Giáo án Lịch sử Lớp 8 - Tuần 10 - Năm học 2020-2021

Tuần: 10 
Ngày dạy: từ 09/11/2020 đến 14/11/2020 
Lớp dạy: 8A1, 8A2, 8A3, 8A4 
BÀI 11: CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á CUỐI THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ 
XX 
I/ MỤC TIÊU: 
 1/ Kiến thức: 
 - Sự thống trị, bóc lột của chủ nghĩa thực dân là nguyên nhân làm cho phong trào đấu 
tranh giải phóng dân tộc ngày càng phát triển ở các nước Đông Nam Á. 
 - Trong khi giai cấp phong kiến trở thành công cụ, tay sai cho chủ nghĩa thực dân, thì 
giai cấp tư sản dân tộc ở các nước thuộc địa, mặc dù còn yếu, đã tổ chức, lãnh đạo các 
phong trào đấu tranh. Đặc biệt, giai cấp công nhân ngày một trưởng thành, từng bước 
vươn lên nắm giữ vai trò lãnh đạo trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. 
 - Những phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc tiêu biểu vào cuối thế kỷ XX diễn 
ra ở các nước Đông Nam Á, trước tiên là In-đô-nê-xi-a, Phi-lip-pin, Cam-pu-chia, Lào, 
Việt Nam. 
2/ Tư tưởng: 
 - Nhận thức đúng về thời kỳ phát triển sôi động của phong trào giải phóng dân tộc 
chống chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân. 
 - Có tinh thần đoàn kết, ủng hộ cuộc đấu tranh độc lập, tự do và tiến bộ của nhân dân 
các nước trong khu vực. 
 3/ Kỹ năng: 
 - Biết sử dụng lược đồ Đông Nam Á cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX. 
 - Phân biệt được những nét chung, riêng của các nước khu vực Đông Nam Á cuối thế 
kỷ XIX – đầu thế kỷ XX. 
4- Định hướng năng lực hình thành: 
- Năng lực hình thành: Năng lực khai thác kênh hình trong SGK. Đưa ra nhận xét về những 
hình ảnh sự kiện lịch sử đĩ. 
- Năng lực hợp tác, tổng hợp, liên hệ sâu chuỗi các sự kiện lịch sử, phân tích đánh giá. 
Phương pháp: Thảo luận, đàm thoại, giảng giải, nêu vấn đề, giải quyết vấn đề 
Kĩ thuật: Thơng tin phản hồi trong quá trình dạy học, chia sẻ nhĩm đơi, đặt câu hỏi giao 
nhiệm vụ, mảnh ghép 
II/ THIẾT BỊ, TƯ LIỆU: 
1. Chuẩn bị của giáo viên: 
- Tranh ảnh các nước Đông Nam Á cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX. 
- Bản đồ các nước Đông Nam Á cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX. 
- SGK, SGV Lớp 8. 
- Lược đồ Đơng Nam Á cuối thế kỉ XIX. 
- Các tài liệu về các nước Đơng Nam Á. 
- Giao một số câu hỏi trong bài học mới cho học sinh tìm hiểu trước ở nhà.. 
2. Chuẩn bị của học sinh: 
- Đọc trước bài học, tự tìm thơng tin trong SGK sách tham khảo, mạng để trả lời các câu 
hỏi trong SGK và các câu hỏi giáo viên giao về nhà cho HS tiết trước. 
- Bảng niên biểu về phong trào chống các nước đế quốc của nhân dân các nước Đơng Nam 
Á từ giữa thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX 
- Tập thuyết trình trước lớp. 
III/ TIẾN TRÌNH THỰC HIỆN: 
 1/ Ổn định lớp: 
 2/ Kiểm tra bài cũ: 
 - Trình bày phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc cuối TK XIX – đầu TK 
XX. 
 - Trình bày cuộc cách mạng Tân Hợi 1911. 
