Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Tuần 7 (Tiết 2) - Năm học 2020-2021

Tuần: 7 
Ngày dạy: từ 19/10/2020 đến 24/10/2020 
Lớp dạy: 7A1, 7A2, 7A3, 7A4, 7A5 
Chương II. 
NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÝ (THẾ KỈ XI- XII) 
Bài 10 : NHÀ LÝ ĐẨY MẠNH CÔNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT 
NƯỚC 
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC. 
 1. Kiến thức: 
 - Trình bày sơ lược bối cảnh ra đời của nhà Lý; việc dời đô ra Thăng Long: 
nguyên nhân, ý nghĩa. 
 - Tổ chức bộ máy nhà nước; tổ chức quân đội; bộ luật đầu tiên của nước ta 
và chính sách đối ngoại, đối nội của nhà Lý. 
 2. Kĩ năng: 
HS rèn kĩ năng lập bảng, biểu thống kê, hệ thống các sự kiện trong bài. 
Năng lực tư duy được phát huy qua vẽ sơ đồ tư duy về quân đội, luật pháp. 
 3. Tư tưởng: 
 - Lòng tự hào về con dân đất Việt. 
 - Ý thức chấp hành pháp luật và nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc. 
 4. Định hướng năng lực được hình thành: 
- Năng lực chung: Hình thành năng lực khái quát vấn đề, khả năng phân tích sự thành 
lập và tổ chức bộ máy nhà nước, quân đội cũng như năng lực hợp tác của HS. 
- Năng lực chuyên biệt: Phát triển tư duy nghiên cứu, đánh giá các chính sách cũng 
như khai thác tư liệu qua sơ đồ, bản đồ, 
II. CHUẨN BỊ. 
1. Giáo viên. 
 - Bản đồ Việt Nam 
 - Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Lý 
 - Giáo án, SGK, SGV, tranh ảnh 
 2. Học sinh. 
 - Học bài cũ. 
- Vở soạn, vở ghi, vở bài tập, SGK. 
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC 
 - Vấn đáp, nêu vấn đề, trực quan, phân tích, thảo luận nhóm. 
 - Kĩ thuật động não, ghi kết quả tổng hợp ra giấy. 
IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP. 
 1. Ổn định tổ chức và kiểm tra bài cũ. 
 ? Trình bày những nét chính về tình hình kinh tế nước ta dưới thời Đinh- 
Tiền Lê? 
 - Nông nghiệp 
 - Thủ công nghiệp 
 - Thương nghiệp. 
2. Hoạt động khởi động : 
- Mục tiêu: Đưa học sinh vào tìm hiểu nội dung bài học, tạo tâm thế cho HS đi vào 
tìm hiểu bài mới. 
Gv cho HS quan sát các tranh ảnh sau: 
Nhìn vào hình em hãy cho biết địa điểm trên thuộc thành phố nào của nước ta? ( Hà 
Nội) 
-GV dẫn dắt HS đi vào bài học... 
3. Giới thiệu bài mới : 
Vào đầu thế kỉ XI, nội bộ nhà tiền Lê lục đục, vua Lê không cai quản được 
đất nước, nhà Lý thay thế để tiếp tục giữ vững nền độc lập thống nhất quốc gia. Thế 
nhà Lý đã làm gì để đẩy mạnh công cuộc xây dựng đất nước, hôm nay chúng ta cùng 
nhau tìm hiểu nội dung bài... 
4.Dạy và học bài mới: 
HOẠT ĐỘNG 1: SỰ THÀNH LẬP NHÀ LÝ 
- Mục tiêu: HS nắm được nguyên nhân, ý nghĩa việc dời đô ra Thăng Long, tổ chức 
bộ máy nhà nước thời Lý. 
- Phương pháp: trực quan, hoạt động nhóm, trình bày, nhận định, vấn đáp. 
- Phương tiện: phiếu học tập, tranh ảnh. 
- Tổ chức hoạt động: 
NỘI DUNG BÀI HỌC NỘI DUNG BÀI HỌC 
Hỏi đáp, thảo luận. 
GV sử dụng kĩ thuật động não. 
? Em có nhận xét gì về tình hình đất nước 
cuối thời Lê? 
HS: Sau khi Lê Hoàn mất, Lê Long Đĩnh lên 
ngôi, sống buông thả, tàn bạo, độc ác: thả 
người trôi sông, dùng dao cùn xẻo thịt 
người...nhân dân căm ghét, triều đình bất 
đồng lộn xộn. 
? Tại sao Lý Công Uẩn được tôn làm vua? 
HS: Vì ông là người vừa có đức, vừa có uy tín 
nên được triều thần nhà Lê quý trọng. 
Sau khi lên ngôi Lý Công Uẩn đã dời đô, đổi 
tên nước, thiết lập bộ máy nhà nước... 
? Tại sao Lý Công Uẩn quyết định dời đô về 
Đại La và đổi tên thành Thăng Long? 
HS: Vì Đại La có vị thế thuận lợi, nơi tụ họp 
của bốn phương, có điều kiện quản lí thống 
nhất quốc gia 
? Việc đổi tên nước là Đại Việt có ý nghĩa gì? 
