Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Tuần 12 (Tiết 1) - Năm học 2020-2021

Tuần: 12
Ngày dạy: 23/11/2020 đến ngày 28/11/2020	
Lớp dạy: 7A1, 7A2, 7A3, 7A4, 7A5
CHỦ ĐỀ : ĐẠI VIỆT DƯỚI THỜI NHÀ TRẦN (Tiết 2)
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP VÀ CỦNG CỐ CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN TẬP QUYỀN (tt)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC.
 1. Kiến thức:
 Việc nhà Trần thay nhà Lý đã góp phần củng cố chế độ quân chủ trung ương tập quyền vững mạnh thông qua việc sửa đổi, bổ sung thêm pháp luật thời Lý, xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, phục hồi và phát triển kinh tế.
 2. Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng vẽ bản đồ và sử dụng bản đồ, phương pháp so sánh, đối chiếu, so sánh.
 3. Tư tưởng:
	Bồi dưỡng tinh thần đấu tranh bất khuất chống áp bức bóc lột và tinh thần sáng tạo trong xây dựng đất nước. Lòng yêu nước, tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên và ý thức kế thừa truyền thống dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cho HS .
4. Định hướng năng lực được hình thành:
- Năng lực chung: Hình thành năng lực khái quát vấn đề, khả năng phân tích, thảo luận nhóm, thuyết trình...cũng như năng lực hợp tác của HS.
- Năng lực chuyên biệt: Phát triển tư duy nghiên cứu, đánh giá qua tranh ảnh, bản đồ.
+ Tái hiện kiến thức lịch sử, xác định mối quan hệ giữa các sự kiện, hiện tượng lịch sử.
+ So sánh, nhận xét, đánh giá rút ra bài học kinh nghiệm qua việc tổ chức quân đội của nhà Trần so với nhà Lý trước đó.
+ Vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn về chính sách quốc phòng của nước ta hiện nay. HS biết nhận xét, đánh giá, rút ra bài học kinh nghiệm về việc phát triển kinh tế đất nước.
II. CHUẨN BỊ.
1. Giáo viên.
 - Một số tranh ảnh về thủ công nghiệp thời Trần 
 - Tư liệu lịch sử
 - SGK, SGV, giáo án.
2. Học sinh.
 - Chuẩn bị các câu hỏi trong sgk 
 - Sưu tầm tư liệu lịch sử. 
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
- Dạy học nêu vấn đề, thảo luận nhóm, thuyết trình...
IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
 1. Ổn định tổ chức và kiểm tra bài cũ.
 ? Hoàn cảnh ra đời của nhà Trần ? Nhà Trần đã xây dựng chính quyền TW tập quyền như thế nào ?
 - Nhà Lý suy yếu dựa vào họ Trần chống lại các cuộc nổi loạn, đã tạo điều kiện và thời cơ cho họ Trần. Sự sắp xếp của Trần Thủ Độ qua cuộc hôn nhân giữa Lý Chiêu Hoàng với Trần Cảnh. 12-1225, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng. Trần Cảnh lên ngôi (tức Trần Thái Tông) lập ra triều Trần.
 - Bộ máy quan lại thời Trần được tổ chức theo chế độ quân chủ TW tập quyền gồm 3 cấp: Triều đình, các đơn vị hành chính trung gian từ lộ phủ, huyện, chõu, cấp hành chính cơ sở là xã; thực hiện chế độ Thái thượng hoàng. Đặt tên một số cơ quan: Quốc sử viện, Thái y viện, Hà đê sứ, Khuyến nông sứ, Đồn điền sứ.
2. Hoạt động khởi động :
- Mục tiêu: cho hs thấy được quân đội thời Trần và lực lượng quốc phòng được củng cố từ trung ương đến địa phương và chủ trương " quân cốt tinh không cốt đông.
- Phương pháp: Đàm thoại, phân tích tranh ảnh, nhận xét.