 3/ Giới thiệu bài mới: 
 Vào cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, khi chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc, 
các nước tư bản đua nhau xâm chiến thuộc địa. Ở câu Á, Ân Độ đã trở thành thuộc địa 
của Anh, Trung Quốc bị các đế quốc xâu xé, cịn các nước Đơng Nam Á, trong đĩ cĩ 
Việt Nam thì như thế nào? Chúng ta tìm hiểu qua bài học hơm nay. 
 4/ Giảng dạy: 
HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động 
Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho 
học sinh đi vào tìm hiểu bài mới. 
Phương pháp dạy học: Dạy học nhĩm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp 
thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan 
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát 
tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử 
GV giao nhiệm vụ cho HS bằng các câu hỏi và quan sát một số hình ảnh trong SGK. 
Câu hỏi: Khoảng nửa sau thế kỉ XIX nghĩa thực dân phương Tây đã xâm lược các nước 
Đơng Nam Á như thế nào? 
HS cả lớp quan sát ảnh vả trao đổi cùng nhau. 
HS trả lời quan sát hình ảnh và cùng trả lời các câu hỏi. 
Mỗi HS cĩ thể trình bày sản phẩm. 
 Vào cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, khi chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc, 
các nước tư bản đua nhau xâm chiến thuộc địa. Ở câu Á, Ân Độ đã trở thành thuộc địa 
của Anh, Trung Quốc bị các đế quốc xâu xé, cịn các nước Đơng Nam Á, trong đĩ cĩ Việt 
Nam thì như thế nào? Chúng ta tìm hiểu qua bài học hơm nay. 
HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức 
Mục tiêu: - Nêu được sự thống trị, bĩc lột của chủ nghĩa thực dân là nguyên nhân làm 
cho phong trào đấu tranh giải phĩng dân tộc ngày càng phát triển ở các nước Đơng Nam 
Á. 
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN – HỌC SINH GHI BẢNG 
I/ QUÁ TRÌNH XÂM LƯỢC CỦA CHỦ NGHĨA 
THỰC DÂN Ở CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á 
 GV: sử dụng bản đồ “Các nước Đông Nam Á cuối 
thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX” giới thiệu ngắn gọn về khu 
vực ĐNÁ: vị trí địa lý, tầm quan trọng về chiến lược, 
tài nguyên, là khu vực có nền văn minh lâu đời. 
- Tổng diện tích: 4.5 tiệu km2 
- Dân số: hơn 500 triệu người 
- Khu vực Đông Nam Á gồm hai phần: phần lục địa 
và phần hải đảo. Phần lục địa nằm trên bán đảo Trung 
– Ấn giữa hai nước Trung Quốc và Ấn Độ. Phần hải 
đảo gọi chung là quần đảo Mã Lai, phía Bắc Giáp 
Trung Quốc, phía Đông giáp phần Nam Ấn Độ 
Dương, phía Tây giáp với Vịnh Ben-gan và tiểu lục 
Ấn Độ. 
- Trước kia người Trung Quốc thường dùng từ Nam 
Dương để chỉ những nước nằm ở vùng biển phía Nam. 
Địa danh ĐNÁ mới xuất hiện từ khi chiến tranh thế 
giới thư hai bùng nổ (1939). 
 GV: Cho HS xác định tên và vị trí các nước Đông 
Nam Á trên bản đồ. 
 GV: Quan sát bản đồ Đông Nam Á em có nhận 
xét gì về vị trí địa lý các quốc gia Đông Nam Á? 
❖HS: Các nước Đông Nam Á nằm trên đường hàng 
hải từ Tây sang Đông, có vị trí chiến lược quan trọng 
về quân sự, kinh tế. 
 GV: Vì sao khu vực Đông Nam Á trở thành đối 
tượng xâm lược của các nước tư bản phương Tây? 
I/ QUÁ TRÌNH XÂM LƯỢC CỦA 
CHỦ NGHĨA THỰC DÂN Ở CÁC 
NƯỚC ĐÔNG NAM Á 
- Đơng Nam Á Cĩ vai trị vị trí địa lí 
quan trọng, giàu tài nguyên. Chế độ 
phong kiến đang lâm vào khủng 
hoảng. 