HS: Thể hiện lòng tự tôn dân tộc, mang ý 
nghĩa đoàn kết dân tộc, bình đẳng nhân dân 
thống nhất quốc gia. 
? Bộ máy nhà nước thời lý được tổ chức như 
thế nào? Tại sao nhà Lý giao những chức 
vụ quan trọng cho người thân nắm giữ? 
HS: Vì thời này đặt ra lệ ai là con cháu vua thì 
được làm quan. Giữ vững ngai vàng lâu hơn. 
? Việc chia nhỏ các đơn vị hành chính như 
vậy nhằm mục đích gì? 
HS: N2 quản lý đất nước tới tận cơ sở, do đó 
củng cố nền thống nhất quốc gia. 
? Vẽ sơ đồ chính quyền nhà nước ở trung 
ương và ở địa phương thời Lý? 
+ Trung ương 
1. Sự thành lập nhà Lý. 
- Bối cảnh ra đời nhà Lý : 
+ Năm 1005, Lê Hoàn mất, Lê Long 
Đĩnh nối ngôi và năm 1009 thì qua đời. 
+ Triều thần chán ghét nhà Lê đã tôn 
Lý Công Uẩn lên ngôi vua. Nhà Lý được 
thành lập. 
- Lý Thái Tổ với việc dời đô ra Đại La, đổi 
tên là thành Thăng Long (1010). 
- Tổ chức bộ máy nhà nước : 
+ Năm 1054, nhà Lý đổi tên nước là 
Đại Việt và tiến hành xây dựng chính 
quyền quân chủ bằng cách tổ chức bộ máy 
nhà nước. 
+ Chính quyền trung ương : đứng đầu 
là vua, dưới có quan đại thần và các quan 
ở hai ban văn, võ. 
+ Chính quyền địa phương : cả nước 
chia thành 24 lộ, dưới lộ là phủ, dưới phủ 
là huyện, dưới huyện là hương, xã. 
 Đó là chính quyền quân chủ, nhưng 
khoảng cách giữa chính quyền với nhân 
dân, giữa vua với dân chưa phải là đã xa 
lắm. Nhà Lý luôn coi dân là gốc rễ sâu 
bền. 
+ Địa phương: 
? Qua sơ đồ em hãy so sánh sự khác nhau giữa 
bộ máy nhà nước thời Lý so với thời tiền Lê? 
HS:- Bộ máy hoàn chỉnh hơn. 
HOẠT ĐỘNG 2 : LUẬT PHÁP VÀ QUÂN ĐỘI 
-Mục tiêu: Biết được những nét chính về luật pháp, quân đội và chính sách đối nội, 
đối ngoại của nhà Lý. 
- Phương pháp : Đối thoại, thảo luận nhóm, thuyết trình 
- Phương tiện : máy chiếu 
- Tổ chức hoạt động : 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY – TRÒ NỘI DUNG BÀI HỌC 
? Nhà Lý đã làm gì để bảo vệ chính 
quyền? 
HS: Ban hành bộ luật mới - Hình thư 
? Nêu một số điểm cơ bản được quy 
định trong luật pháp thời Lý? 
GV gọi HS đọc phần in nghiêng trong 
sgk 
? Từ nhận xét trên em hãy cho biết sự 
cần thiết và tác dụng của bộ luật đối với 
đất nước ta lúc bấy giờ? 
HS: - Rất cần thiết. 
? Quân đội nhà Lý gồm mấy bộ phận? 
Quy định việc tuyển chọn cuả từng bộ 
phận 
HS: Cấm quân và quân địa phương 
ngoài ra còn có lực lượng dân binh. ở 
2. Luật pháp và quân đội. 
- Luật pháp : 
+ Năm 1042, nhà Lý ban hành bộ 
luật thành văn đầu tiên của nước ta - bộ 
Hình thư. 
+ Bao gồm những quy định chặt 
chẽ việc bảo vệ nhà vua và cung điện, 
xem trọng việc bảo vệ của công và tài 
sản của nhân dân, nghiêm cấm việc 
giết mổ trâu bò, bảo vệ sản xuất nông 
nghiệp. Người phạm tội bị xử phạt 
nghiêm khắc. 
- Quân đội : 
Vua, quan đại thần 
Quan võ Quan văn 
Lộ Phủ 
Huyện 
Hương, xã Hương, xã 
đồng bằng gọi là hương binh, miền núi 
là thổ binh. 
 Quân đội nhà Lý có đầy đủ các binh 
chủng, thực hiện chính sách "ngụ binh ư 
nông" và phân tích về chính sách đó 
(dựa vào sách lịch sử Việt Nam tập 1) 
GV cho HS thảo luận nhóm : 
a. Việc thực hiện chính sách "ngụ 
binh ư nông" có tác dụng như thế 
nào? 
HS: Vẫn đảm bảo sản xuất, huấn luyện 
quân sự, khiến mọi người dân đều có 
khả năng tham gia bảo vệ Tổ quốc mỗi 
khi có chiến tranh. 
