Giáo án Công nghệ Lớp 9 - Bài 11+12

CÔNG NGHỆ 9
Bài 11: KIỂM TRA AN TOÀN MẠNG ĐIỆN TRONG NHÀ
Yêu cầu HS cần
 - Biết được một số phương pháp lắp đặt dây dẫn điện của mạng điện trong nhà.
 - Hiểu được các kiểu lắp đặt dây dẫn điện trong nhà.
Lưu ý các em đọc hết nội dung để hiểu bài, chỉ cần ghi vào vở phần ghi nhớ và học thuộc là được
I. Mạng điện lắp đặt kiểu nổi
    - Khái niệm: lắp đặt kiểu nổi là khi dây dẫn được lắp đặt nổi lên trên các vật cách điện như puli sứ, khuôn gỗ hoặc lồng trong đường ống bằng chất cách điện đặt dọc theo trần nhà.
a. Các vật cách điện
    • Gồm: puli sứ, máng gỗ, ống cách điện và các phụ kiện phù hợp.
    • Đảm bảo yêu cầu mĩ thuật và tránh được tác động xấu của môi trường đến dây điện.
    • Có 3 loại: Ống PVC, ống bọc tôn, ống bọc kẽm; bên trong có lót cách điện, đường kính thường dùng: 16; 20; 25; 32; 40 và 50mm, chiều dài 2 – 3m.
Thiết bị
Công dụng
Hình ảnh
Ống luồn dây PVC
Tránh tác động xấu của môi trường đến dây điện

Ống nối chữ T
Phân nhánh dây dẫn mà không sử dụng nối rẽ

Ống nối chữ L
Nối 2 đầu ống luồn dây vuông góc với nhau

Ống nối nối tiếp
Nối tiếp 2 ống luồn dây với nhau

Kẹp đỡ ống
Cố định ống luồn dây dẫn

3. Một số yêu cầu kĩ thuật của mạng điện lắp đặt kiểu nổi
    • Đường dây phải song song với vật kiến trúc (tường nhà, cột, xà), cao hơn mặt đất 2,5 m trở lên và cách vật kiến trúc không nhỏ hơn 10mm.
    • Tổng tiết diện của dây dẫn trong ống không vượt quá 40% tiết diện ống.
    • Bảng điện phải cách mặt đất từ 1,3 đến 1,5m.
    • Khi dây dẫn đổi hướng hoặc phân nhánh phải tăng thêm kẹp ống.
    • Không luồn các đường dây khác cấp điện áp vào chung một ống.
    • Đường dây dẫn đi xuyên qua tường hoặc trần nhà phải luồn dây qua ống sứ, mỗi ống chỉ được luồn một dây, hai đầu ống sứ phải nhô ra khỏi tường 10mm.
II. Mạng điện lắp đặt kiểu ngầm
    • Dây dẫn được đặt trong rãnh của các kết cấu xây dựng như tường, trần nhà, ...
    • Đảm bảo về thẩm mĩ cho ngôi nhà.
    • Tránh được tác động của môi trường đến dây dẫn.
    • Khó sửa chữa khi hỏng hóc.
III. Ghi nhớ
Mạng điện lắp đặt kiểu nổi:
1. Dây dẫn được lắp đặt nổi trên các vật cách điện đặt dọc theo trần nhà, cột, ...
2. Các vật cách điện là: puli sứ, máng gỗ, ống cách điện và các phụ kiện phù hợp.
3. Tránh được tác động xấu của môi trường đến dây dẫn điện và dễ sửa chữa.
Mạng điện lắp đặt kiểu ngầm:
1. Dây dẫn được đặt trong các rãnh các kết cấu xây dựng và các phần tử kết cấu khác của ngôi nhà.
2. Việc lựa chọn cách đặt dây phải phù hợp với môi trường, yêu cầu sử dụng và đảm bảo an toàn điện.
3. Đảm bảo được yêu cầu mĩ thuật, tránh được tác động xấu của môi trường đến dây dẫn điện nhưng khó sửa chữa.

