Giáo án tăng tiết Ngữ văn Lớp 7 - Tuần 9-12

TUẦN: 9
NGÀY VÀ LỚP DẠY: 7A1 (6/11), 7A2 (2/11), 7A3 (3/11), 7A4 (3/11), 7A5 (3/11)
TIẾT 1: LUYỆN TẬP: 
“CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH”
Câu 1: Nêu tên tác giả, xác định thể thơ, chép thuộc lòng bài thơ, nêu xuất xứ và ý nghĩa văn bản “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh”.
Câu 2: Xác định phương thức biểu đạt và biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn bản “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh”.
Câu 3: Văn bản “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” giúp em nhận ra những bài học quý báu gì? Nêu hành động thực tiễn từ bài học đó. 
Câu 4: Viết đoạn văn ngắn 6 - 8 câu phân tích nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa văn bản “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh”. 
Câu 5: Viết đoạn văn ngắn 6 - 8 biểu cảm về vẻ đẹp của đêm trăng sáng quê hương.
Câu 6: Viết bài văn phát biểu cảm nghĩ về bài thơ “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh”.
RÚT KINH NGHIỆM
+ HS còn chưa nắm được cách thức trình bày trong SGK nên các em chưa nhận ra được phần nội dung nào trong SGK cung cấp thông tin về xuất xứ của tác phẩm => GV cần hướng dẫn cho các em chú ý phần in nghiêng, bỏ trong dấu ngoặc kép, cuối mỗi văn bản, hoặc đọc kĩ phần chú thích. 
+ Vốn ngôn từ và cách diễn đạt của HS còn hạn chế => GV cần sửa nhiều.
+ GV cần hướng HS đến trọng tâm bài học rút ra từ văn bản => Hướng HS đến hành động thực tiễn để tăng tính thiết thực, ứng dụng cho HS.
TUẦN: 9
NGÀY VÀ LỚP DẠY: 7A1 (6/11), 7A2 (3/11), 7A3 (6/111), 7A4 (5/11), 7A5 (5/11)
TIẾT 2: BÀI TẬP TỪ ĐỒNG NGHĨA
A. LÝ THUYẾT
- Từ đồng nghĩa là những từ giống nhay, hoặc gần giống nhau về nghĩa. Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều nhóm từ nhóm từ đồng nghĩa khác nhau vì nó có nhiều nghĩa khác nhau.
- Có hai loại từ đồng nghĩa: từ đồng nghĩa hoàn toàn (từ đồng nghĩa tuyệt đối) là những từ đồng nghĩa không phân biệt về sắc thái nghĩa (VD: trái, quả) và từ đồng nghĩa không hoàn toàn (từ đồng nghĩa bộ phận) là những từ đồng nghĩa có sắc thái ý nghĩa khác nhau. (VD: hi sinh, bỏ mạng)
- Tuy có sự tương đồng về nghĩa nhưng các từ đồng nghĩa không thể được tuỳ tiện, dễ dàng thay thế cho nhau. Cần phải lựa chọn trong số những từ đồng nghĩa những từ thể hiện đúng thực tế khách quan và sắc thái biểu cảm để nói và viết được đúng và hay hơn.
B. LUYỆN TẬP
Bài tập 1. Xếp các từ sau vào các nhóm từ đồng nghĩa: chết, nhìn, cho, kêu, chăm chỉ, mong, hi sinh, cần cù, nhòm, ca thán, siêng năng, tạ thế, ngó, biếu, cần mẫn, thiệt mạng, liếc, than, ngóng, tặng, dòm, trông chịu khó, than vãn.
Bài tập 2. Tìm từ đồng nghĩa với các từ sau: Đi, giận, nhớ, vui, nói, bảo vệ, dạy bảo, nhiệt tình, trẻ em, đối xử.
Bài tập 3. Phân biệt nghĩa của các từ trong các nhóm từ đồng nghĩa sau:
a. trông, mong, ngóng
b. giữ gìn, bảo vệ, che chở
c. từ biệt, tạm biệt, vĩnh biệt.
d.vợ, bà xã, phu nhân
Bài tập 1. Viết đoạn văn ngắn (5-7 câu) với chủ đề học tập trong đó có sử dụng các từ: kết quả, hậu quả, thành quả.
