Giáo án Đại số Khối 7 - Tuần 15 - Năm học 2020-2021

Tuần 15	Ngày dạy: 14/12/2020
Tiết 	Lớp: 7a1, 7a4
LUYỆN TẬP
A. MỤC TIÊU
* Học sinh làm thành thạo các bài toán cơ bản về đại lượng tỉ lệ thuận và chia tỉ lệ.
* Có kĩ năng sử dụng thành thạo các tính chất của dãy tỉ số bằng nhau để giải toán.
* Thông qua giờ luyện tập học sinh được biết thêm về nhiều bài toán liên quan đến thực tế.
B. CHUẨN BỊ 
	Bảng phụ (giấy trong) vẽ hình 10 phóng to.
C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Hoạt động 1: KIỂM TRA 
GV gọi HS chữa bài tập
HS1: Chữa BT 8( trang 44 SBT)
Hai em HS đồng thời lên bảng.
HS1: Chữa bài tập 8 (trang 44 SBT)
Hai đại lượng x và y tỉ lệ thuận với nhau không nếu:

a)
a) x và y tỉ lệ thuận với nhau vì
x
-2
-1
1
2
3
y
-8
-4
4
8
12


b)
b) x và y không tỉ lệ thuận với nhau vì
x
1
2
3
4
5
y
22
44
66
88
100


GV: Để x và y không tỉ lệ thuận với nhau em chỉ cần chỉ ra hai tỉ số khác nhau ( ví dụ )

HS2: Chữa BT8 ( tr 56 SGK)
HS2 lên bảng chữa BT8 ( Tr56 SGK) Gọi số cây trồng của các lớp 7A ,7B ,7C lần lượt là x,y,z.
Theo đề bài ta có: x + y + z = 24 và
Vậy 
GV: Nhận xét và cho điểm HS.
GV nhắc nhở HS việc chăm sóc và bảo vệ cây trồng là góp phần bảo vệ môi trường trong sạch.
Trả lời: Số cây trồng của các lớp 7A, 7B, 7C theo thứ tự là 8, 7, 9 cây.
Hoạt động 2:LUYỆN TẬP 
Bài 7 trang 56 SGK

(Đưa đề bài và hình 10 lên màn hình)
GV: Tóm tắt đề bài?
HS đọc đề bài
HS: 2 kg dâu cần 3kg đường
 2,5 kg dâu cần x kg đường?
- Khi làm mức thì khối lượng dâu và khối lượng đường là hai đại lượng quan hệ như thế nào ?
Khối lượng dâu và đường là hai đại lượng tỉ lệ thuận .
Ta có:
- Hãy lập tỉ lệ thức rồi tìm x?

- Vậy bạn nào nói đúng?
Bài 9 trang 56 SGK
Trả lời: Bạn Hạnh nói đúng.
(Đưa đề bài lên màn hình)
Bài toán này có thể phát biểu đơn giản thế nào?
Học sinh đọc và phân tích đề bài
Bài toán này nói gọn lại là chia 150 thành ba phần tỉ lệ với 3,4 và 13.
Em hãy áp dụng tính chất của dãy tỉ số bằng nhau và các điều kiện đã biết ở đề bài để giải bài tập này?
Giải: gọi khối lượng(kg) của niken, kẽm và đồng lần lượt là x, y, z. Theo đề bài ta có:
và 
Theo tính chất của dãy tỉ số bằng nhau ta có:
Vậy 


Trả lời khối lượng của niken, kẽm, đồng theo thứ tự là 22,5kg; 30kg và 97,5kg.
Bài 10 (tr56 SGK)

Biết các cạnh của một tam giác tỉ lệ với 2, 3, 4 và chu vi của nó là 45cm . Tính các cạnh của tam giác đó?
- Học sinh hoạt động nhóm
Kết quả: độ dài ba cạnh của tam giác lần lượt là: 10cm, 15cm, 20cm.
- Đại diện nhóm lên trình bày bài giải.
GV: Kiểm tra bài của một vài nhóm
HS: Nhận xét bài làm của nhóm.
GV đưa bài giải của một nhóm có viết như sau:
HS sửa lại:

Þ 
Þ x = 2.5 = 10 (cm)
y = 3.5 = 15 (cm)
x = 4.5 = 20 (cm)
Yêu cầu HS sửa lại cho chính xác

Từ đó mới tìm được x, y, z
Hoạt động 3: TỔ CHỨC “THI LÀM TOÁN NHANH”
Đề bài: (Ghi trên bảng phụ, có chỗ trống để hai đội điền câu trả lời)
Gọi x, y, z theo thứ tự là số vòng quay của kim giờ, kim phút, kim giây trong cùng một thời gian.

