Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Tuần 8 (Tiết 2) - Năm học 2020-2021

Tuần: 8 
Ngày dạy: từ 26/10/2020 đến 31/10/2020 
Lớp dạy: 7A1, 7A2, 7A3, 7A4, 7A5 
Bài 11 : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC 
TỐNG (1075 – 1077) (tt) 
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC. 
 1. Kiến thức: 
 - Nắm dược diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Tống ở giai đoạn II và 
chiến thắng to lớn của quân dân Đại Việt trên sông Như Nguyệt. 
 - Ý nghĩa của thắng lợi trong cuộc kc chống quân xâm lược Tống. 
 2. Kĩ năng: 
Rèn luyện cho HS sử dụng lược đồ, tường thuật diễn biến,biết quan sát, khai thác 
kênh hình trong SGK. 
HS biết vẽ sơ đồ tư duy miêu tả diễn niến các cuộc chiến tranh. 
 3. Tư tưởng: 
Giáo dục cho HS lòng tự hào về tinh thần bất khuất chống ngoại xâm của dân tộc ta 
dưới thời Lý. 
 4. Định hướng năng lực được hình thành: 
- Năng lực chung: Hình thành năng lực khái quát vấn đề, rèn luyện cho HS sử dụng 
lược đồ, tường thuật diễn biến,biết quan sát, khai thác kênh hình trong SGK.cũng 
như năng lực hợp tác của HS. 
- Năng lực chuyên biệt: Phát triển tư duy nghiên cứu, đánh giá qua tranh ảnh, tái 
hiện kiến thức lịch sử, xác định mối quan hệ giữa các sự kiện, hiện tượng lịch sử bản 
đồ, 
II. CHUẨN BỊ. 
1. Giáo viên. 
 - Lược đồ kháng chiến chống Tống (1075 -1077). 
 - Giáo án, sgk, tài liệu liên quan. 
2. Học sinh. 
 - Học bài cũ. 
 - Vở ghi, vở soạn, vở bài tập, sách giáo khoa. 
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC 
 - Vấn đáp, nêu vấn đề, trực quan, phân tích, thảo luận nhóm. 
 - Kĩ thuật động não, ghi kết quả tổng hợp ra giấy. 
IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP. 
 1. Ổn định tổ chức và kiểm tra bài cũ. 
 ? Trình bày âm mưu xâm lược nhà Tống đối với nước ta? 
 ? Quân và dân ta đã chủ động tiến công để phòng vệ như thế nào? 
2.Hoạt động khởi động : 
- Mục tiêu: Giúp học sinh bước đầu hiểu đươc trận chiến tại phong tuyến Như 
Nguyệt. Tạo hứng thú cho các em. 
- Phương pháp: Trực quan, pháp vấn 
- Phương tiện: Máy chiếu 
- Tổ chức hoạt động: Cho HS xem video về đoạn sông Như Nguyệt. 
3. Giới thiệu bài mới :II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1076- 1077) 
Sau khi diệt xong thành Ung Châu, Lý Thường Kiệt ra lệnh rút quân về nước, 
chuẩn bị bố phòng. Đúng như dự đoán, nhà Tống tiến hành đem quân sang xâm lược 
nước ta.... 
 4. Dạy và học bài mới: 
HOẠT ĐỘNG 1 : KHÁNG CHIẾN BÙNG NỔ 
- Mục tiêu: : HS trình bày cuộc kháng chiến bùng nổ. Nguyên nhân vì sao Lý Thường 
Kiệt chọn sông Như Nguyệt làm phòng tuyến đánh giặc. 
- Phương pháp: Trực quan, pháp vấn, nhận xét, 
- Phương tiện: giáo án, sách giáo khoa, máy chiếu 
- Tổ chức hoạt động : 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY – TRÒ NỘI DUNG BÀI HỌC 
GV sử dụng kĩ thuật động não. 
? Sau khi rút quân về nước Lý Thường 
Kiệt đã có chủ trương gì? 
GV chỉ lược đồ những vị trí bố phòng: 
Phòng tuyến sông Như Nguyệt là đoạn 
sông Cầu chạy qua huyện Yên Phong 
(Bắc Giang) 
đây là đoạn sông có vị trí quan trọng vì 
nó án ngữ mọi con đường từ phía Bắc 
chạy về Thăng Long, phòng tuyến dài 
gần 100 km được đắp bằng đất cao vững 
chắc, bên ngoài còn mấy lớp giậu tre 
dày đặc quân chủ lực của ta do LTK chỉ 
huy trực tiếp đóng giữ ở phòng tuyến 
này. 
? Vì sao LTK chọn khúc sông Như 
Nguyệt để xây dựng phòng tuyến chặn 
giặc? 
