Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Tuần 10 - Năm học 2020-2021

Tuần: 10
Ngày dạy: 09/11/2020 đến ngày 14/11/2020	
Lớp dạy: 7A1, 7A2, 7A3, 7A4, 7A5
Bài 12: ĐỜI SỐNG KINH TẾ - VĂN HOÁ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC.
 1. Kiến thức:
 - Dưới thời Lý đất nước được ổn định lâu dài, nông nghiệp, thủ công nghiệp có chuyển biến.
- Việc buôn bán với nước ngoài phát triển.
- Hiểu được nguyên nhân thành công trong bước đầu xây dựng nền kinh tế tự chủ.
 2. Kĩ năng:
Làm quen với kĩ năng quan sát và phân tích nét đặc sắc của một số công trình nghệ thuật. 
HS biết lập niên biểu, phân tích các giá trị kinh tế-văn hóa, phân tích, nhận định tình hình.
 3. Tư tưởng:
 Giáo dục lòng tự hào dân tộc.
 Giáo dục cho HS ý thức vươn lên trong quá trình xây dựng đất nước. 
 4. Định hướng năng lực được hình thành:
- Năng lực chung: Hình thành năng lực khái quát vấn đề, khả năng phân tích, so sánh.
 - Năng lực chuyên biệt: Phát triển tư duy nghiên cứu, đánh giá các vấn đề lịch sử, So sánh, phân tích kinh tế thời Lý với các thời đại trước.
II. CHUẨN BỊ.
1. Giáo viên.
 - Tranh ảnh mô tả các hoạt động thời Lý.
 - Tư liệu về thành tựu kinh tế văn hoá thời Lý.
 - Giáo án, tài liệu liên quan, sgk.
 2. Học sinh.
 - Học bài cũ 
 - Vở ghi, sách giáo khoa.
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
Vấn đáp, nêu vấn đề, trực quan, phân tích, thảo luận nhóm.
IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
Ổn định tổ chức và kiểm tra bài cũ.
2.Hoạt động khởi động:
- Mục tiêu: Giáo viên cho học sinh miêu tả được những nét chính của bức
Tranh kinh tế nông nghiệp và thủ công nghiệp thời Lý. Tạo hứng thú cho HS đi vào tìm hiểu bài học.
- Phương pháp: Trực quan, pháp vấn
- Phương tiện: Máy chiếu
- Tổ chức hoạt động: Cho HS xem hình ảnh vài hình về sản xuất nông nghiệp,thủ công nghiệp và thương nghiệp.
 3. Giới thiệu bài mới : I. ĐỜI SỐNG KINH TẾ
Sau khi đất nước ổn định, nhà Lý rất quan tâm đến sự phát triển kinh tế, văn hoá. Nền kinh tế - văn hoá có bước biến chuyển đáng kể...
 4. Dạy và học bài mới:
HOẠT ĐỘNG 1 : SỰ CHUYỂN BIẾN CỦA NỀN NÔNG NGHIỆP
- Mục tiêu: - Hiểu được nguyên nhân thành công trong bước đầu xây dựng nền kinh tế tự chủ.
- Phương pháp: Hoạt động cá nhân.
- Phương tiện : máy chiếu,SGK, giáo án.
- Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY – TRÒ
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hỏi đáp.
GV 
? Trong XH PK nền kinh tế nào là chủ yếu?
HS: Nông nghiệp.
? Việc chia ruộng đất cho nông dân cày cấy có tác dụng gì?
HS: Nông dân có ruộng đất cày cấy, tạo Đk cho nông nghiệp phát triển.
? Cày tịch điền có từ thời nào?
HS: Đinh- Tiền Lê
? Việc cày tịch điền của nhà vua có ý nghĩa gì?
HS: Động viên khuyến khích nhân dân tích cực tham gia SX.
Vua Lý lấy một số đất công làm nơi thờ phụng, tế lễ hoặc phong cấp cho con cháu, những người có công, làm các đền chùa.