Bài làm của các đội
a) Điền số thích hợp vào ô trống
x
1
2
3
4
y





a)
X
1
2
3
4
Y
12
24
36
48

b) Biểu diễn y theo x
b) y = 12x
c) Điền số thích hợp vào ô trống
y
1
6
12
8
z





c) 
Y
1
6
12
8
Z
60
360
720
1080

d) Biểu diễn z theo y
d) z = 60y
e) Biểu diễn z theo x
e) z = 720x
Luật chơi: Mỗi đội có 5 người, chỉ có 1 bút (hoặc 1 phấn )
Mỗi người làm 1 câu, người làm xong chuyền bút cho người tiếp theo. Người sau có thể sửa bài của người trước 

Đội nào làm đúng và nhanh là thắng.
GV công bố “Trò chơi bắt đầu”. Và kết thúc trò chơi
Tuyên bố đội thắng.
HS cả lớp làm bài ra nháp, theo dõi và cổ vũ hai đội tham gia trò chơi

IV. RÚT KINH NGHIỆM-BỔ SUNG
Chú ý nếu y tỉ lệ nghịch với x với hệ số a thì x tỉ lệ nghịch với y với hệ số tỉ lệ a.
Phân biệt tính chất của hai đại lượng tỉ lệ nghịch với hai đại lượng tỉ lệ thuận.
Học sinh đã biết cách làm bài tập.
Tuần 15	Ngày dạy: 16/12/2020
Tiết 	Lớp: 7a1, 7a4
§¹i l­ỵng tØ lƯ nghÞch
 A. Mơc tiªu 
 Häc xong bµi nµy HS cÇn ph¶i:
- BiÕt ®­ỵc c«ng thøc biĨu diƠn mèi liªn hƯ gi÷a hai ®¹i l­ỵng tØ lƯ nghÞch
- NhËn biÕt ®­ỵc hai ®¹i l­ỵng cã tØ lƯ nghÞch hay kh«ng.
- HiĨu ®­ỵc c¸c tÝnh chÊt cđa hai ®¹i l­ỵng tØ lƯ nghÞch.
- BiÕt c¸ch t×m hƯ sè tØ lƯ nghÞch, t×m gi¸ trÞ cđa mét ®¹i l­ỵng khi biÕt hƯ sè tØ lƯ vµ gi¸ trÞ t­¬ng øng cđa ®¹i l­ỵng kia. 
 B. ChuÈn bÞ 
 - GV: B¶ng phơ, phÊn mµu, gi¸o ¸n.
 - HS: SGK
C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc 
 ỉn ®Þnh tỉ chøc líp( 1p)
Ho¹t ®éng cđa GV
Ho¹t ®éng cđa HS
Ho¹t ®éng 1: KiĨm tra bµi cị (5p)
 GV nªu yªu cÇu kiĨm tra:
-Nªu ®Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt cđa hai ®¹i l­ỵng tØ lƯ thuËn? 
-Ch÷a bµi 13 trang 44 SBT ( GV treo b¶ng phơ)
GV nhËn xÐt, cho ®iĨm HS. 
 HS :
+ Ch÷a BT 13/44 SBT:
 Gäi sè tiỊn l·i cđa ba ®¬n vÞ lÇn l­ỵt lµ x, y, z (triƯu ®ång)
Ta cã: 
 = = = = = 30
 Þ x = 3 . 30 = 90 (triƯu ®ång)
 y = 5 . 30 = 150 (triƯu ®ång)
 z = 7 . 30 = 210 (triƯu ®ång)
-NhËn xÐt bµi lµm cđa b¹n.
Ho¹t ®éng 2: 1) §Þnh nghÜa (12p)
-GV: Cho häc sinh «n l¹i kiÕn thøc vỊ “§¹i l­­ỵng tØ lƯ nghÞch ®· häc ë tiĨu häc”
-GV: Cho HS lµm (GV gỵi ý cho HS). H·y viÕt c«ng thøc tÝnh.:
a) C¹nh y (cm) theo c¹nh x (cm) cđa h×nh ch÷ nhËt cã kÝch th­íc thay ®ỉi nhng 
lu«n cã diƯn tÝch b»ng 12 cm2.
b)L­ỵng g¹o y (kg) trong mçi bao theo x khi chia ®Ịu 500 kg vµo x bao. 
c) VËn tèc v (km/h) theo thêi gian t (h) cđa 1 vËt chuyĨn ®éng ®Ịu trªn qu·ng ®­êng 16km.
GV: Em h·y rĩt ra nhËn xÐt vỊ sù gièng nhau gi÷a c¸c c«ng thøc trªn?
-GV: Giíi thiƯu ®Þnh nghÜa hai ®¹i l­ỵng tØ lƯ nghÞch trang 57.
- Cho HS lµm 
GV yªu cÇu HS ®äc “Chĩ ý” trang 57 SGK
 HS nh¾c l¹i
HS lµm 
a)DiƯn tÝch h×nh ch÷ nhËt 
 S = x.y = 12 (cm2)
 Þ y = 
b)L­ỵng g¹o trong mçi bao lµ:
 x.y = 500 (kg)
 Þ y = 
c)Qu·ng ®­êng ®i ®­ỵc trong chuyĨn ®éng ®Ịu
v.t = 16 (km) Þ v = 
*NhËn xÐt: SGK
* §Þnh nghÜa:(SGK)
* AD: 
y tØ lƯ nghÞch víi x theo hƯ sè tØ lƯ
-3,5 Þ y = 
VËy nÕu y tØ lƯ nghÞch víi x theo hƯ sè tØ lƯ –3,5 th× x tØ lƯ nghÞch víi y theo hƯ sè tØ lƯ –3,5.
Þ y = 
VËy x tØ lƯ nghÞch víi y cịng theo hƯ sè tØ lƯ a. 
* Chĩ ý:(SGK)
Ho¹t ®éng 3: TÝnh chÊt (10p)
-GV cho HS lµm (GV gỵi ý cho HS). Cho biÕt hai ®¹i l­ỵng y vµ x tØ lƯ nghÞch víi nhau.
a)T×m hƯ sè tØ lƯ.
b)Thay mçi dÊu “?” trong b¶ng trªn b»ng mét sè thÝch hỵp.
c) Cã nhËn xÐt g× vỊ tÝch hai gi¸ trÞ t­¬ng øng x1y1, x2y2, x3y3, x4y4 cđa x vµ y.
GV giíi thiƯu hai tÝnh chÊt trong khung
-So s¸nh víi hai tÝnh chÊt cđa ®¹i l­ỵng tØ lƯ thuËn.
Bµi tËp :
Ta cã:
a)x1y1 = a Þ a = 60
b)y2=20; y3 =15; y4 = 12
c)x1y1= x2y2 = x3y3=x4y4=60 (b»ng hƯ sè tØ lƯ). 
- TÝnh chÊt: (SGK)
Ho¹t ®éng 4: LuyƯn tËp cđng cè ( 15p)
Bµi 12 (Tr58 SGK)
Cho biÕt hai ®¹i l­ỵng x vµ y tØ lƯ nghÞch víi nhau vµ khi x = 8 th× y = 15.
T×m hƯ sè tØ lƯ.
H·y biĨu diƠn y theo x. 
TÝnh gi¸ trÞ cđa y 
khi x = 6; x = 10
Bµi 13 (Tr58 SGK)
Cho biÕt x vµ y lµ hai ®¹i l­­ỵng tØ lƯ nghÞch. §iỊn sè thÝch hỵp vµo « trèng trong b¶ng sau.
 -GV: Dùa vµo cét nµo ®Ĩ tÝnh hƯ sè a? 
Bµi 14 trang 58 SGK.	
GV yªu cÇu HS tãm t¾t ®Ị bµi? 
Cïng mét c«ng viƯc, gi÷a sè c«ng nh©n vµ sè ngµy lµm lµ hai ®¹i l­ỵng quan hƯ thÕ nµo? 
Theo tÝnh chÊt cđa hai ®¹i l­­ỵng tØ lƯ nghÞch, ta cã tØ lƯ thøc nµo? TÝnh x? 
GV nhÊn m¹nh víi HS:
Khi hai ®¹i l­ỵng tØ lƯ thuËn
X1 øng víi y1
X2 øng víi y2 
Khi hai ®¹i l­ỵng tØ lƯ nghÞch
X1øng víi y1
X2 øng víi y2 
GV cã thĨ ®­a c¸ch 2 lªn mµn h×nh ®Ĩ HS tham kh¶o. 
 
