Giáo án Sinh học Lớp 6 - Tuần 15 - Nguyễn Đăng Hiệu - Năm học 2020-2021

TUẦN 15.
Ngày dạy 14/12 – 18/12
 Tiết 1 
Bài 26: SINH SẢN SINH DƯỠNG TỰ NHIÊN
I/. MỤC TIÊU:
1/. Kiến thức:
a/. Chuẩn:
Phát biểu được sinh sản sinh dưỡng là sự hình thành cá thể mới từ một phần cơ quan sinh dưỡng (rễ, thân, lá).
Phân biệt được sinh sản sinh dưỡng tự nhiên và sinh sản sinh dưỡng do người.
b/. Trên chuẩn mức 1:
Giải thích được tại sao muốn diệt cỏ dại người ta phải diệt tận gốc rễ của nó.
c/. Trên chuẩn mức 2:
Trình bày được các biện pháp tiêu diệt cỏ dại hại cây trồng và giải thích cơ sở khoa học của những biện pháp đó.
2/. Kĩ năng:
a/. Kĩ năng môn học:
Rèn kĩ năng quan sát phân tích hình ảnh và phát triển tư duy so sánh, phân tích.
Rèn kĩ năng hoạt động nhóm.
b/. Kĩ năng sống:
Kĩ năng tìm kiếm và xử lý thông tin để tìm hiểu các hình thức sinh sản sinh dưỡng tự nhiên thường gặp.
Kĩ năng phản hồi, lắng nghe tích cực trong quá trình thảo luận
Kĩ năng thể hiện sự tự tin trong trình bày ý kiến cá nhân.
3/. Thái độ: Giáo dục ý thức cho HS, tránh tác động vào giai đoạn sinh sản của thực vật vì đây là giai đoạn nhạy cảm.
II/. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
Tranh vẽ hình 26.1 g 26.4 SGK/87. 
Mẫu vật: củ khoai lang, lá thuốc bỏng, củ gừng, rau má đã mọc mầm, mọc rễ.
III/. PHƯƠNG PHÁP – KĨ THUẬT DẠY HỌC:
Dạy học nhóm, thực hành, vấn đáp – tìm tòi
IV/. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1/. Kiểm tra bài cũ.
2/. Bài mới: Ở 1 số loài cây có hoa rễ, thân, lá của nó ngoài chức năng nuôi dưỡng cây còn có thể tạo thành cây mới. Yêu cầu HS quan sát những mẫu vật có các chồi g Hiện tượng này gọi là sinh sản sinh dưỡng tự nhiên. Vậy sinh sản sinh dưỡng là gì? Ở những cây nào thường có hiện tượng này?
HOẠT ĐỘNG 1
TÌM HIỂU SỰ TẠO THÀNH CÂY MỚI TỪ RỄ, THÂN, LÁ Ở MỘT SỐ CÂY CÓ HOA
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Yêu cầu hoạt động nhóm: thực hiện yêu cầu mục q SGK/ 87.
? Cây rau má khi bò trên đất ẩm, ở mỗi mấu thân có hiện tượng gì? Mỗi mấu thân như vậy khi tách ra có thể thành cây mới không? Vì sao?
? Củ gừng để ở những nơi ẩm có thể tạo thành cây mới được không? Vì sao?
? Củ khoai lang để ở nơi ẩm có thể tạo thành những cây mới được không? Vì sao?
? Lá thuốc bỏng rơi xuống nơi ẩm có thể tạo thành những cây mới được không? Vì sao?
Yêu cầu HS các nhóm trao đổi kết quả.
Yêu cầu HS hoàn thành bảng SGK/ 88 vào vở bài tập. GV chữa bằng cách gọi HS lên tự điền vào từng mục ở bảng GV đã chuẩn bị. 
Theo dõi bảng ® đưa ra đáp án đúng.
Yêu cầu HS rút ra nhận xét.
Giáo dục ý thức cho HS, tránh tác động vào giai đoạn sinh sản của thực vật vì đây là giai đoạn nhạy cảm.
Cá nhân: Quan sát trao đổt mẫu kết hợp hình 26 SGK/ 87 ® Trả lời 4 câu hỏi mục q sgk. Trao đổi trong nhóm ® thống nhất ý kiến trả lời.
- Mỗi mấu thân cây rau má, củ gừng, củ khoai lang và lá thuốc bỏng khi rơi xuống đất ẩm đều có thể tạo thành những cây mới.
- Vì phần cơ quan của những cây này có thể mọc chồi, ra rễ và phát triển thành cây mới.
Đại diện nhóm trình bày ® nhóm khác nhận xét bổ sung.
Cá nhân nhớ lại kiến thức về các loại rễ thân biến dạng kết hợp với câu trả lời của nhóm ® hoàn thành bảng ở vở bài tập.
1-3 HS lên bảng điền vào từng mục ® HS khác quan sát, bổ sung. 
Nhận xét.
Một số cây trong điều kiện đất ẩm có khả năng tạo được cây mới từ cơ quan sinh dưỡng.