- Tổ chức hoạt động:
3. Giới thiệu bài mới :
Sau khi thành lập, nhà Trần đã xây dựng quốc phòng, củng cố quân đội và khôi phục kinh tế như thế nào. Chúng ta tiếp tục tiềm hiểu mục I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP VÀ CỦNG CỐ CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN TẬP QUYỀN (tt)
4.Dạy và học bài mới:
HOẠT ĐỘNG 1 : NHÀ TRẦN XÂY DỰNG QUÂN ĐỘI VÀ CỦNG CỐ QUỐC PHÒNG
- Mục tiêu:
+ Thấy được cách tổ chức quân đội thời Trần
+ Biết so sánh quân đội thời Trần với thời Lý
+ Chính sách tích cực: ''ngụ binh ư nông''
+ Sự củng cố lực lượng quốc phòng của nhà Trần
- Phương pháp: Trực quan, phát vấn, thuyết trình, phân tích, nhóm.
- Phương tiện : SGK, giáo án, máy chiếu
- Tổ chức hoạt động :
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung bài học
GV sử dụng kĩ thuật động não
? Vì sao khi mới thành lập nhà Trần rất quan tâm đến vấn đề xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng?
HS: Đất nước ta luôn là mục tiêu dòm ngó các nước, trong thời kì bấy giờ vương quốc Mông – Nguyên đang mở rộng cuộc xâm lược.
? Quan sát H27sgk và đọc sách Quân đội nhà Trần được tổ chức như thế nào?
HS:- Cấm quân: quân bảo vệ kinh thành, triều đình nhà Vua và chỉ chọn những trai tráng quê hương của nhà Trần.
- Quân ở các lộ: ở những đồng bằng gọi là chính binh, ở miền núi là phiên binh
? Tại sao nhà Trần chỉ chọn những thanh niên khoẻ mạnh ở quê họTrần vào cấm quân 
HS: Đảm bảo sự tinh cậy trong vấn đề bảo vệ vua
? Quân đội nhà Trần được tuyển dụng theo chính sách và chủ trương nào?
GV: Nhân dân ta dưới thời Trần rất chuộng võ nghệ các lò vật được mở khắp nơi, vì vậy quân đội thời Trần luôn luôn được học tập binh pháp và luyện tập võ nghệ. Nhà trần thực hiện chủ trương quân đội cốt chất lượng.
GV cho Hs quan sát H. 27 
? Qua hình vẽ người chiến binh và voi chiến em có suy nghĩ gì về quân đội thời trần?
HS: Nhiều binh chủng thường xuyên luyệ tập.
? Hình vẽ trang trí trên thống gốm đời Trần nói lên điều gì về tình hình đất nước ta thời đó?
HS: Qua hình vẽ trên thống gốm chứng tỏ dưới thời Trần nước ta luôn bị ngoại xâm đe dọa, nh.dân luôn phải thường xuyên luyện tập võ nghệ, sẵn sàng chống giặc ngoai xâm, bảo vệ tổ quốc, nhà Trần lực lượng quân đội rất hùng mạnh.
? Để đảm bảo an ninh quốc gia nhà Trần còn phải làm gì? 
? Em có nhận xét gì về những biện pháp này?
HS: Tích cực, tiến bộ trong việc xây dựng quân đội.
? Việc xây dựng quân đội của nhà Lý và nhà Trần có gì giống và khác nhau?
HS: - Giống: quân đôị gồm 2 bộ phận
 Tác dụng theo chính sách “Ngụ binh ư nông”
 - Khác: Cấm quân; chọn những người ở quê họ Trần 
 - Quân đội “cốt tinh nhuệ, không cốt đông”

4. Nhà Trần xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng.
- Quân đội gồm có cấm quân (đạo quân bảo vệ kinh thành, triều đình và nhà vua) và quân ở các lộ ; ở làng xã có hương binh ; ngoài ra còn có quân của các vương hầu.
- Quân đội được tuyển theo chính sách "ngụ binh ư nông" ; "quân lính cốt tinh nhuệ, không cốt đông" ; xây dựng tinh thần đoàn kết. (Hình thành khái niệm "ngụ binh ư nông").
- Học tập binh pháp và luyện tập võ nghệ...
- Bố trí tướng giỏi, quân đông ở vùng hiểm yếu, nhất là biên giới phía Bắc.
HOẠT ĐỘNG 2 : PHỤC HỒI VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
- Mục tiêu:
+ Học sinh nắm được chủ trương của nhà Trần đối với nông nghiệp, các chính sách về nông nghiệp của nhà Trần
+ Hiểu thủ công nghiệp, thương nghiệp thời Trần.