1/ Bµi tËp 12 (trang 58- SGK)
a)V× x vµ y lµ 2 ®¹i l­­ỵng tØ lƯ nghÞch:
 Þ y = Thay x =8 vµ y = 15 ta cã:
 a=x.y=8.15=120
b) y = 
c)Khi x=6 Þ y==20
d) Khi x=10 Þ y==12
2/ Bµi 13:
Dùa vµo cét thø s¸u ta cã:
A = 1,5.4= 6
Bµi 14 trang 58 SGK.	
C¸ch 1:
§Ĩ x©y mét ng«i nhµ:
35 c«ng nh©n x©y hÕt 138 ngµy
28 c«ng nh©n hÕt x ngµy?
Sè c«ng nh©n vµ sè ngµy lµm lµ hai ®¹i l­ỵng tØ lƯ nghÞch.
Ta cã:
Tr¶ lêi: 28 c«ng nh©n x©y ng«i nhµ ®ã hÕt 210 ngµy. 
C¸ch 2: Gäi sè c«ng nh©n lµ x vµ sè ngµy lµ y.
V× n¨ng xuÊt lµm viƯc cđa mçi ngµy lµ nh­ nhau nªn sè c«ng nh©n tØ lƯ nghÞch víi sè ngµy. 
Do ®ã: y = Þ z=x.y
Thay x=35;y =168 vµo ta cã:
A=35; y =168.
Do ®ã, x = 28 th×:
y= 
IV. RÚT KINH NGHIỆM-BỔ SUNG
Chú ý nếu y tỉ lệ nghịch với x với hệ số a thì x tỉ lệ nghịch với y với hệ số tỉ lệ a.
Phân biệt tính chất của hai đại lượng tỉ lệ nghịch với hai đại lượng tỉ lệ thuận.
Học sinh đã biết cách làm bài tập.