- Lí giải được trong khi giai cấp phong kiến trở thành cơng cụ, tay sai cho chủ nghĩa thực 
dân thì giai cấp tư sản dân tộc ở các nước thuộc địa, mặt dù cịn non yếu, đã tổ chức, lãnh 
đạo các phong trào đấu tranh. Đặc biệt, giai cấp cơng nhân ngày một trưởng thành, từng 
bước vươn lên nắm giữ vai trị lãnh đạo trong cuộc đấu tranh giải phĩng dân tộc. 
Phương pháp dạy học: Dạy học nhĩm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp 
thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan 
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát 
tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử 
❖HS: Các nước tư bản cần thị trường thuộc địa mà 
ĐNÁ là vùng chiến lược quan trọng, giàu tài nguyên. 
Chế độ phong kiến ở các nước Đông Nam Á đang lâm 
vào khủng hoảng, suy yếu nên không tránh khỏi bị các 
nước phương Tây nhòm ngó, xâm lược. 
 GV sử dụng Lược đồ khu vực Đông Nam Á 
- Nửa sau thế kỷ XIX, TB phương Tây đẩy mạnh xâm 
lược Đông Nam Á: Anh chiếm Mã Lai, Miến Điện. 
Pháp chiếm Việt Nam, Lào và Cam-pu-chia. Tây Ban 
Nha, Mĩ chiếm Phi-lip-pin. Hà Lan và Bồ Đào Nha 
chiếm In-đđô-nê-xi-a. 
- Xiêm là nước duy nhất ở ĐNA vẫn còn giữ đđược 
đđộc lập, nhưng cũng trở thành “vùng đđệm” cho tư 
bản Anh và Pháp 
→ Như vậy, đến cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX các 
nước ĐNÁ trở thành thuộc địa và phụ thuộc trừ nước 
Xiêm. 
II/ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH GIẢI PHÓNG 
DÂN TỘC 
 GV: Với sự xâm lược của các nước tư bản phương 
Tây, các nước Đông Nam Á đã làm gì? 
❖HS: - Nhân dân các nước ĐNÁ nổi dậy đấu tranh 
bảo vệ tổ quốc. 
- Các cuộc kháng chiến lần lượt thất bại. Vì lực thế lực 
ĐQ mạnh, chính quyền phong kiến lại không kiên 
quyết đánh giặc đến cùng, đầu hàng làm tay sai. 
 GV: Sau khi thôn tính biến ĐNÁ thành thuộc địa, 
thực dân phương Tây áp dụng chính “chia để trị”, vơ 
vét của cải nhân dân. 
 GV: Chính sách thuộc địa của thực dân phương 
Tây ở Đông Nam Á có những điểm chung nào nổi 
bật? 
❖HS: Chính sách cai trị hà khắc của thực dân phương 
Tây: vơ vét, đàn áp, chia để trị. 
 GV tổ chức thảo luận: 
* Nhóm 1: Giới thiệu vị trí trên bản đồ và trình bày 
những nét lớn về phong trào đấu tranh của nước 
In-đô-nê-xi-a; Phi-lip-pin. 
- Nửa sau thế kỉ XIX tư bản phương 
Tây đẩy mạnh xâm lược Đông Nam 
Á, trừ nước Xiêm. 
II/ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH 
GIẢI PHÓNG DÂN TỘC 
Chỉ Tập trung vào quy mơ, hình thức 
đấu tranh chủ yếu của nhân dân các 
nước Đơng Nam Á. Nêu nguyên 
nhân thất bại 
- Quy mơ, hình thức đấu tranh: 
Phong trào phát triển liên tục, rộng 
khắp, thu hút nhiều tầng lớp nhân 
dân tham gia. Đấu tranh bằng nhiều 
hình thức nhưng chủ yếu là đấu tranh 
vũ trang. 
- Nguyên nhân thất bại: Thực dân 
phương Tây đang mạnh, chế độ 
phong kiến suy yếu không lãnh đạo 
được phong trào đấu tranh. Phong 
trào thiếu tổ chức, đường lối và lực 
lượng lãnh đạo. 