Bài 12: KIỂM TRA AN TOÀN MẠNG ĐIỆN TRONG NHÀ
Yêu cầu HS cần
- Hiểu được sự cần thiết phải kiểm tra an toàn cho mạng điện trong nhà. 
- Hiểu được cách kiểm tra an toàn. 
- Kiểm tra được một số yêu cầu về an toàn trong mạng điện trong nhà.
1. Kiểm tra dây dẫn điện
    • Dây dẫn điện trong nhà thường được sử dụng dây có vỏ bọc cách điện tốt.
    • Trong thời gian sử dụng phải kiểm tra định kỳ để phát hiện ra dây dẫn có vết nứt, hở chỗ cách điện.
    • Biện pháp khắc phục:
       ◦ Dây dẫn không buộc lại với nhau, tránh làm tăng nhiệt độ, hỏng lớp cách điện.
       ◦ Thay dây mới, dùng băng keo quấn cách điện chỗ bị hở.
2. Kiểm tra cách điện của mạng điện
    • Kiểm tra các ống luồn dây dẫn.
    • Kiểm tra rò điện.
    • Nếu bị dập, vỡ thì có thể thay ống nhựa cách điện mới.
3. Kiểm tra các thiết bị điện
a. Cầu dao, công tắc
Hiện tượng
Cách khắc phục
Vỏ công tắc bị sứt hoặc vỡ
Sử dụng băng dính cách điện quấn bao kín vị trí vỏ bị sứt hoặc vỡ.
Thay công tắc mới.
Mối nối dây dẫn của cầu dao, công tắc tiếp xúc không tốt hoặc bị lỏng
Sửa lại mối nối đúng theo yêu cầu kĩ thuật của mối nối giữa dây dẫn với phụ kiện
Ốc, vít sau một thời gian sử dụng bị lỏng ra
Sử dụng tua vít vặn chặt các ốc, vít lại
    - Kiểm tra vị trí đóng mở của công tắc, cầu dao. Hướng chuyển động của núm đóng – cắt phải đúng theo bảng sau:
Kí hiệu
Trạng thái làm việc
Hướng chuyển động của núm đóng cắt
Lên xuống
Sang ngang
1
Đóng
↑
→
0
Cắt
↓
←
b. Cầu chì
Khi kiểm tra cần chú ý:
    • Cầu chì được lắp đặt ở dây pha, bảo vệ các thiết bị điện.
    • Cầu chì phải có nắp che.
    • Kiểm tra số liệu định mức của cầu chì với yêu cầu làm việc của mạng điện.
c. Ổ cắm điện và phích cắm điện
    • Phích cắm điện: Võ, chốt cắm phải chắc chắn, đảm bảo tiếp xúc tốt với các cực của ổ cắm điện.
    • Các dây nối vào ổ cắm điện, phích cắm điện phải đảm bảo yêu cầu kỹ thuật.
    • Sử dụng nhiều loại ổ cắm điện khác nhau cho nhiều cấp điện áp khác nhau để tránh nhầm lẫn.
    • Không đặt ổ cắm điện ở những nơi ẩm ướt nóng quá hoặc nhiều bụi.
4. Kiểm tra các thiết bị điện
    • Kiểm tra cách điện của đồ dùng điện: các bộ phận cách điện bằng cao su, chất dẻo phải nguyên vẹn. nếu vỡ phải thay ngay.
    • Kiểm tra dây dẫn và các mối nối: không bị hở, rạn nứt. kiểm tra kĩ chỗ nối vào phích cắm và chỗ nối vào đồ dùng điện. nếu gãy có thể gây đoản mạch.
    • Kiểm tra các bộ phận của đồ dùng điện.
    • Phải kiểm tra định kì và sửa chữa các đồ dùng điện kịp thời.
Các em cố gắng ghi bài vở vào trong tập
Học thuộc bài
Chúc các em học tập tốt!