Giáo án Lịch sử Lớp 8 - Tuần 11 - Năm học 2020-2021

Tuaàn: 11 
Ngaøy daïy: töø 16/11/2020 ñeán 21/11/2020 
Lôùp daïy: 8A1, 8A2, 8A3, 8A4 
BAØI 12: NHAÄT BAÛN GIÖÕA THEÁ KÆ XIX – ÑAÀU THEÁ KÆ XX 
I/ MUÏC TIEÂU: 
 1. Kiến thức: 
- HS nêu và lí giải được những cải cách tiến bộ của Minh Trị năm 1868. Thực chất là cuộc 
CMTS mở đường cho Nhật phát triển sang chủ nghĩa đế quốc. 
- Trình bày nội dung, ý nghĩa cuộc Duy Tân Minh Trị. 
- Từ cuộc Duy Tân Minh Trị chứng minh được quá trình NB trở thành 1 nước đế quốc. 
2. Tư tưởng: 
- HS nhận thức được vai trò, ý nghĩa những chính sách cải cách tiến bộ đó đối với sự phát 
triển của xã hội. Giải thích được vì sao chiến tranh gắn liền với chủ nghĩa đế quốc. 
3. Kĩ năng: 
- Sử dụng được bản đồ để trình bày những sự kiện có liên quan. 
4- Định hướng năng lực hình thành: 
- Năng lực hình thành: Năng lực khai thác kênh hình trong SGK. Đưa ra nhận xét về những 
hình ảnh sự kiện lịch sử đó. 
- Năng lực hợp tác, tổng hợp, liên hệ sâu chuỗi các sự kiện lịch sử, phân tích đánh giá. 
Phương pháp: Thảo luận, đàm thoại, giảng giải, nêu vấn đề, giải quyết vấn đề 
Kĩ thuật: Thông tin phản hồi trong quá trình dạy học, chia sẻ nhóm đôi, đặt câu hỏi giao 
nhiệm vụ, mảnh ghép 
II/ THIEÁT BÒ, TÖ LIEÄU: 
1. Chuẩn bị của giáo viên: 
- Gíao án, tranh, ảnh trong SGK. 
- SGK, SGV Lớp 8. 
- Lược đồ đế quốc Nhật cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. 
- Chân dung Minh Trị thiên hoàng. 
- Các tài liệu, tranh ảnh liên quan đến bài học. 
- Giao một số câu hỏi trong bài học mới cho học sinh tìm hiểu trước ở nhà. 
2. Chuẩn bị của học sinh: 
- Đọc trước bài học, tự tìm thông tin trong SGK sách tham khảo, mạng để trả lời các câu 
hỏi trong SGK và các câu hỏi giáo viên giao về nhà cho HS tiết trước. 
- Tập thuyết trình trước lớp. 
III/ TIEÁN TRÌNH THÖÏC HIEÄN: 
 1/ OÅn ñònh lôùp: 
 2/ Kieåm tra baøi cuõ: 
 - Trình baøy phong traøo ñaáu tranh giaûi phoùng daân toäc cuûa In-ñoâ-neâ-xi-a, Phi-lip-pin vaø 
Mieán Ñieän cuoái TK XIX – ñaàu TK XX. 
 - Trình baøy phong traøo ñaáu tranh giaûi phoùng daân toäc cuûa Laøo, Campuchia, Vieät Nam 
cuoái TK XIX – ñaàu TK XX. 
 3/ Giôùi thieäu baøi môùi: 
 Vì sao cuoái theá kæ XIX – ñaàu theá kyû XX, trong khi haàu caùc nöôùc trôû thaønh thuoäc ñòa 
vaø phuï thuoäc caùc nöôùc tö baûn phöông Taây thì Nhaät Baûn vaãn giöõ ñöôïc ñoäc laäp vaø coøn phaùt 
trieån nhanh choùng, trôû thaønh nöôùc ñeá quoác chuû nghóa. Vaäy nhôø chính saùch naøo maø Nhaät 
Baûn laïi vöôït qua khoûi söï leä thuoäc vaø vöôn leân nhö theá? Hoâm nay coâ vaø caùc em seõ cuøng 
theo doõi qua baøi 12. 
 4/ Giaûng daïy: 
HOAÏT ÑOÄNG GIAÙO VIEÂN – HOÏC SINH GHI BAÛNG 
I/ CUOÄC DUY TAÂN MINH TRÒ 
 GV: Duøng löôïc ñoà “Ñeá quoác Nhaät cuoái theá kyû XIX– 
ñaàu theá kyû XX” giôùi thieäu sô löôïc veà ñaát nöôùc Nhaät Baûn. 