GV cho HS quan sát H. 22 SGK: Việc nhân dân lập đền thờ 8 vị vua nhà Lý núi lên điều gì?
HS: Ghi lại công đức to lớn của nhà Lý và thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ta.
? Việc khai khẩn đất hoang có tác dụng gỡ?
? Việc đào kênh đắp đê của nhà Lý nhằm mục đích gỡ?
HS: Phục vụ cho SX nụng nghiệp.
GV gọi HS đọc đoạn in nghiêng SGK
? Tại sao nhà Lý ban hành luật cấm giết trâu bò?
HS: Bảo vệ sức kéo, sức cày cho SX
Nhà nước quan tâm đến nông nghiệp, nhân dân phấn khởi SX.
1.Sự chuyển biến của nền nông nghiệp.
 Nhà nước có nhiều biện pháp quan tâm sản xuất nông nghiệp:
- Lễ cày tịch điền.
- Khuyến khích khai hoang, đào kênh mương, đắp đê phòng lụt.
- Ban hành lệnh cấm giết hại trâu bò, bảo vệ sức kéo
 => Nhiều năm mùa màng bội thu.
HOẠT ĐỘNG 2: THỦ CÔNG NGHIỆP VÀ THƯƠNG NGHIỆP
- Mục tiêu: Hiểu được nguyên nhân phát triển thủ công nghiệp và thương nghiệp. Biết quan sát hình ở SGK và nhận xét.
- Phương pháp: Trực quan, phát vấn, nhóm.
- Phương tiện : máy chiếu, SGK, giáo án
- Tổ chức hoạt động :
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY –TRÒ
NỘI DUNG BÀI HỌC
Thảo luận nhóm.
GV trình bày: nhờ sự cố gắng mùa màng được đảm bảo đời sống nhân dân dân ổn định là cơ sở cho sự phát triển của thủ công nghiệp và thương nghiệp. Vậy những thành tựu đạt được trong 2 ngành kinh tế này ntn
Nhóm 1: Điểm lại một số nghề thủ công nghiệp của nước ta dưới thời Lý? Trong các nghề ấy nghề nào được vua Lý coi trọng? Lấy dẫn chứng?
HS: Các vua nhà Lý rất coi trọng nghề dệt gấm vúc- đoạn in nghiêng SGk
Nhóm 2: ? Vỡ sao các vua Lý coi trọng nghề dệt lụa? Em có nghĩ gì về hàng tơ lụa của VN thời bấy giờ?
HS: Thể hiện ý thức độc lập không muốn dựa dẫm, động viên nhân dân chăm lo đến ngành dệt-> Chứng tỏ thủ công nghiệp thời đó rất phát triển và đạt chất lượng tốt.
Nhóm 3: ?Việc thuyền buôn nhiều nước vào nước ta trao đổi đó phản tình hình thương nghiệp của nước ta ntn? Nêu dẫn chứng.
? Vì sao nhà Lý lại chọn Vân Đồn làm nơi trao đổi với thương nhân nước ngoài?
HS: Vân Đồn là nơi có vị trí thuận tiện cho thuyền bè qua lại trú đỗ, nhằm bảo vệ an ninh quốc gia và dễ bề kiểm soát.
2. Thủ công nghiệp và thương nghiệp.
Thủ công nghiệp :
- Nghề dệt, làm đồ gốm, xây dựng đền đài, cung điện, nhà cửa rất phát triển.
- Các nghề làm đồ trang sức bằng vàng, bạc ; làm giấy, đúc đồng, rèn sắt... đều được mở rộng. 
- Nhiều công trình nổi tiếng do thợ thủ công dựng nên như chuông Quy Điền, tháp Báo Thiên (Hà Nội), vạc Phổ Minh (Nam Định)...
Thương nghiệp :
+ Việc mua bán trong nước và với nước ngoài được mở mang hơn trước. 
+ Vân Đồn là nơi buôn bán rất sầm uất.
Nguyên nhân của sự phát triển : Đất nước độc lập, hoà bình và ý thức dân tộc là động lực to lớn thúc đẩy sự phát triển.