 Tổ chức quân đội nhà Lý chặt chẽ, 
quy củ. 
b.Chính sách đối ngoại của nhà Lý đối 
với các nước láng giềng? 
HS: Giữ quan hệ với TQ va Chăm Pa, 
kiên quyết bảo vệ chủ quyền dân tộc. 
? Vì sao nhà Lý chủ trương quan hệ hoà 
hiếu với các nước láng giềng Tống và 
Chămpa? 
HS: Tống và Chămpa là 2 nước láng 
giềng. Nhà Tống nắm sát với ta, nước to 
lớn, mạnh hơn ta, đã từng thống trị ta 
hơn 1000 năm đây là mối quan hệ sống 
còn, ngay sau khi thành lập ta củng đã 
hết sức coi trọng mối quan hệ này, để ổn 
định phía nam nhà Lý đã dẹp tan cuộc 
tấn công của Chămpa sau đó trở lại quan 
hệ bình thường. 
c. Nhà Lý đã có chủ trương gì để bảo vệ 
khối đại đoàn kết dân tộc? 
HS: - Gả công chúa, ban quan tước cho 
các tù trưởng 
- Tránh áp những người có ý tách khỏi 
Đại Việt. 
d. Em có nhận xét gì về các chủ trương 
của nhà Lý? 
HS: Vừa mềm dẻo, vừa kiên quyết. 
+ Quân đội thời Lý bao gồm quân 
bộ và quân thuỷ. 
+ Vũ khí có giáo mác, dao, kiếm, 
cung, nỏ, máy bắn đá. 
+ Trong quân còn chia làm hai loại : 
cấm quân và quân địa phương. 
- Chính sách đối nội, đối ngoại : 
+ Củng cố khối đoàn kết dân tộc. 
+ Đặt quan hệ ngoại giao bình 
thường với nhà Tống, Cham-pa. 
+ Kiên quyết bảo toàn lãnh thổ. 
=>? Qua bài học hôm nay. Em hãy cho 
biết nhà Lý đã làm gì để củng cố nền 
thống nhất quốc gia, giữ vững nền tự 
chủ? 
HS: - Xây dựng chính quyền. 
- Đặt luật pháp và xây dựng quân đội 
- Đoàn kết các dân tộc trong nước 
- Giữ quan hệ bang giao hoà hiếu với 
nhà Tống và Chămpa. 
V. CỦNG CỐ 
- Mục tiêu: HS hệ thống kiến thức đã học, vận dụng kiến thức. 
+HS xác định biết được nhà Lý được thành lập ntn, bộ máy nhà nước ra sao? Tình 
hình luật pháp, quân đội , đối ngoại, đối nội được tổ chức ntn? 
+ HS nắm được nội dung của bài học và vận dụng để làm bài tập 
? Em hãy cho biết nhà Lý đã làm gì để củng cố nền thống nhất quốc gia, giữ 
vững nền tự chủ? 
- Lý Công Uẩn lên ngôi vua lập ra nhà Lý vào năm nào ? 
A. Năm 1054. 
B. Năm 1009. 
C. Năm 1010. 
D. Năm 1042. 
- Dưới thời nhà Lý, đến năm 1054, tên nước ta là gì ? 
A. Đại Việt. 
B. Đại Cồ Việt. 
C. Đại Nam. 
D. Việt Nam. 
- Nhà Lý chia nước ta ra bao nhiêu lộ, phủ ? 
A. 24 lộ, phủ. 
B. 22 lộ, phủ. 
C. 40 lộ, phủ. 
D.42 lộ phủ. 
- Nhiệm vụ của cấm quân là gì ? 
A.Bảo vệ triều đình và hoàng tộc. 
B.Bảo vệ vua và kinh thành. 
C.Bảo vệ vua, hoàng hậu, thái tử và tể tướng. 
D.Bảo vệ vua, thái tử, công chúa và các quan đại thần. 
- Lý Công Uẩn dời đô về Đại La vì 
A.đây là quê hương của vua Lý. 
B.đây là vị trí thuận lợi để phát triển đất nước. 
C.đây là vị trí phòng thủ. 
D.được sự nhất trí cao của các quan lại trong triều. 
- Tại sao pháp luật thời Lý nghiêm cấm việc giết mổ trâu bò? 
A. Để bảo vệ sản xuất nông nghiệp. 
B.Đạo Phật được đề cao nên cấm sát sinh. 
C.Trâu bò là động vật quý hiếm. 
D.Trâu bò là động vật linh thiêng. 
VI. DẶN DÒ 
- HS học bài cũ theo nội dung câu hỏi ở sgk 
- Làm các bài tập trong SGK. 
- Đọc trước bài: Cuộc kháng hiến chống quân xâm lược Tống. 
RÚT KINH NGHIỆM 
- Rèn luyện kĩ năng lập biểu đồ, thống kê, vẽ và sử dụng bản đồ. 
- Quan sát tranh ảnh, phương pháp phân tích, lập bảng so sánh đối chiếu và vẽ sơ 
đồ.