- Naèm ôû phía Ñoâng chaâu AÙ, phía Taây cuûa Thaùi Bình 
Döông, do 4 quaàn ñaûo ñoäc laäp hôïp thaønh (Hoác-cai-ñoâ, 
Hoân-xiu, Xi-coâ-cö vaø Kiu-xiu). 
- Do vò trí ñòa lí neân Nhaät hay coù ñoäng ñaát, ñoâi khi gaây ra 
nhöõng côn soùng thaàn. 
I/ CUOÄC DUY TAÂN MINH TRÒ 
HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động 
Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho 
học sinh đi vào tìm hiểu bài mới. 
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp 
thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan 
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát 
tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử 
GV giao nhiệm vụ cho HS bằng các câu hỏi và quan sát một số hình ảnh trong SGK. 
Câu hỏi: Khoảng nửa sau thế kỉ XIX các nước đế quốc đã xâm nhập vào Trung Quốc như 
thế nào? 
HS cả lớp quan sát ảnh vả trao đổi cùng nhau. 
HS trả lời quan sát hình ảnh và cùng trả lời các câu hỏi. 
Mỗi HS có thể trình bày sản phẩm. 
 Để HS hiểu rõ những cải cách tiến bộ của Minh Trị năm 1868. Thực chất là cuộc 
cách mạng tư sản mở đường cho Nhật phát triển sang chủ nghĩa đế quốc. Để thấy được 
sự phát triển của nước Nhật ta tìm hiểu bài 12 sẽ rõ. 
HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức 
Mục tiêu: - nêu và lí giải được những cải cách tiến bộ của Minh Trị năm 1868. Thực chất 
là cuộc CMTS mở đường cho Nhật phát triển sang chủ nghĩa đế quốc. 
- Trình bày nội dung, ý nghĩa cuộc Duy Tân Minh Trị. 
- Từ cuộc Duy Tân Minh Trị chứng minh được quá trình NB trở thành 1 nước đế quốc. 
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp 
thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan 
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát 
tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử 
 GV: Giôùi thieäu tình hình Nhaät Baûn tröôùc caûi caùch. 
- Kinh teá: Giöõa TK XIX vaãn laø nöôùc noâng nghieäp, vôùi moái 
quan heä SX phong kieán laïc haäu. 
- Chính trò: Laø nöôùc phong kieán, ñöùng ñaàu laø thieân 
hoaøng. Nhöng quyeàn haønh thöïc teá thuoäc veà Maïc phuû To-
ku-ga-wa. Naêm 1868 chính quyeàn môùi ñöôïc thaønh laäp, 
do Thieân hoaøng Minh Trò ñöùng ñaàu. 
- Xaõ hoäi: Nhaät duy trì cheá ñoä ñaúng caáp vôùi quyeàn löïc cuûa 
caùc laõnh chuùa (Ñai-my-o) vaø caùc voõ só (Sa-mu-rai). Taàng 
lôùp TS coâng thöông nghieäp coù theá löïc veà KT nhöng 
khoâng coù quyeàn veà chính trò, laïi bò ñaùnh thueá naëng neà  
Maâu thuaãn xaõ hoäi gay gaét. 
- Beân ngoaøi: caùc nöôùc TB phöông Taây can thieäp vaøo Nhaät 
Baûn. 
 GV: Tröôùc tình hình nhö vaäy, Nhaät Baûn ñaõ laøm gì? 
❖HS: Nhaät caàn löïa choïn hoaëc tieáp tuïc duy trì cheá ñoä 
phong kieán muïc naùt trôû thaønh moài cho thöïc daân phöông 
Taây, hoaëc canh taân ñeå phaùt trieån ñaát nöôùc. 
- Thaùng 1/ 1868 Thieân Hoaøng Minh Trò leân ngoâi ñaõ thöïc 
hieän 1 loaït caûi caùch tieán boä ñöa Nhaät thoaùt khoûi tình traïng 
phong kieán laïc haäu. 
 GV: Cho HS xem hình Thieân hoaøng Minh Trò. 
 GV: Cho bieát noäi dung caûi caùch laø gì? 
❖HS: ñoïc SGK/ 67 
 GV phaân tích: “Minh Trò” nghóa laø söï cai trò saùng 
suoát. (GV cho HS xem aûnh minh hoïa). 