HOẠT ĐỘNG 2
TÌM HIỂU SINH SẢN SINH DƯỠNG TỰ NHIÊN CỦA CÂY
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Yêu cầu HS hoạt động độc lập, thực hiện yêu cầu ở mục Ñ SGK/ 88.
GV chữa bằng cách cho 1 vài HS đọc ® để nhận xét.
Sau khi chữa bài ® đưa ra đáp án: sinh dưỡng, rễ củ, thân bò, lá, thân rễ, độ ẩm, sinh dưỡng
GV giúp HS hình thành khái niệm sinh sản sinh dưỡng tự nhiên.
? Hãy tìm trong thực tế những cây nào có khả năng sinh sản sinh dưỡng tự nhiên? 
? Tại sao trong thực tế tiêu diệt cỏ dại rất khó (nhất là cỏ gấu)?
? Vậy cần có biện pháp gì? Và dựa trên cơ sở khoa học nào để diệt hết cỏ dại?
HS xem lại bảng ở hoạt động 1, hoàn thành yêu cầu mục Ñ SGK/ 88: Điền từ vào chỗ trống trong các câu SGK.
Một vài HS đọc kết quả ® Học sinh khác theo dõi nhận xét, bổ sung ( nếu cần).
Khái niệm: Khả năng tạo thành cây mới từ cơ quan sinh dưỡng ® sinh sản sinh dưỡng tự nhiên.
- Trong thực tế những cây nào có khả năng sinh sản sinh dưỡng tự nhiên là: cây hoa đá, cỏ tranh, cỏ gấu, sài đất
- Trong thực tế tiêu diệt cỏ dại rất khó vì cỏ dại có phần thân rễ nằm ở dưới dất nên chỉ cần sót lại 1 mẩu nhỏ thân rễ là từ đó có thể mọc chồi, ra rễ và phát triển thành cây mới g Biện pháp: loại bỏ thân rễ ngầm g Cơ sở khoa học: dùng thuốc diệt cỏ.
SSD tự nhiên là hiện tượng hình thành cá thể mới từ 1 phần của cơ quan sinh dưỡng (rễ, thân, lá).
Những hình thức sinh sản sinh dưỡng tự nhiên thường gặp ở cây có hoa là: sinh sản bằng thân bò, thân rễ, rễ củ, lá...

3/. Củng cố:	
Yêu cầu học sinh đọc ghi nhớ.
Trả lời câu hỏi cuối bài.
Tên cây
Sự tạo thành cây mới
Mọc từ phần nào của cây?
Phần đó thuộc loại cơ quan nào?
Trong điều kiện nào?
Rau má 
Thân bò
Cơ quan sinh dưỡng
Có đất ẩm
Gừng 
Thân rễ
Cơ quan sinh dưỡng
Nơi ẩm
Khoai lang 
Rễ củ
Cơ quan sinh dưỡng
Nơi ẩm
Lá thuốc bỏng 
Lá
Cơ quan sinh dưỡng
Đủ độ ẩm

4/. Dặn dò: 
Học bài, làm bài và trả lời câu hỏi SGK.
Chuẩn bị bài: “Sinh sản sinh dưỡng do người”.
V/. RÚT KINH NGHIỆM SAU BÀI HỌC:
Cần giúp học sinh nắm được thế nào là sinh sản sinh dưỡng
Học sinh phải lấy được nhiều ví dụ các loại cây sinh sản sinh dưỡng. 
 TIẾT 2.
Bài 27: SINH SẢN SINH DƯỠNG DO NGƯỜI
I/. MỤC TIÊU:
1/. Kiến thức:
a/. Chuẩn:
Trình bày được những ứng dụng trong thực tế của hình thức sinh sản do con người tiến hành. Phân biệt hình thức giâm cành, chiết cành và ghép cành.
b/. Trên chuẩn mức 1:
Giải thích được vì sao một số cây không được trồng bằng cách giâm cành.
c/. Trên chuẩn mức 2:
2/. Kĩ năng:
a/. Kĩ năng môn học:
Rèn kĩ năng quan sát phân tích hình ảnh và phát triển tư duy so sánh, phân tích.
Rèn kĩ năng hoạt động nhóm.
Biết giâm, chiết, ghép cành.
b/. Kĩ năng sống:
Kĩ năng tìm kiếm và xử lý thông tin về các hình thức sinh sản sinh dưỡng do con người.
Kĩ năng lắng nghe tích cực, hợp tác.
Kĩ năng quản lí thời gian, đảm nhận trách nhiệm.
3/. Thái độ: Giáo dục lòng yêu thiên nhiên, yêu thích bộ môn.
II/. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
Cành dâu, ngọn mía, rau muống giâm đã ra rễ. 
Tranh vẽ hình 27.1g 27.3 sgk/89-90
III/. PHƯƠNG PHÁP – KĨ THUẬT DẠY HỌC:
Trình bày 1 phút, thực hành – thí nghiệm, dạy học nhóm, vấn đáp – tìm tòi
IV/. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1/. Kiểm tra bài cũ.
