Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Tuần 11 - Năm học 2020-2021

Tuần: 11
Ngày dạy: 16/11/2020 đến ngày 21/11/2020	
Lớp dạy: 7A1, 7A2, 7A3, 7A4, 7A5
CHỦ ĐỀ : ĐẠI VIỆT DƯỚI THỜI NHÀ TRẦN (Tiết 1)
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP VÀ CỦNG CỐ CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN TẬP QUYỀN
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC.
 1. Kiến thức:
 HS nắm được : 
 - Nguyên nhân làm cho nhà Lý sụp đổ và nhà Trần được thành lập. Sự thành lập nhà Trần là cần thiết cho đất nước và xã hội Đại Việt lúc bấy giờ.
 - Việc nhà Trần thay nhà Lý đã góp phần củng cố chế độ quân chủ trung ương tập quyền vững mạnh thông qua việc sửa đổi, bổ sung thêm pháp luật thời Lý, xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, phục hồi và phát triển kinh tế.
 2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng vẽ bản đồ và sử dụng bản đồ, phương pháp so sánh, đối chiếu. 
 3. Tư tưởng:
	Bồi dưỡng tinh thần đấu tranh bất khuất chống áp bức bóc lột và tinh thần sáng tạo trong xây dựng đất nước. Lòng yêu nước, tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên và ý thức kế thừa truyền thống dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cho HS .
 4. Định hướng năng lực được hình thành:
- Năng lực chung: Hình thành năng lực khái quát vấn đề, khả năng phân tích, so sánh cũng như năng lực hợp tác của HS.
- Năng lực chuyên biệt: Phát triển tư duy nghiên cứu, đánh giá các sự kiện.
II. CHUẨN BỊ.
1. Giáo viên.
	- máy chiếu
 - Bản đồ nước Đại Việt thời Trần 
 - Sơ đồ tổ chức bộ máy quan lại và các đơn vị hành chính thời Trần
 - Tranh ảnh liên quan
2. Học sinh.
 - Soạn các câu hỏi trong bài học.
 - Sưu tầm tư liệu lịch sử.
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
 - Vấn đáp, nêu vấn đề, trực quan, phân tích, thảo luận nhóm.
 - Đàm thoại, nhận xét, so sánh, giải quyết vấn đề.
 - Kĩ thuật động não viết, kĩ thuật động não.
IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
 1. Ổn định tổ chức và kiểm tra bài cũ.
GV kết hợp trong bài.
2. Hoạt động khởi động :
- Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được các nội dung cơ bản bước đầu của bài học cần đạt được đó là nhận xét được tình hình kinh tế cuối thời Lý, đưa học sinh vào tìm hiểu nội dung bài học, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
- Phương pháp: Trực quan, phát vấn
- Tổ chức hoạt động: GV cho học sinh xem hình. Yêu cầu HS phát biểu suy nghĩa trả lời.
3. Giới thiệu bài mới :
Từ cuối thế kỉ XII, nhà Lý bắt đầu suy yếu, Vua quan ăn chơi, triều chính lục đục, Kinh tế suy sụp, mất mùa đói kém xảy ra liên miên, Xã hội rối loạn, nhân dân nổi dậy ở nhiều nơi. Đầu 1226 nhà Lý sụp đổ, nhà Trần thành lập. Nhà Trần đã làm gì để khôi phục đất nước...	
4. Dạy và học bài mới:
HOẠT ĐỘNG 1 : NHÀ LÝ SỤP ĐỔ
- Mục tiêu: - Biết được bối cảnh thành lập triều đại Trần.
- Phương pháp: Trực quan, phát vấn, thuyết trình.
- Phương tiện: SGK, giáo án, máy chiếu.
- Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY – TRÒ
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hỏi đáp
GV sử dụng kĩ thuật động não.
? Nhà Lý được thành lập năm nào? 
HS: Được thành lập từ năm 1009. Đến đời vua thứ - Lý Huệ Tông không có con trai chỉ có hai cô ccon gái. Năm 1224, Lý Huệ Tông nhường ngôi cho công chúa Chiêu Thánh, mới 7 tuổi tức Lý Chiêu Hoàng. 
? Em có nhận xét gì về tình hình nhà Lý vào cuối thế kỉ XII?
 HS: - Từ cuối thế kỉ XII, nhà Lý ngày càng 
suy yếu.
? Những biểu hiện suy yếu của nhà Lý từ cuối thế kỉ XII? 
 HS: - Vua ăn chơi, quan lại tranh quyền. 
 - Không chăm lo sản xuât -> lụt lội, hạn hán, mất mùa xảy ra liên tiếp.
 - Dân nghèo nổi dậy đấu tranh ở nhiều nơi.
- Các thế lực phong kiến địa phương quấy phá nhân dân, chống lại triều đình.
? Trong các mối nguy của chế độ nhà Lý từ nửa sau thế kỉ XII, mối nguy lớn nhất là gì?
 HS: Các thế lực phong kiến đánh giết lẫn nhau, quấy phá dân, chống lại triều đình, nhà Lý buộc phải dựa vào thế lực họ Trần để chống lại các lực lượng nổi loạn.
- Đầu năm 1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh. Nhà Trần được thành lập.