+ Học sinh so sánh kinh tế thời Trần với thời Lý.
- Phương pháp: Trực quan, phát vấn, thuyết trình, phân tích, nhóm.
- Phương tiện : SGK, SGV, giáo án, máy chiếu.
- Tổ chức hoạt động :
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY - TRÒ
NỘI DUNG BÀI HỌC
GV sử dụng kĩ thuật động não.
? Nhà Trần đã làm gì để phát triển Nông nghiệp?
HS: Đắp đê phòng lũ lụt, đặt chức quan trông coi việc sửa chửa, đắp đê - Hà đê sứ
? Em có nhận xét gì về chủ trương phát triển Nông nghiệp của nhà Trần? 
HS: Phù hợp kịp thời, đảm bảo phát triển nông nghiệp 
? Em có nhận xét gì về nông nghiệp thời Trần
GV gọi hs đọc phần in nghiêng sgk/53
? Chủ trương của nhà Trần có tác dụng gì
HS: Giúp cho các vương hầu lập điền trang thía ấp, giải quyết việc làm cho người phiêu tán không có sản nghiệp
? Thủ công nghịêp thời Trần được phát triển như thế nào ?
HS: tiếp tục phát triển, gồm nhiều ngành nghề: Làm gốm Tráng men, đúc đồng, làm giấy.
HS quan sát H28 sgk và thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau:
? Kể tên các nghề thủ công dân gian
? Em có nhận xét gì về thủ công nghiệp thời Trần
GV ở các làng xã chợ mọc lên ngày càng nhiều, Kinh thành Thăng Long đã có 61 phường.
? Nêu nhận xét về t/h Thủ công nghiệp thời Trần 
HS: Đang từng bước khôi phục và phát triển mạnh, trình độ ngày càng cao.
? Hoạt động buôn bán của nước ta dưới thời Trần ra sao?
HS: Buôn bán với thương nhân trong và ngoài nước phát triển mạnh ở các cửa biển Hội Thống, Vân Đồn
5. Phục hồi và phát triển kinh tế.
- Nông nghiệp : đẩy mạnh công cuộc khẩn hoang, đắp đê phòng lụt, đào sông, nạo vét kênh. Đặt chức Hà đê sứ để trông coi, đốc thúc việc đắp đê. Nông nghiệp nhanh chóng phục hồi và phát triển.
- Thủ công nghiệp: các xưởng thủ công của nhà nước và nhân dân được phục hồi và phát triển các nghề như đồ gốm, chế tạo vũ khí, đúc đồng, làm giấy...
- Thương nghiệp : chợ mọc lên ngày càng nhiều ở các làng, xã. ở kinh thành Thăng Long, bên cạnh Hoàng thành, đã có 61 phường. Buôn bán với nước ngoài cũng phát triển nhất là ở cảng Vân Đồn (Quảng Ninh).

V. CỦNG CỐ
- Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về quân đội nhà Trần và tình hình kinh tế thời Trần.
- Phương thức tiến hành: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo.
 ? Nêu những chủ trương và biện pháp xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng của nhà Trần. Kết quả của những biện pháp đó ?
 ? Nhà Trần đã làm gì để phục hồi và phát triển kinh tế sau những năm suy thoái cuối thời Lý?
- Quân đội thời Trần được tuyển chọn theo chủ trương nào?
A. Quân đội đông, mạnh
B. Quân cốt tinh nhuệ không cốt đông
C. Quân vừa đông vừa tinh nhuệ
D. Quân văn võ song toàn
- Thời Trần chức quan nào trông coi việc đắp đê?
A. Đồn điền sứ
B. Khuyến nông sứ
C. Hà đê sứ
D. Không có chức quan nào
- Các loại quân dưới thời nhà Trần?
A. Cấm quân
B. Quân địa phương và quân ở các phủ, lộ
C. Cấm quân và quân địa phương
D. Quân địa phương
VI. DĂN DÒ
 - Học bài, làm bài tập SGk.
 - Đọc trước bài mới. 
VII. RÚT KINH NGHIỆM
Rèn luyện kĩ năng vẽ bản đồ và sử dụng bản đồ, phương pháp so sánh, đối chiếu, so sánh.