- In-đô-nê-xi-a: Đầu thế kỉ XX phong trào giải phóng 
dân tộc ở In-đô-nê-xi-a lại phát triển mạnh mẽ. Thành 
lập Công đoàn xe lửa, Hội Liên hiệp công nhân. Đảng 
Cộng sản In-đô-nê-xi-a được thành lập tháng 5/ 1920. 
- Phi-lip-pin: Cuộc cách mạng 1896-1898 bùng nổ 
dẫn đến việc thành lập nước Cộng hoà Phi-lip-pin. 
Núp dưới danh nghĩa giúp đỡ nhân dân Phi-lip-pin, Mĩ 
đã gây chiến tranh với Tây Ban Nha và áp đặt chủ 
nghĩa thực dân. Nhân dân Phi-lip-pin lại tiếp tục 
chống Mĩ. 
* Nhóm 2: Giới thiệu vị trí trên bản đồ và trình bày 
những nét lớn về phong trào đấu tranh của nước 
Cam-pu-chia; Lào. 
- Cam-pu-chia: sau khi vua Nô-rô-đôm kí hiệp ước 
thừa nhận nền đô hộ của Pháp 1863, nhiều cuộc khởi 
nghĩa nổ ra. Khởi nghĩa do A-cha Xoa lãnh đạo, khởi 
nghĩa của nhà sư Pu-côm-bô. 
- Lào: 1901 nhân dân Xa-van-na-ket tiến hành đấu 
tranh vũ trang dưới sự lãnh đạo của Pha-ca-đuốc, khởi 
nghĩa ở cao nguyên Bô-lô-ven, lan sang VN, đến năm 
1907 bị dập tắt. 
* Nhóm 3: Giới thiệu vị trí trên bản đồ và trình bày 
những nét lớn về phong trào đấu tranh của nước 
Miến Điện; Việt Nam. 
- Miến Điện: kháng chiến chống Anh 1885 diễn ra 
anh dũng nhưng thất bại. Nghĩa quân rút vào rừng. 
- Việt Nam: diễn ra liên tục và quyết liệt. Tiêu biểu: 
phong trào Cần vương, phong trào nông dân Yên Thế. 
Đầu TK XX, phong trào mang màu sắc mới. 
* Nhóm 4: Nhận xét về phong trào giải phóng dân 
tộc của các nước Đông Nam Á. Nguyên nhân thất 
bại. 
- Nhận xét: Phong trào phát triển liên tục, rộng khắp, 
thu hút nhiều tầng lớp nhân dân tham gia. Đấu tranh 
bằng nhiều hình thức nhưng chủ yếu là đấu tranh vũ 
trang. 
- Nguyên nhân thất bại: Thực dân phương Tây đang 
mạnh, chế độ phong kiến suy yếu không lãnh đạo 
được phong trào đấu tranh. Phong trào thiếu tổ chức, 
đường lối và lực lượng lãnh đạo. 
 GV chốt ý: 
- Nhân dân các nước Đông Nam Á đã anh dũng kháng 
chiến chống xâm lược, và khi giai cấp thống trị phong 
kiến đầu hàng họ tiếp tục chiến đấu để giải phóng dân 
tộc. 
- Cùng một cảnh ngộ, một kẻ thù chung, nhân dân các 
nước ĐNÁ đã đoàn kết đấu tranh chống xâm lược, giải 
phóng dân tộc. Nổi bật là liên minh chiến đấu ngay từ 
thời chống Pháp xâm lược của nhân dân 3 nước Việt 
Nam, Lào và Cam-pu-chia. 
Niên biểu phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước Đông Nam Á 
cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. 
Tên nước Thời gian Diễn biến chính 
In-đô-nê- xi-a Cuối TK XIX 
Năm 1905 
- Nhiều tổ chức yêu nước của trí thức TS tiến bộ ra đời. 
- Các tổ chức cơng đồn thành lập và truyền bá CN Mác. 
Phi –lip –pin 1896 - 1898 
- Giai cấp TS chống Tây Ban Nha thắng lợi, thành lập nước 
Cộng hòa Phi-lip-pin. Sau đĩ bị Mĩ thôn tính. 