C. RÚT KINH NGHIỆM
+ Vốn từ vựng của HS còn ít nên chưa xác định được từ đồng nghĩa => GV cần hướng dẫn kĩ cho các em bằng các BT khác và hướng dẫn các em đọc thêm sách báo, từ điển Tiếng Việt.
+ HS vẫn chưa nhận ra sắc thái của các từ đồng nghĩa nên các em dùng chưa đúng trường hợp => GV cần lưu ý sửa các bài tập dạng này cho HS.
TUẦN: 10
NGÀY VÀ LỚP DẠY: 7A1 (13/11), 7A2 (9/11), 7A3 (10/11), 7A4 (10/11), 7A5 (10/11)
TIẾT 1: VIẾT ĐOẠN VĂN 
BIỂU CẢM VỀ SỰ VẬT, CON NGƯỜI
A. LÝ THUYẾT
Vaên bieåu caûm laø vaên baûn vieát ra nhaèm bieåu ñaït tình caûm, caûm xuùc, söï ñaùnh giaù cuûa con ngöôøi ñoái vôùi theá giôùi xung quanh vaø kheâu gôïi loøng ñoàng caûm nôi ngöôøi ñoïc. 
Caùc böôùc taïo laäp đoạn vaên: 
 - Ñònh höôùng chính xaùc: Vaên baûn vieát về ai, về điều gì, ñeå laøm gì, veà caùi gì vaø nhö theá naøo?
 - Tìm yù vaø saép xeáp yù ñeå coù moät boá cuïc raønh maïch, hôïp lí, theå hieän ñuùng ñònh höôùng treân.
 - Dieãn ñaït caùc yù ñaõ ghi trong boá cuïc thaønh nhöõng caâu, vaên chính xaùc, trong saùng, coù maïch laïc vaø lieân keát chaët cheõ vôùi nhau.
 - Kieåm tra xem đoạn văn baûn vöøa taïo laäp coù ñaït caùc yeâu caàu ñaõ neâu ôû treân chöa vaø coù caàn söûa chöõa gì khoâng.
a) Đoạn văn lập luận theo cách diễn dịch (phân tích)
(1)	Nhật kí trong tù canh cánh một nỗi lòng nhớ nước. (2) Chân bước đi trên đất Bắc mà lòng vẫn hướng về Nam, nhớ đồng bào trong hoàn cảnh lầm than, có lẽ nhớ cả tiếng khóc của bao nhiêu em bé Việt Nam qua tiếng khóc của một em bé Trung Quốc, nhớ đồng chí đưa tiễn lúc ven sông, nhớ lá cờ nghĩa đang tung bay phất phới. (3) Nhớ lúc tỉnh và nhớ cả lúc mơ.
b) Đoạn văn lập luận theo cách quy nạp (tổng hợp) 
(1) Những ngôi nhà cao tầng đang được hoàn thiện khẩn trương. (2) Những văn phòng đại diện đứng chen nhau ở các đường phố trung tâm. (3) Những khách du lịch người nước ngoài đứng ngơ ngác ở các ngã ba, ngã tư. (4) Đó là những hình ảnh về một Hà Nội năng động, trẻ trung.	
c) Đoạn văn lập luận theo cách tổng phân hợp
 Đoạn 1: (1) Trăm cây trong vườn đều sinh ra từ đất. (2) Đất nuôi dưỡng cây bằng sữa của mình. (3) Đất truyền cho cây sắc đẹp mùa màng. 4) Chính đất là mẹ của các loài cây
Đoạn 2: (1) Trước số phận khắc nghiệt và tàn bạo, đấu tranh để chống lại những lưới bẫy của kẻ thù, những thành kiến lỗi thời của xã hội. (2) Đấu tranh với bên ngoài, đấu tranh với cả bản thân trước những ảnh hưởng tiêu cực của Nho giáo để gia nhập vào hàng ngũ của nhân dân Cách mạng và trở thành người nghệ sĩ nhân dân. (3) Nguyễn Đình Chiểu đã đấu tranh không phải chỉ để giữ mình mà còn để khẳng định vị trí chiến đấu của bản thân mình trong cuộc đời với tư cách người công dân, người trí thức, người nghệ sĩ.	HS nêu được các dẫn chứng về truyền thống hiếu học của nhân dân ta: các tấm gương sáng trong lịch sử, trong hiện tại, biết kết hợp suy nghĩ của bản thân rồi kết thúc bằng câu luận điểm.