V. CỦNG CỐ
- Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức là biết được sự phát kinh tế nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp nhà Lý
- Phương thức tiến hành: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo.
GV dùng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan, tự luận và yêu cầu học sinh chọn đáp án đúng trả lời (trắc nghiệm).
? Nhà Lý đã làm gì để đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp?
- Thời Lý ruộng đất thuộc quyền sở hữu tối cao của ai?
A. Nông dân
B. Nhà chùa
C. Nhà vua
D. Địa chủ
- Một bến cảng nổi tiếng được thành lập ở thời nhà Lý là:
A. Cửa Đại
B. Vân Đồn
C. Cam Ranh
D. Cửa Ông
- Chuông Quy Điền được chế tác dưới thời:
A. Nhà Đinh
B. Nhà Lê
C. Nhà Lý
D. Nhà Trần
- Dưới thời Lý nghề thủ công nào phát triển nhất?
A. Đúc đồng
B. Làm gốm
C. Làm giấy
D. Dệt vải
- Bến cảng Vân Đồn thuộc tỉnh nào ngày nay?
A. Quảng Bình
B. Quảng Ninh
C. Quảng Trị
D. Hà Tĩnh
- Ý nào không phản ảnh những biện pháp để nông nghiệp thời Lý phát triển?
A. Khuyến khích khai khẩn đất hoang
B. Cấm giết hại trâu bò
C. Hạn chế việc đào kênh mương, khai ngòi
D. Đắp đê phòng chống ngập lụt
- Việc cày ruộng tịch điền của nhà vua có ý nghĩa là
A. khuyến khích nhân dân tích cực sản xuất
B. cầu cho mưa thuận gió hòa
C. tế lễ thần Nông
D. khuyến khích khai khẩn đất hoang
VI. DẶN DÒ
	- Học thuộc bài, làm bài tập trong SGK tr. 46
	- Đọc trước phần II: Sinh hoạt XH và văn hóa.
VII. RÚT KINH NGHIỆM
Làm quen với kĩ năng quan sát và phân tích nét đặc sắc của một số công trình nghệ thuật. 
HS biết lập niên biểu, phân tích các giá trị kinh tế-văn hóa, phân tích, nhận định tình hình.
Tuần: 11
Ngày dạy: 23/11/2020 đến ngày 28/11/2020	
Lớp dạy: 7A1, 7A2, 7A3, 7A4, 7A5
Bài 12: ĐỜI SỐNG KINH TẾ, VĂN HÓA (tt)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC.
 1. Kiến thức:
 - Xã hội có sự chuyển biến,phân hóa mạnh về giai cấp và các tầng lớp trong xã hội.
 - Văn hóa giáo dục phát triển mạnh, hình thành văn hóa Thăng Long.
 2. Kĩ năng:
Làm quen với kĩ năng quan sát tranh ảnh, phương pháp phân tích , lập bảng so sánh, vẽ sơ đồ.
HS biết lập niên biểu, phân tích các giá trị văn hoá của triều đại.
 3. Tư tưởng: 
	 - Giáo dục lòng tự hào dân tộc, tự hào truyền thống văn hiến của dân tộc, ý thức xây dựng và bảo vệ văn hoá dân tộc cho HS.
	 - Bước đầu có ý thức vươn lên trong xây dựng đất nước độc lập, tự chủ.
 4. Định hướng năng lực được hình thành:
- Năng lực chung: Hình thành năng lực khái quát vấn đề, khả năng phân tích, đánh giá các thành tựu cũng như năng lực hợp tác của HS.
- Năng lực chuyên biệt: Phát triển tư duy nghiên cứu, nhận xét qua tranh ảnh. So sánh, phân tích tình hình văn hóa,giáo dục và xã hội thời Lý với các thời đại trước.
II. CHUẨN BỊ.
1. Giáo viên.
 Tranh ảnh trong SGK. Sơ đồ các tầng lớp tronh XH thời Lý.