Cam –Pu –Chia 1863 – 1868 
1866 - 1867 
- Khởi nghĩa của A-cha Xoa ở Ta-keo. 
- Khởi nghĩa của Pu-cơm-bơ liên kết với nhân dân Việt 
Nam. 
Lào Năm 1901 
1901 - 1907 
- Đấu tranh vũ trang ở Xa-van-na-khét 
- Khởi nghĩa ở cao nguyên Bô-lô-ven 
Việt Nam 1885-1896 
1884-1913 
- Phong trào Cần vương bùng nổ 
- Phong trào nơng dân Yên Thế do Hồng Hoa Thám lãnh 
đạo. 
HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập 
Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học 
Phương pháp dạy học: Dạy học nhĩm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương 
pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan 
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát 
tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử 
* Hoạt động cả lớp: Hệ thống hĩa kiến thức đã học (dạng câu hỏi) 
- GV giao nhiệm vụ cho HS. 
h. + Nhận xét về phong trào giải phĩng dân tộc ở Đơng Nam Á cuối thế kỉ XIX đầu thế 
kỉ XX? 
 + Nguyên nhân thất bại của phong trào? 
 ( Gợi ý: + Nhận xét: Phong trào phát triển liên tục, rộng khắp. thu hút nhiều tầng lớp 
nhân dân tham gia. Đấu tranh bằng nhiều hình thức nhưng chủ yếu là đấu tranh vũ trang. 
 + Nguyên nhân thất bại: Thực dân phương Tây đang mạnh. Chế độ phong 
kiến suy yếu khơng lãnh đạo được phong trào đấu tranh. Phong trào tiếu thiếu tổ chức, 
đường lối và lực lượng lãnh đạo.) 
h. Lập bảng niên biểu về phong trào đấu tranh của các nước Đơng Nam Á chống CNTD 
phương Tây ở giữa thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX 
- GV phát phiếu học tập cho HS. 
- HS cả lớp cùng làm việc, trong quá trình làm việc cĩ thể trao đổi với thầy, cơ giáo. 
- HS nộp sản phẩm cho GV. 
- GV nhận xét phần làm việc của HS và dựa trên sản phẩm của một vài HS cĩ kết quả 
tốt nhất để củng cố kiến thức đã học. 
HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng 
Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập 
Phương pháp dạy học: Dạy học nhĩm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương 
pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan 
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát 
tranh ảnh lịch sử* Hoạt động cá nhân. 
- GV giao nhiệm vụ bằng câu hỏi: 
Câu hỏi: Nhận xét về phong trào đấu tranh giải phĩng dân tộc của nhân dân các nước 
Đơng Nam Á từ giữa thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. 
- HS độc lập suy nghĩ làm, cĩ thể trao đổi với bạn bè. 
- HS cĩ thể làm ngay tại lớp nếu cĩ thời gian, hay đem về nhà hơm sau nộp. 
- GV nhận xét dựa trên sản phẩm nếu cĩ. 
- Rộng khắp liên tiếp diễn ra thể hiện ở mọi hình thức, ảnh hưởng lớn đối với phong 
trào giải phĩng dân tộc ở 1 số nước châu Á. 
- Nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử 
HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tịi và mở rộng 
Mục tiêu: Tìm tịi và mở rộng kiến thức, khái quát lại tồn bộ nội dung kiến thức đã 
học 
Phương pháp dạy học: Dạy học nhĩm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương 
pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan 
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát 
tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử 
MT: Tiếp tục hồn thành các yêu cầu ở nhà 
- GV giao nhiệm vụ về nhà. 
Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau: "Nhật Bản giữa thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX ". 
- Cuộc Duy Tân Minh Trị diễn ra như thế nào ? 
- Nhật Bản chuyển sang chủ nghĩa đế quốc như thế nào? 
 RÚT KINH NGHIỆM: 
- Biết sử dụng lược đồ Đông Nam Á cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX. 
- Phân biệt được những nét chung, riêng của các nước khu vực Đông Nam Á cuối thế kỷ 
XIX – đầu thế kỷ XX.