1. Nhà Lý sụp đổ.
- Cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu, chính quyền không chăm lo đến đời sống nhân dân, quan lại ăn chơi xa đọa.
- Kinh tế khủng hoảng, mất mùa, dân li tán.
- Một số thế lực phong kiến địa phương nổi dậy, nhà Lý buộc phải dựa vào thế lực họ Trần để chống lại các lực lượng nổi loạn.
- Đầu năm 1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh. Nhà Trần được thành lập.
HOẠT ĐỘNG 2 : NHÀ TRẦN CỦNG CỐ CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN TẬP QUYỀN
- Mục tiêu: Biết được những nét chính về tổ chức bộ máy nhà nước thời Trần.
- Phương pháp: Trực quan, phát vấn, nhóm.
- Phương tiện: SGK, giáo án, máy chiếu.
- Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY – TRÒ
NỘI DUNG BÀI HỌC
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- HS đọc mục 2 SGK.
- Chia lớp thành 6 nhóm và thảo luận:
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở:
- Câu hỏi thảo luận nhóm:
Nhóm 1,2: Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần?
Nhóm 3,4: Em có nhận xét gì về bộ máy chính quyền trung ương thời Trần so với thời Lý?
Nhóm 5,6: So với bộ máy nhà nước thời Lý, bộ máy nhà nước thời Trần có điểm gì khác?
- Tổ chức bộ máy quan lại và các đơn vị hành chính thời Trần được hoàn chỉnh và chặt chẽ hơn thời Lý ; chế độ tập quyền thời Trần được củng cố hơn thời Lý.
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- Các nhóm trình bày.
* Sơ đồ bộ máy nhà nước:
* Sơ đồ chính bộ máy hành
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của các nhóm.
Gv: Vua Trần thường nhường ngôi sớm cho con, tự mình xưng là thái thượng hoàng và cùng con quản lí đất nước. Các chức đại thần do người trong họ nắm giữ. Đặt thêm một số cơ quan, một số chức quan, cả nước chia làm 12 lộ
GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.
1. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền.
- Bộ máy quan lại thời Trần cũng giống như thời Lý, được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền, gồm 3 cấp: triều đình, các đơn vị hành chính trung gian từ lộ, phủ, huyện, châu và cấp hành chính cơ sở là xã. Thời Trần thực hiện chế độ Thái thượng hoàng.
- Đặt thêm một số cơ quan như Quốc sử viện, Thái y viện, Hà đê sứ, Khuyến nông sứ, Đồn điền sứ...
- Cả nước chia lại thành 12 lộ.
- Các quý tộc họ Trần được phong vương hầu và ban thái ấp.

HOẠT ĐỘNG 3 : PHÁP LUẬT THỜI TRẦN
- Mục tiêu: biết được những nét chính về luật pháp thời Trần.
- Phương pháp: Trực quan, phát vấn, nhóm
- Phương tiện: SGK, giáo án, máy chiếu.
- Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY - TRÒ
NỘI DUNG BÀI HỌC
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- HS đọc mục 3 SGK.
- Cho Hs thảo luận cặp đôi
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở:
? Nhà Trần đã làm gì để ổn định xã hội?
? Hình luật thời Trần so với Hình thư thời Lý có điểm gì khác?
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- Các nhóm trình bày.
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của các nhóm.
GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.
Pháp luật thời Trần
- Ban hành bộ luật mới mang tên Quốc triều hình luật, nội dung giống như bộ luật thời Lý nhưng được bổ sung thêm. Luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản.
- Cơ quan pháp luật được tăng cường và hoàn thiện. Thẩm hình viện là cơ quan chuyên việc xét xử kiện cáo.
V. CỦNG CỐ
- Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức là sự thành lập của nhà Trần.
- Phương thức tiến hành: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo.
GV dùng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan, tự luận và yêu cầu học sinh chọn đáp án đúng trả lời (trắc nghiệm).
GV sử dụng kĩ thuật tia chớp.
Bài tập1: Viết chữ Đ (đúng) hoặc S (sai) vào các ô vuông dưới đây:
 o - Nhà Lý tồn tại từ 1009 đến năm 1226.
 o - Lý Chiêu Hoàng là vua cuối cùng của nhà Lý
 o - Năm 1227 nhà Trần thành lập
 o - Nhà Trần thay nhà Lý là cần thiết
 o - Nhà Trần ban hành bộ luật Hình thư
 o - Nhà Trần ban hành bộ Quốc triều hình luật
- Nhà Trần thành lập thời gian nào?
A. Năm 1226
B. Năm 1227
C. Năm 1228
D. Năm 1229
- Vị Hoàng đế cuối cùng của nhà Lý là ai?
A. Lý Thánh Tông
B. Lý Nhân Tông
C. Lý Chiêu Hoàng
D. Lý Công Uẩn
- Nhà Trần ban hành bộ luật nào để củng cố pháp luật?
A. Luật Hồng Đức
B. Quốc triều hình luật
C. Luật hình thư
D. Luật Gia Long
- Quân đội thời Trần gồm những bộ phận nào?
A. Cấm quân và quân ở các địa phương
B. Quân tinh nhuệ
C. Quân địa phương
D. Quân triều đình
- Nhà Trần đã thực hiện những biện pháp gì để phục hồi và phát triển nông nghiệp?
A.Đẩy mạnh khai hoang.
B. Đắp đê,đào sông, nạo vét kênh mương..
C.Đặt chức hà đê sứ để trông coi và đốc thúc việc đắp => Nông nghiệp nhanh chúng phục hồi và phát triển.
D. Tất cả đều đúng.
VI. DẶN DÒ
 - Học bài . Xem nội dung tiếp theo
VII. RÚT KINH NGHIỆM
Rèn luyện kĩ năng vẽ bản đồ và sử dụng bản đồ, phương pháp so sánh, đối chiếu.