- Chính trò: Trieàu ñình Minh Trò baõi boû heä thoáng laõnh ñòa, 
tuyeân boá “töù daân bình ñaúng” (goàm 4 taàng lôùp: voõ só, noâng 
daân, thôï thuû coâng vaø thöông nhaân) khoâng coøn phaân bieät. 
Ñieàu naøy laøm cho taàng lôùp voõ só baát bình, neân trieàu ñình 
Minh Trò vöøa ñaøn aùp vöøa xoa dòu baèng caùch boài thöôøng 
baèng tieàn. Töø ñoù ñaõ bieán taàng lôùp voõ só thaønh giai caáp tö 
saûn. Giai cấp võ sĩ quý tộc tư sản chủ trương xây dựng 
Nhật Bản theo con đường quân sự, là nguyên nhân dẫn đến 
việc Nhật Bản sau này trở thành đế quốc phong kiến quân 
phiệt. 
- Kinh teá: Thoáng nhaát tieàn teä (ñoàng Yeân), ban boá quyeàn 
töï do buoân baùn (keå caû ruoäng ñaát), xaây döïng cô sôû haï taàng 
(ñöôøng saét), Cho HS quan saùt hình 48/ 67 SGK. 
- Giữa TK XIX, chế độ phong kiến 
lâm vào khủng hoảng nghiêm 
trọng. 
- Thaùng 1/ 1868 Thieân Hoaøng 
Minh Trò ñaõ tieán haønh một loaït caûi 
caùch tieán boä. 
- Noäi dung caûi caùch: 
- Về kinh tế: thống nhất tiền tệ, thị 
trường, phát triển kinh tế tư bản chủ 
nghĩa ở nông thôn, xây dựng cơ sở 
hạ tầng 
- Về chính trị, xã hội: chế độ nông 
nô được bãi bỏ, đưa quý tộc tư sản 
hóa và đại tư sản lên nắm chính 
quyền. 
- Về giáo dục: thi hành chính sách 
giáo dục bắt buộc, chú trọng khoa 
học – kĩ thuật trong chương trình 
giảng dạy 
- Quaân söï: Quaân đội Nhật Bản aùp dụng chế độ nghĩa vụ 
quaân sự thay cho chế độ trưng binh và tăng cường mua và 
sản xuất vũ khí, đạn dược. 
- Giaùo duïc: đưa những thành tựu khoa học khoa học - kỹ 
thuật vào giảng dạy và áp dụng chế độ giáo dục bắt buộc. 
Những học sinh giỏi được cử sang du học ở nước ngoaøi. 
 GV: Keát quaû cuoäc Duy taân nhö theá naøo? 
❖HS: Cuoái TK XIX – ñaàu TK XX, Nhaät Baûn thoaùt khoûi 
nguy cô trôû thaønh thuoäc ñòa, phaùt trieån thaønh moät nöôùc 
coâng nghieäp. 
 GV toå chöùc thaûo luaän: Caên cöù vaøo ñaâu ñeå noùi cuoäc 
Duy Taân Minh Trò laø cuoäc CMTS? 
- Cheá ñoä phong kieán bị xóa bỏ → quyù toäc tö saûn hoùa ñöùng 
ñaàu laø Thieân Hoaøng Minh Trò. 
- Nhöõng caûi caùch “ AÂu hoùa” veà haønh chính, kinh teá, vaên 
hoùa, giaùo duïc, mang tính chaát tö saûn roõ reät. 
→ Nhìn chung cheá ñoä nhaø nöôùc cuûa Minh Trò Thieân 
Hoaøng ra ñôøi trong hoaøn caûnh ñaëc bieät, döïa vaøo taàng lôùp 
voõ só vaø caùc laõnh chuùa coù tö töôûng caûi caùch. Tö töôûng cuûa 
taàng lôùp quyù toäc tö saûn hoùa ñaõ quyeát ñònh con ñöôøng phaùt 
trieån cuûa Nhaät Baûn. 
II/ NHAÄT BAÛN CHUYEÅN SANG CHUÛ NGHÓA ÑEÁ 
QUOÁC 
 GV: Chi tieát naøo cho thaáy kinh teá Nhaät phaùt trieån 
maïnh meõ? 
❖HS: phaàn in nghieâng/ 68. 