B. LUYỆN TẬP
- HS viết 1 đoạn văn
- Gv nhận xét, sửa chữa:
1.	Đề tài vể bố mẹ, thầy cô, cô lao công, bác bảo vệ. 
2.	Đề tài về cây xanh, sân trường, cổng trường, hành lang lớp học, khu vườn nhà em. 
3. Hãy viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của em về ngôi trường em đang học.
Yêu cầu: kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả.
 “Caûm nghó veà thaày coâ giaùo, nhöõng ngöôøi laùi ñoø ñöa theá heä treû caäp beán töông lai.
DAØN BAØI
1. Mở đoạn:
- Giôùi thieäu thaày coâ giaùo maø em yeâu meán. (Thaày coâ naøo? Lôùp maáy? Tröôøng naøo?)
2. Thân đoạn:
- Vì sao maø em yeâu meán? (Ngoaïi hình – tính caùch)
- Hình aûnh thaày coâ giöõa ñaøn em nhoû.
- Gioïng noùi aám aùp, trìu meán, thaân thöông khi thaày coâ giaûng baøi.
- Luùc thaày coâ theo doõi lôùp hoïc (trong giôø kieåm tra, trong tieát sinh hoaït chuû nhieäm)
- Hình aûnh thaày coâ vui möøng khi hoïc sinh ñaït ñöôïc nhöõng thaønh tích cao, laøm ñöôïc nhöõng vieäc toát
- Thaày coâ thaát voïng khi coù hoïc sinh vi phaïm (hoïc taäp – kæ luaät)
- Luùc thaày coâ an uûi, chia seû vôùi hoïc sinh khi caùc em khi gaëp chuyeän ñau buoàn.
- Thaày coâ quan taâm, lo laéng vôùi nhöõng buoàn vui cuûa lôùp hoïc.
F Do ñoù hình aûnh thaày coâ ñaõ ñeå laïi trong em nhieàu tình caûm vaø kæ nieäm toát ñeïp maø khoâng bao giôø em coù theå queân ñöôïc.
3. Kết đoạn:
- Tình caûm chung veà thaày coâ giaùo. Ñoù cuõng chính laø nhöõng ngöôøi laùi ñoø ñöa theá heä treû caäp beán töông lai.
- Caûm xuùc cuï theå veà thaày coâ maø em yeâu meán nhaát.
C. RÚT KINH NGHIỆM
+ Vốn từ vựng của HS còn ít nên các em diễn đạt chưa tốt => GV khuyến khích các em đọc thêm sách báo. 
+ GV cần cho HS viết trước ở nhà để tiết kiệm thời gian.
TUẦN: 10
NGÀY VÀ LỚP DẠY: 7A1 (13/11), 7A2 (10/11), 7A3 (13/11), 7A4 (12/11), 7A5 (12/11)
TIẾT 2: ÔN TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ GIỮA HKI
Câu 1: Nêu tên tác giả, xác định thể thơ, chép thuộc lòng và nêu ý nghĩa các văn bản đã học.
Câu 2: Xác định phương thức biểu đạt và biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong các văn bản đã học. 
Câu 3: Qua các văn bản đã học, em nhận ra những bài học quý báu gì? Nêu hành động thực tiễn từ bài học đó. 
Câu 4: Viết đoạn văn ngắn 6 - 8 câu phân tích nội dung, nghệ thuật và ý mỗi văn bản đã học.
Câu 5: Viết đoạn văn 3 đến 5 câu với các chủ đề: tình mẫu tử, tình anh em ruột thịt, tự hào lịch sử dân tộc, tình yêu quê hương đất nước con người, người phụ nữ trong xã hội phong kiến, tình bạn chân chính.
Câu 6: Ôn tập kĩ lý thuyết và bài tập: Từ láy, từ ghép, từ Hán Việt, đại từ, quan hệ từ và chữa lỗi về quan hệ từ.
Câu 7: Giải đề kiểm tra đánh giá giữa HKI.
RÚT KINH NGHIỆM
+ Vốn ngôn từ và cách diễn đạt của HS trong câu viết đoạn văn chưa tốt => GV cần sửa nhiều dạng BT này ở các tiết văn bản khác. 
