thấp thóang cánh buồm xa xa ?
	(Thuyền ai cánh buồm thấp thóang xa xa ?)
	* Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi)
	(Tiếng sóng ầm ầm kêu quanh ghế ngồi)	(1 điểm)
b, Tác dụng :
- Các biện pháp tu từ trên được Nguyễn Du phối hợp rất tài hoa, điêu luyện, vừa biểu đạt được vẻ đẹp của ngọai cảnh một cách tinh tế, sống động vừa diễn tả được nội tâm đa dạng của Thúy Kiều.	(2 điểm)
- Qua đây nhà thơ muốn diễn tả nỗi buồn của Thúy Kiều, đồng thời ngầm tố cáo xã hội phong kiến bất công, phi nghĩa đã cướp đọat quyền sống, quyền hạnh phúc của Kiều, đã xô đẩy đời Kiều vào ngõ cụt không lối thoát.	(2 điểm)
Câu 3 ( 10đ)
I/ Mở bài: 1đ
Yêu cầu: Giới thiệu được tác giả , tác phẩm và nhân vật bé Thu với tài năng miêu tả tâm lý nhân vật.
II/ Thân bài: 7đ
Yêu cầu: Phân tích diễn biến tâm lý của nhân vật bé Thu - nhân vật chính của đoạn trích 
“Chiếc Lược Ngà’’ một cô bé hồn nhiên ngây thơ, có cá tính bướng bỉnh nhưng yêu thương ba sâu sắc.
- Khái quát được cảnh ngộ của gia đình bé Thu, đất nước có chiến tranh, cha đi công tác khi Thu chưa đầy một tuổi, lớn lên em chưa một lần gặp ba được ba chăm sóc yêu thương, tình yêu Thu dành cho ba chỉ gửi trong tấm ảnh ba chụp chung cùng má (0,5đ)
- Diễn biến tâm lý của bé Thu trước khi nhận anh Sáu là cha
+ Yêu thương ba nhưng khi gặp anh Sáu ,trước những hành động vội vã, thái độ xúc động, nôn nóng của cha Thu ngac nhiên lạ lùng, sợ hãi và bỏ chạy.những hành động chứa đựng sự lãng tránh đó lại hoàn toàn phù hợp với tâm lí trẻ thơ bởi trong suy nghĩ của Thu anh Sáu là người đàn ông lạ lại có vết thẹo trên mặt giần giật dễ sợ.(0,5đ)
+ Trong hai ngày sau đó Thu hoàn toàn lạnh lùng trước những cử chỉ đầy yêu thương của cha, nó cự tuyệt tiếng ba một cách quyết liệt trong những cảnh huống mời ba vào ăn cơm, xử lí nồi cơm sôi, và thái độ hất tung cái trứng cá trong bữa cơmTừ cự tuyệt nó đã phản ứng mạnh mẽ.nó căm ghét cao độ người đàn ông măt thẹo kia, nó tức giận và khi bị đánh nó đã bỏ đi một cách bất cần .đó là phản ứng tâm lí hoàn toàn tự nhiêncủa một đứa trẻ có cá tính mạnh mẽ Hành động tưởng như vô lễ đáng trách của Thu lại hoàn toàn không đáng trách mà còn đáng thương,bởi em còn quá nhỏ chưa hiểu được những tình thế khắc nghiệt éo le của đời sống. Đằng sau những hành động ấy ẩn chứa cả tình yêu thương ba, sự kiêu hãnh của trẻ thơ về một tình yêu nguyên vẹn trong sáng mà Thu dành cho ba.(1,5đ ) 
- Diễn biến tâm lý của Thu khi nhận ba
+ Sự thay đổi thái độ đến khó hiểu của Thu, không ương bướng mà buồn rầu nghĩ ngợi sâu xa, ánh mắt cử chỉ hành động của bé Thu như thể hiện sự ân hận, sự nuối tiếc, muốn nhận ba nhưng e ngại vì đã làm ba giận (1đ )
+ Tình yêu thương ba được bộc lộ hối hả ào ạt mãnh liệt khi anh Sáu nói “Thôi ba đi nghe con”. Tình yêu ấy kết đọng trong âm vang tiếng Ba trong những hành động vội vã: Chạy nhanh như con sóc, nhảy thót lên, hôn ba nó cùng khắp, trong lời ước nguyện mua cây lược, tiếng khóc nức nởĐó là cuộc hội ngộ chia tay đầy xúc động, thiêng liêng đã tác động sâu sắc đến bác Ba, mọi người ( 1,5 đ)
+ Sự lý giải nguyên nhân việc hiểu lầm của bé Thu đựoc tác giả thể hiện thật khéo léo đó là do vết thẹo trên mặt người ba khi hiểu ra sự thực Thu “nằm im lăn lộn thở dài như người lớn”. Vết thẹo không chỉ gây ra nỗi đau về thể xác mà còn hằn nên nỗi đau về tinh thần gây ra sự xa cách hiểu lầm giữa cha con bé Thu. Nhưng chiến tranh dù có tàn khốc bao nhiêu thì tình cảm cha con anh Sáu càng trở lên thiêng liêng sâu lặng.(1đ)
* Đánh giá chung: (1đ)
- Khẳng định lại vấn đề: Ngòi bút miêu tả tâm lý khắc hoạ tính cách nhân vật tinh tế thể hiện được ở bé Thu một cô bé hồn nhiên ngây thơ, mạnh mẽ cứng cỏi yêu ghét rạch ròi. Trong sự đối lập của hành động thái độ trước và sau khi nhân ba lại là sự nhất quán về tính cách về tình yêu thương ba sâu sắc.
- Những năm tháng sống gắn bó với mảnh đất Nam bộ, trái tim nhạy cảm, nhân hậu, am hiểu tâm lý của trẻ thơ đã giúp tác giả xây dựng thành công nhân vật bé Thu .
- Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh, trân trọng tình cảm gia đình trong cuộc sống hôm nay.
III/ Kết bài: (1đ)
Yêu cầu: Khẳng định thành công, đồng thời bộc lộ ấn tượng sâu đậm nhất về nhân vật cũng như toàn bộ tác phẩm.
Cách cho điểm:
+ 9-10 đ: Phân tích đầy đủ, sâu sắc, diễn đạt trong sáng, trôi chảy.
+ 7- 8 đ: Phân tích khá đủ, có ý sâu sắc
+ 4- 6đ: Phân tíchcòn thiếu một vài ý, tản mạn, diễn đạt còn lủng củng
+ 1- 3 đ: Thiếu nhiều ý, mang tính chất diễn xuôi nội dung .
+ 0: Thiếu hoặc sai hoàn toàn.
Trình bày đẹp chữ viết rõ ràng: 1 đ.
***********