HS: Vị trí quan trọng, chặn ngang các 
hướng tấn công của địch từ Quảng Tây 
đến Thăng Long, được ví như một chiến 
hào tự nhiên khó vượt qua. 
? Em có nhận xét gì về phòng tuyến sông 
Như Nguyệt? 
? Sau thất bại ở Ung Châu nhà Tống 
có hành động gì? 
1. Kháng chiến bùng nổ. 
- Lý Thường Kiệt ráo riết cho các địa 
phương chuẩn bị bố phòng. 
- Xây dựng phòng tuyến Như Nguyệt. 
HS: Cho quân xâm lược Đại Việt. 
? Nhà Tống gặp khó khăn gì trong cuộc 
tấn công xâm lược nước ta? 
HS: Khó khăn về lương tinh thhực, tiêu 
hao sinh lực, tinh thần lo lắng, dao động 
nhưng vẫn tiến hành xâm lược. 
 ? Để xâm lược Đại Việt chúng đã 
chuẩn bị những gì? 
HS: 10 vạn bộ binh, 1 vạn ngựa, 20 vạn 
dân phu, hàng vạn tấn lương thực, vũ 
khí 
? Em có nhận xét gì về sự chuẩn bị của 
địch? 
HS: Lực lượng đông, mạnh, đủ về lương 
thực vũ khí thuốc men. 
GV: Đến cuối năm 1076, quân Tống do 
Quách Quỳ, Triệu Tiết chỉ huy từ châu 
Tư Minh theo nhiều ngả tiến vào nước 
ta. 8-1-1077, Quách Quỳ chỉ huy bộ 
phận chủ yếu, vượt ải Nam Quan và 
Lạng Sơn. Địch theo đường thiên lí 
xuống Thăng Long. 
? Quân ta đối phó như thế nào? 
GV trình bày: Theo lệnh trên, Thân 
Cảnh Phúc cho quân núp trong rừng núi 
ven đương thiên lí, tiếp tục chiến đấu 
đánh tiêu hao lực lượng của địch. Thân 
Cảnh Phúc vẫn ở động Giáp ráo riết đôn 
đốc quân chuẩn bị đánh giặc ở Giáp 
Khẩu. 
Quân thủy từ Quảng Đông theo đường 
biển phía bắc đảo Hải Nam, tiến vào 
vịnh bắc bộ, đổ bộ lên đất liền, hỗ trợ 
cho cánh quân bộ. 
Quân Tống tràn xuống phía Nam, đến 
mạn Bắc phòng tuyến Như Nguyệt thì bị 
chặn lại. Quách Quỳ phải rải quân đóng 
ở nhiều nơi, chờ thủy quân đến. 
* Diễn biến. 
- Cuối năm 1076, nhà Tống cử một đạo 
quân lớn theo 2 đường thủy bộ -> xâm 
lược Đại Việt 
- Tháng 1- 1077,10 vạn quân Tống do 
Quách Quỳ chỉ huy vượt biên giới qua 
Lạng Sơn tiến xuống. 
- Ta chặn đánh địch ở nhiều nơi, quân 
Tống ở bờ Bắc song Như Nguyệt bị 
quân ta chặn lại. 
HOẠT ĐỘNG 2 : CUỘC CHIẾN ĐẤU TRÊN PHÒNG TUYẾN NHƯ NGUYỆT 
- Mục tiêu: HS trình bày cuộc cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt. 
- Phương pháp: Phát vấn, thuyết trình, phân tích. Thảo luận nhóm. 
- Phương tiện: giáo án, sách giáo khoa,máy chiếu. 
- Tổ chức hoạt động: 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY – TRÒ NỘI DUNG BÀI HỌC 
Hỏi đáp, thảo luận. 
GV sử dụng kĩ thuật động não. 
Chờ mãi không thấy thủy quân đến, 
quân Tống nhiều lần tìm cách tấn công 
quân ta. Nơi vượt sông là Bến Ngọt và 
ghềnh Can Vang. Quân ta kịp thời phản 
công mãnh liệt, mưu trí, đẩy lùi chúng 
về phía bờ Bắc. 
? Em có nhận xét gì về tình thế quân 
Tống ở thời điểm này? 
HS: Khó khăn, quân sĩ chết dần chết 
mòn. 
? Để khích lệ tinh thần chiến đấu của 
nghĩa quân Lý Thường Kiệt đã làm gì? 
Tác dụng 
HS: - Đọc phần in nhỏ SGK 
 - Đọc bài thơ thần. 
 - Gây hoang mang cho địch 
? Thời cơ đến Lý Thường Kiệt có kế 
sách gì để tiêu diệt quân Tống? Kết 
quả? 