+ Phần giải đề cần tiến hành chậm và kĩ để các em rút kinh nghiệm => Hướng HS đến hành động thực tiễn để tăng tính thiết thực, ứng dụng trong bài kiểm tra định kì HKI.
TUẦN: 11
NGÀY VÀ LỚP DẠY: 7A1 (20/11), 7A2 (16/11), 7A3 (17/11), 7A4 (17/11), 7A5 (17/11)
TIẾT 1: LUYỆN TẬP “HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ”
Câu 1: Nêu tên tác giả, xác định thể thơ, chép thuộc lòng và nêu ý nghĩa văn bản “Hồi hương ngẫu thư”.
Câu 2: Xác định phương thức biểu đạt và biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn bản “Hồi hương ngẫu thư”. 
Câu 3: Văn bản “Hồi hương ngẫu thư” giúp em nhận ra những bài học quý báu gì? Nêu hành động thực tiễn từ bài học đó. 
Câu 4: Viết đoạn văn ngắn 6 - 8 câu phân tích nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa văn bản “Hồi hương ngẫu thư”.
Câu 5: Viết đoạn văn ngắn với chủ đề cảm xúc khi vừa đặt chân về quê cũ.
Câu 6: Viết bài văn phát biểu cảm nghĩ về bài thơ “Qua đèo Ngang”.
RÚT KINH NGHIỆM
+ Vốn ngôn từ và cách diễn đạt của HS trong câu viết đoạn văn chưa tốt => GV cần sửa nhiều dạng BT này ở các tiết văn bản khác. 
+ GV cần tập trung hướng biết viết văn biểu cảm về tác phẩm văn học (câu 6).
TUẦN: 11
NGÀY VÀ LỚP DẠY: 7A1 (20/11), 7A2 (17/11), 7A3 (20/11), 7A4 (19/11), 7A5 (19/11)
TIẾT 2: BÀI TẬP: TỪ TRÁI NGHĨA
A. LÝ THUYẾT
- Từ trái nghĩa là những cặp từ có ý nghĩa trái ngược nhau; tức là các từ trái nghĩa nằm ở hai cực đối lập nhau. Một từ có thể có nhiều bộ phận nghĩa khác nhau nên có thể tham gia vào nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau. VD: già - trẻ, tươi - héo. 
- Từ trái nghĩa được sử dụng trong thể đối, tạo thành các hình tượng tương phản, trái ngược nhau; gây ấn tượng mạnh đối với người đọc, người nghe; làm cho lời nói thêm sinh động, phong phú.
B. LUYỆN TẬP
Bài tập 1. Điền các cặp từ trái nghĩa thích hợp vào các câu sau:
a. Một miếng khi đói bằng một gói khi 
b. Chết. còn hơn sống nhục
c. Làm khi lành để dành khi.
d. Ai. Ba họ, ai khó ba đời.
e. Nói thì., làm thì khó
Bài tập 2. Điền các từ trái nghĩa thích hợp vào các câu thành ngữ, tục ngữ Hán Việt sau:
 - Tiến thoái lưỡng.
- Tích tiểu thành..
- Khẩu phật tâm..
- Ôn .. tri tân
-  học lễ, hậu học văn.
Bài tập 3. Viết đoạn văn ngắn (5 - 7 câu) nêu cảm nghĩ của em về quê hương trong đó có sử dụng các từ trái nghĩa. 
C. RÚT KINH NGHIỆM
+ Nhiều HS còn chưa nắm lý thuyết vững => GV cần củng cố lý thuyết trước khi cho các em làm bài tập. 
+ GV cần hướng HS nhận ra ý nghĩa của các thành ngữ có sử dụng cặp từ trái nghĩa để các em vận dụng vào viết văn.
TUẦN: 12
NGÀY VÀ LỚP DẠY: 7A1 (27/11), 7A2 (23/11), 7A3 (24/11), 7A4 (24/11), 7A5 (24/11)
TIẾT 1: LUYỆN TẬP: “CẢNH KHUYA, RẰM THÁNG GIÊNG”
LÝ THUYẾT Cảnh khuya và Rằm tháng Giêng là hai bài thơ tứ tuyệt của Hồ Chí Minh được sáng tác trong thời kỳ đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Hai bài thơ miêu tả cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc, thể hiện tình cảm với thiên nhiên, tâm hồn nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạc quan của Bác Hồ.