2/. Bài mới: Giâm cành, chiết cành, ghép cây là cách sinh sản sinh dưỡng do con người chủ động tạo ra, nhằm mục đích nhân giống cây trồng.
HOẠT ĐỘNG 1. TÌM HIỂU VỀ GIÂM CÀNH
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Yêu cầu HS hoạt động độc lập ® Trả lời câu hỏi SGK/ 89.
GV giới thiệu mắt của cành sắn, cành giâm phải là cành bánh tẻ.
? Đoạn cành có đủ mắt, đủ chồi đem cắm xuống đất ẩm, sau 1 thời gian sẽ có hiện tượng gì?
? Hãy cho biết giâm cành là gì?
? Hãy kể tên 1 số loại cây được trồng bằng cách giâm cành? cành của những cành cây thường có đặc điểm gì mà người ta có thể giâm cành?
GV cho HS cả lớp trao đổi kết quả với nhau.
Lưu ý: Câu hỏi 3 nếu học sinh không trả lời được thì GV phải giải thích ® yêu cầu HS rút ra kết luận.
HS quan sát hình 27.1, kết hợp với mẫu vật suy nghĩ trả lời 3 câu hỏi mục Ñ SGK/89 yêu cầu nêu được:
Cắm cành sắn xuống đất ẩm ® ra rễ phát triển thành cây con.
Giâm cành là cắt 1 đoạn cành có đủ mắt, chồi cắm xuống đất ẩm cho cành đó bén rễ, phát triển thành cây mới.
Khoai lang, rau muống, rau ngót, dâu tằm vì những cây này có khả năng ra rễ phụ nhanh.
Một số HS phát biểu® HS khác nhận xét bổ sung.
Là cắt 1 đoạn cành có đủ mắt, chồi cắm xuống đất ẩm cho cành đó bén rễ, phát triển thành cây mới.
HOẠT ĐỘNG 2. TÌM HIỂU VỀ CHIẾT CÀNH
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Yêu cầu hoạt động cá nhân: quan sát hình SGK trả lời câu hỏi.
Gợi ý: Về kỹ thuật chiết cành: ta cắt bỏ 1 đoạn vỏ gồm cả mạch rây gVận dụng kiến thức đã học về mạch rây để trả lời câu hỏi 2.
GV nghe và nhận xét phần trao đổi của lớp nhưng GV phải giải thích thêm câu hỏi 3: Do cây này chậm ra rễ nên phải chiết cành, nếu giâm thì cành chết.
? Chiết cành là gì ?
? Người ta chiết cành với loại cây nào?
HS quan sát hình 27.2 chú ý các bước tiến hành để chiết, trả lời câu hỏi mục Ñ SGK/90.
Vận dụng kiến thức bài vận chuyển các chất trong thân để trả lời câu hỏi 2: khoanh vỏ đã cắt gồm cả mạch rây nên chất hữu cơ do là chế tạo ở phẩn trên không thể chuyển xuống dưới, tích tụ lại ở đó. Khi có độ ẩm của bầu đất bao quanh g ra rễ.
Cả lớp trao đổi lẫn nhau về đáp án của mình để tìm câu trả lời đúng.
Kết luận: Chiết cành với những loại cây ra rễ phụ chậm như: cam, chanh, bưởi, nhãn
Là làm cho cành ra rễ ngay trên cây rồi mới cắt đem trồng thành cây mới.
HOẠT ĐỘNG 3. TÌM HIỂU VỀ GHÉP CÂY
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK thực hiện yêu cầu ở mục  SGK/ 90 và trả lời các câu hỏi:
? Em hiểu thế nào là ghép cây? 
? Có mấy cách ghép cây?
? Có mấy bước ghép cây?
GV giúp HS hoàn thiện đáp án.
HS đọc mục  kết hợp quan sát hình 27.3 trả lời câu hỏi SGK/ 90. HS trả lời ® HS khác bổ sung 
Kết luận:
- Có 2 cách ghép cây: ghép cành và ghép mắt.
- Có 4 bước ghép cây:
+ Rạch vỏ gốc ghép.
+ Cắt lấy mắt ghép.
+ Luồn mắt ghép vào vết rạch.
+ Buộc dây để giữ mắt ghép.
Là dùng 1 bộ phận sinh dưỡng (như mắt ghép, chồi ghép, cành ghép) của 1 cây gắn vào cây khác (gốc ghép) cho tiếp tục phát triển.

3/. Củng cố:
Yêu cầu học sinh đọc ghi nhớ.
Trả lời câu hỏi cuối bài.
4/. Dặn dò: 
Học bài, làm bài và trả lời câu hỏi SGK.
Chuẩn bị : hoa bưởi, hoa râm bụt, hoa loa kèn.
Chuẩn bị bài: “Cấu tạo và chức năng của hoa”.
Làm bài tập SGK/ 92 g Sau 2 tuần báo cáo kết quả.
V/. RÚT KINH NGHIỆM SAU BÀI HỌC:
- Cần cho học sinh biết cách giâm cành, chiết cânh và ghép cây
- trong số các loại sinh sản sinh dưỡng thì giâm cành là biện pháp dễ làm và nhanh cho kết quả