 GV: Em haõy cho bieát söï môû roäng thuoäc ñòa cuûa ñeá 
quoác Nhaät (duøng löôïc ñoà hình 49/ 68 SGK minh hoïa) 
- Khi Nhaät Baûn chuyeån sang giai ñoaïn CNÑQ thì chuùng 
cuõng tieán haønh xaâm löôïc thuoäc ñòa nhö caùc nöôùc tö baûn 
Anh, Phaùp, Ñöùc. 
- Chieán tranh Trung – Nhaät ( 1894 - 1895) 
- Chieán tranh Nga – Nhaät (1904 - 1905) 
- Chieán tranh Ñaøi Loan, chieám Lieâu Ñoâng, Löõ Thuaän, 
Sôn Ñoâng, baùn ñaûo Trieàu Tieân 
- Về quân sự: tổ chức và huấn luyện 
theo kiểu phương Tây, thực hiện 
chế độ nghĩa vụ quân sự 
- Keát quaû, Ý nghĩa: Nhật Bản 
thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc 
địa, phát triển thành một nước tư 
bản công nghiệp. 
II/ NHAÄT BAÛN CHUYEÅN 
SANG CHUÛ NGHÓA ÑEÁ QUOÁC 
- Kinh teá phaùt trieån maïnh meõ. Caùc 
coâng ti tö baûn ñoäc quyeàn ra ñôøi chi 
phoái kinh teá, chính trò Nhaät Baûn. 
- Söï phaùt trieån kinh teá taïo söùc 
maïnh veà quaân söï, chính trò. Giôùi 
caàm quyeàn thi haønh chính saùch 
xaâm löôïc hieáu chieán. Tình hình ñoù 
laøm cho Nhaät coù ñaëc ñieåm laø ñeá 
quoác phong kieán quaân phieät. 
 Söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa kinh teá Nhaät Baûn cuoái theá 
kæ XIX ñaàu theá kæ XX ñaõ taïo neân söùc maïnh kinh teá, quaân 
söï vaø chính trò ñeå coù theå tham gia vaøo cuoäc tranh giaønh 
thò tröôøng theá giôùi. 
III/ CUOÄC ÑAÁU TRANH CUÛA NHAÂN DAÂN LAO 
ÑOÄNG NHAÄT BAÛN 
Boû (Giaûm taûi) 
HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập 
Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học 
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp 
thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan 
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát 
tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử 
* Hoạt động cả lớp: Hệ thống hóa kiến thức đã học (dạng câu hỏi) 
- GV giao nhiệm vụ cho HS. 
h. Những sự kiện nào chứng tỏ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX Nhật Bản thở thành nước 
đế quốc? 
- Vì sao Nhật Bản không bị biến thành thuộc địa hay nửa thuộc địa? 
- GV phát phiếu học tập cho HS. 
- HS cả lớp cùng làm việc, trong quá trình làm việc có thể trao đổi với thầy, cô giáo. 
- HS nộp sản phẩm cho GV. 
- GV nhận xét phần làm việc của HS và dựa trên sản phẩm của một vài HS có kết quả tốt 
nhất để củng cố kiến thức đã học. 
HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng 
Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập 
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp 
thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan 
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát 
tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử 
- GV giao nhiệm vụ bằng câu hỏi: 
Câu hỏi: Nhận xét về đất nước Nhật Bản từ giữa thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. 
- HS độc lập suy nghĩ làm, có thể trao đổi với bạn bè. 
- HS có thể làm ngay tại lớp nếu có thời gian, hay đem về nhà hôm sau nộp. 
- GV nhận xét dựa trên sản phẩm nếu có. 
- Nhật Bản đã tiến hành canh tân trên tất cả mọi lĩnh vực để phát triển đất nước. Cuối thế 
kỉ XIX – đầu thế kỉ XX Nhật Bản đã trở thành một nước tư bản công nghiệp. 
HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng 
Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học 
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp 
thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan 
 RUÙT KINH NGHIEÄM: 
Kĩ năng: 
- Sử dụng được bản đồ để trình bày những sự kiện có liên quan. 
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát 
tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử 
Vẽ sơ đồ tư duy khái quát lại nội dung bài học MT: Tiếp tục hoàn thành các yêu cầu ở 
nhà 
- GV giao nhiệm vụ về nhà. 
- Học thuộc bài 2,6,10,12 để tiết sau tiến hành kiểm tra 1 tiết . 
- Xem kĩ các sự kiện lịch sử chương I,II,III để làm trắc nghiệm. 
Sưu tầm một số hình ảnh