 Hai bài thơ có nhiều hình ảnh thiên nhiên đẹp, có màu sắc cổ điển mà bình dị, tự nhiên.
BÀI TẬP
Câu 1: Nêu tên tác giả, xác định thể thơ, chép thuộc lòng và nêu ý nghĩa văn bản “Cảnh khuya”, “Rằm tháng giêng”.
Câu 2: Xác định phương thức biểu đạt và biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn bản “Cảnh khuya”, “Rằm tháng giêng”.
Câu 3: Văn bản “Cảnh khuya”, “Rằm tháng giêng” giúp em nhận ra những bài học quý báu gì? Nêu hành động thực tiễn từ bài học đó. 
Câu 4: Viết đoạn văn ngắn 6 - 8 câu phân tích nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa văn bản “Cảnh khuya”, “Rằm tháng giêng”.
Câu 5: Viết đoạn văn ngắn từ 5 đến 7 câu biểu cảm về vẻ đẹp của Hồ Chí Minh trong bài thơ “Cảnh khuya”.
Câu 6: Viết đoạn văn ngắn từ 5 đến 7 câu biểu cảm về vẻ đẹp của đêm rằm tháng giêng.
Câu 7: Viết bài văn phát biểu cảm nghĩ về bài thơ “Cảnh khuya”, “Rằm tháng giêng”.
RÚT KINH NGHIỆM
+ Vốn ngôn từ và cách diễn đạt của HS trong câu viết đoạn văn chưa tốt => GV cần sửa nhiều dạng BT này ở các tiết văn bản khác. 
+ GV tập trung hướng HS viết bài văn biểu cảm về bài thơ “Cảnh khuya”, “Rằm tháng giêng”.
TUẦN: 12
NGÀY VÀ LỚP DẠY: 7A1 (27/11), 7A2 (24/11), 7A3 (27/11), 7A4 (26/11), 7A5 (26/11)
TIẾT 2: BÀI TẬP: TỪ ĐỒNG ÂM
A. LÝ THUYẾT.
- Từ đồng âm là những từ cùng âm nhưng khác nghĩa; tức là những từ giống nhau về âm thanh nhưng có nghĩa khác xa nhau, không liên quan đến nhau.
VD: Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên.
	 Con chim đang bị nhốt trong lồng.
- Từ đồng âm giống từ nhiều nghĩa ở chỗ các từ đều có cùng âm đọc. Điểm khác biệt giữa từ đồng âm và từ nhiều nghĩa là nghĩa của từ đồng âm khác nhau, không liên quan đến nhau; còn nghĩa của các từ nhiều nghĩa lại có mối quan hệ ngữ nghĩa với nhau.
- Từ đồng âm rất dễ gây ra hiện tượng nhầm lẫn, hiểu sai, nướ đôi. Vì vậy khi giao tiến phải chú ý đến ngữ cảnh để tránh những trường hợp đáng tiếc xảy ra.
B. LUYỆN TẬP
Bài tập 1: Cho bài ca dao:
	“Mùa xuân, em đi chợ Hạ
	Mùa cá thu về, chợ vẫn cò
 Ai bảo anh rằng em đã có chồng?
 Bực mình đổ cá xuống sông, em về”
Cho biết bài ca dao này có điều gì thú vị?
Bài tập 2: Giải thích nghĩa của từ “cam” trong các trường hợp sau đây:
- Quýt làm cam chịu
- Khổ tận cam lai
- Vì nước, vì dân thì chết cũng cam lòng
Bài tập 3: Đặt câu với các từ đồng âm:
- lợi (tính từ) - lợi (danh từ) 
- chín (tính từ) - chín (số từ) 
Bài tập 4: Viết đoạn văn ngắn từ 6 đến 8 câu trong đó có sử dụng từ đồng âm (chủ đề HS tự chọn).
RÚT KINH NGHIỆM
+ Nhiều HS còn chưa nắm lý thuyết vững => GV cần củng cố lý thuyết trước khi cho các em làm bài tập. 
+ GV chú trọng hướng dẫn HS viết đoạn văn có từ đồng âm.