HS: Chủ trương tấn công vào doanh trại 
của địch. 
GV vào một đêm cuối xuân năm 1077, 
đại quân do Lý Thường Kiệt chỉ huy 
lặng lẽ vượt sông Như Nguyệt, bất ngờ 
tấn công mạnh mẽ vào các doanh trại 
của giặc. Quân Tống thua to bị tiêu diệt 
đến quá nửa. 
? Em có nhận xét gì về cách đánh giặc 
của LTK? 
HS: Bí mật, bất ngờ, táo bạo. 
? Trước tình thế quân Tống ở thế cùng 
lực kiệt ta có chủ trương gì? 
? HS thảo luận:Nói về cách kết thúc 
chiến tranh của LTK có 2 quan điểm 
- Quan điểm 1: Đây là cách kết thúc 
chiến tranh mềm dẻo, khôn khéo. 
2.Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến 
Như Nguyệt. 
+ Quân Tống nhiều lần tấn công 
vào phòng tuyến để tiến xuống phía 
Nam phòng tuyến trên sông Như 
Nguyệt, nhưng bị quân ta đẩy lùi. 
+ Quân Tống chán nản, chết dần 
chết mòn. 
+ Cuối năm 1077, quân ta phản 
công, quân Tống thua to. 
+ Quân ta chủ động kết thúc chiến 
tranh bằng đề nghị "giảng hoà", quân 
Tống chấp thuận ngay, vội đem quân 
về nước... 
- Quan điểm 2: Quân ta sợ quân Tống . 
Em đồng ý với quan điểm nào? Vì sao? 
HS: - Để tránh cảnh đầu rơi máu chảy,ta 
không muốn tiêu diệt địch khi chúng ở 
thế cùng lực kiệt. 
 - Đảm bảo mối bang giao sau chiến 
tranh. 
 - Không làm tổn thương danh dự 
nước lớn, đảm bảo nền hoà bình lâu dài. 
? Vì sao nhân dân ta chống Tống thắng 
lợi? 
HS: - Toàn dân ủng hộ. 
 - Tinh thần đoàn kết chiến đấu bền 
bỉ. 
 - Sự chỉ huy của LTK. 
? Ý nghĩa của kháng chiến chống Tống? 
? Cho biết mối quan hệ của TQ và VN 
trong giai đoạn hiện nay? 
HS: Hòa bình, hữu nghị, hợp tác. 
- Ý nghĩa cuộc kháng chiến : Nền 
độc lập, tự chủ của Đại Việt được giữ 
vững. 
V. CỦNG CỐ 
- Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được 
lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về cuộc kháng chiến chống quân xâm lược 
Tống. 
- Phương thức tiến hành: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá 
nhân, trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi 
với bạn hoặc thầy, cô giáo. 
GV dùng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan, tự luận và yêu cầu học sinh chọn 
đáp án đúng (trắc nghiệm). 
 ? Tìm những nét độc đáo trong cách đánh giặc của LTK? 
 ? Nguyên nhân quân ta dành được thắng lợi? 
- Sông Như Nguyệt là một khúc của sông 
A. Thái Bình 
B. Sông Cầu 
C. Sông Lô 
D. Sông Đà 
- Lí Thường Kiệt chủ động kết thúc chiến tranh bằng giảng hòa vì 
A. do quân ta yếu thế hơn giặc 
B. thể hiện tinh thần nhân đạo của dân tộc 
C. giữ mối quan hệ ban giao giữa hai nước 
D. để tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân Trung Quốc 
- Bài thơ thần được xem là bản tuyên ngôn độc lập đầu của nước ta 
A. nam quốc sơn hà 
B. đại việt sử kí toàn thư 
C. bách khoa toàn thư 
D. tụng giá hoàn kinh sư 
- Nguyên nhân vì sao quân dân Đại Việt chống Tống thắng lợi? 
A. Sự chỉ huy tài tình của Lí Thường Kiệt 
B. Nhà Lí quan tâm xây dựng, tổ chức kháng chiến 
C. Ý chí đấu tranh kiên cường, đoàn kết của toàn dân 
D. Thế và lực của nhà Tống còn yếu 
VI. DẶN DÒ 
 - Học bài, làm bài tập trong SGK tr. 43. 
 - Chuẩn bị tiết sau làm bài tập lịch sử. 
RÚT KINH NGHIỆM 
Rèn luyện cho HS sử dụng lược đồ, tường thuật diễn biến,biết quan sát, khai thác 
kênh hình trong SGK. 
Hướng dẫn HS vẽ sơ đồ tư duy miêu tả diễn niến các cuộc chiến tranh.