 Tranh ảnh các thành tựu văn hóa thời Lý.
 SGK, sách GV, 
2. Học sinh.
 - Học bài cũ.
- Vở ghi, vở soạn, vở bài tập, SGK.
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
Đàm thoại, nhận xét, giải quyết vấn đề, thảo luận nhóm.
IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
 1. Ổn định tổ chức và kiểm tra bài cũ.
? Nhà Lý đã làm gì để đẩy mạnh SX và phát triển nông nghiệp?
 ? Thủ công nghiệp và thương nghiệp dười thời nhà Lý?
2.Hoạt động khởi động :
-Mục tiêu: Giáo viên cho học sinh quan sát các kênh hình ở sách giáo khoa,qua đó giúp các em khái quát được bức tranh xã hội, văn hóa, giáo dục ở thời Lý. Tạo hứng thú học tập.
- Phương pháp : Trực quan, pháp vấn.
- Phương tiện : SGK
- Tổ chức hoạt động : 
3.Giới thiệu bài mới :
Ngoài việc đẩy mạnh phát triển kinh tế thì dưới thời nhà Lý văn hóa-xã hội cũng rất phát triển, đạt được nhiều thành tựu to lớn.
 4. Dạy và học bài mới:
HOẠT ĐỘNG 1 : NHỮNG THAY ĐỔI VỀ MẶT XÃ HỘI
Mục tiêu: Biết được các tầng lớp xã hội thời Lý.Vẽ được sơ đồ phân hoá XH
Phương thức: cá nhân/ nhóm, thuyết trình, tranh luận.
Phương tiện: giáo án, SGK, máy chiếu.
Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY – TRÒ
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hỏi đáp
GV : Yêu cầu HS lên bảng ghi các giai cấp và tầng lớp theo sơ đồ.
? XH Thời Lý có mấy g/c đó là những g/c nào? Nêu địa vị KT, c.trị của từng g/c?
Nông dân: từ 18 tuổiđược nhận ruộng công cày cấyvà nộp 1 phần hoa lời...và thực hiện mọi nghĩa vụ PK
 - Thợ thủ công và thương nhân: Đóng thuế và làm nghĩa vụ đối với CĐPK
 - Nô tì: là tầng lớp thấp hèn nhất trong XH( Chủ yếu là những người tự bán thân, và tù binh bắt được...) 
- Đời sống của các tầng lớp ra sao?
HS thảo luận nhóm, trả lời.
HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của học sinh.
GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.
1. Những thay đổi về mặt xã hội.
- Giai cấp địa chủ : Vua, hoàng tử, công chúa, quan lại, một số ít dân thường có nhiều ruộng. (thống trị)
- Nông dân : thành phần chủ yếu trong xã hội, gắn bó với làng, xã ; họ phải làm các nghĩa vụ cho nhà nước và nộp tô cho địa chủ ; một số đi khai hoang lập nghiệp ở nơi khác. 
- Những người làm nghề thủ công sống rải rác ở các làng xã phải nộp thuế và làm nghĩa vụ với nhà vua. 
- Nô tì phục vụ trong cung điện, các nhà quan.
HOẠT ĐỘNG 2: GIÁO DỤC VÀ VĂN HÓA
 - Mục tiêu: HS quan sát kênh hình ở SGK nhận biết về những thành tựu văn hoá-nghệ thuật đã đánh dấu sự ra đời của một nền văn hoá riêng biệt của dân tộc-VH Thăng Long.
Phương thức: cá nhân/ nhóm, thuyết trình, tranh luận.
Phương tiện : giáo án, SGK, máy chiếu.
Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY – TRÒ
NỘI DUNG BÀI HỌC
thảo luận nhóm 
Nhóm 1: Tình hình GD thời Lý như thế nào? 
? Văn Miếu dùng để làm gì?
Văn miếu dùng để thờ tổ đạo nho và là nơi dạy học
Quốc tử giám là trường học đầu tiên
? Em có nhận xét gì về nền giáo dục thời Lý?
Nhóm 2: Tình hình văn hóa thời Lý như thế nào?
Biểu hiện của tôn giáo: Các vua nhà Lý đều sùng đạo phật cho XD nhiều chùa chiền, đúc chuông...
? So với thời đinh- Tiền Lê. Văn hoá thời Lý có điểm gì mới?
HS: VH phát triển cao hơn,các công trình được XD nhiều nơi, vừa phong phú, vừa đa dạng.
2. Giáo dục và văn hoá.
* Giáo dục:
 Năm 1070, Văn Miếu được xây dựng ở Thăng Long.
 Năm 1076, mở Quốc tử giám. =>Nhà nước quan tâm giáo dục, khoa cử. 
Văn học chữ Hán bước đầu phát triển.
*Văn hóa :
Các vua Lý rất sùng đạo Phật, khắp nơi đều dựng chùa, tô tượng, đúc chuông...
Ca hát, nhảy múa, trò chơi dân gian; kiến trúc, điêu khắc... đều phát triển, với phong cách nghệ thuật đa dạng, độc đáo và linh hoạt, tiêu biểu là chùa Một Cột, tượng Phật A-di-đà, hình rồng thời Lý.
Việc xây dựng Văn miếu và Quốc Tử Giám đánh dấu sự ra đời của nền giáo dục Đại Việt. 
Những thành tựu về văn hoá - nghệ thuật đã đánh dấu sự ra đời của một nền văn hoá riêng biệt của dân tộc - văn hoá Thăng Long.
= > hình thành nền văn hoá Thăng Long.

V. CỦNG CỐ
-Mục tiêu: HS hệ thống kiến thức đã học, vận dụng kiến thức vào thực tế.
- Phương thức tiến hành: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo.
GV dùng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan, tự luận và yêu cầu học sinh chọn đáp án đúng trả lời (trắc nghiệm).
 ? VH thời Lý có những thay đổi nào ? So với thời Đinh- Tiền Lê
 ? Vì sao văn hoá thời Lý được coi là nền VH Thăng Long.
 Vì 
+ Thăng Long là kinh đô của nhà Lý là trung tâm của đất nước
+ Thăng Long là nơi tập trung nhiều thành tựu VH-GD chủ yếutiêu biểu của thời Lý phản ánh đầy đủ trình độ phát triển chung của đất nước- dân tộc.
- Lực lượng sản xuất chủ yếu của xã hội thời Lý là:
A. thợ thủ công
B. nông dân
C. nông nô
D. thương nhân
- Văn Miếu được xây dựng vào năm:
A. 1070
B. 1071
C. 1072
D. 1073
- Chùa Một Cột được xây dựng dưới thời:
A. Nhà Ngô
B. Nhà Đinh
C. Nhà Tiền Lê
D. Nhà Lý
- Nhà Lý xây dựng Văn Miếu- Quốc Tử Giám để:
A. Thờ Phật Tổ
B. Nơi dạy cho các con vua
C. Thờ Lão Tử
D. Lễ tế trời đất
- Kể tên các tầng lớp cư dân trong xã hội thời Lý?
A. Địa chủ, nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô tỳ
B. Lãnh chúa, thương nhân, nô lệ, nông nô
C. Vua, địa chủ, nông dân, tá điền
D. vua, binh lính, hiệp sĩ, nô tỳ
- Các vua nhà Lý sùng bái tôn giáo nào nhất?
A. Đạo Nho
B. Đạo Lão
C. Đạo Phật
D. Đạo Hồi
- Nhà Lý mở khoa thi đầu tiên để tuyển chọn quan lại vào năm nào?
A. Năm 1075
B. Năm 1076
C. Năm 1077
D. Năm 1078
VI. DẶN DÒ
 - Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
 - Chuẩn bị bài mới.
VII. RÚT KINH NGHIỆM
Làm quen với kĩ năng quan sát tranh ảnh, phương pháp phân tích , lập bảng so sánh, vẽ sơ đồ.
HS biết lập niên biểu, phân tích các giá trị văn hoá của triều đại.