Hướng dẫn ôn tập môn Ngữ văn Lớp 9 - Lần 8

Tiết 126, 127 Văn bản 
NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI
 Lê Minh Khuê
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Giúp HS 
 1. Kiến thức:
 - Nội dung: Cảm nhận được tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm, hồn nhiên trong cuộc sống chiến đấu nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của các nhân vật nữ TNXP trong truyện 
 - Nghệ thuật: Thấy được nét đặc sắc trong cách miêu tả nhân vật (đặc biệt là miêu tả tâm lí, ngôn ngữ) và nghệ thuật kể chuyện của tác giả
 2. Kĩ năng: Đọc, phân tích tác phẩm truyện (cốt truyện, nhân vật, nghệ thuật trần thuật)
 3. Thái độ: Tình yêu, niềm tự hào về con người, về dân tộc Việt Nam
II. Yêu cầu: HS nắm chắc phần ghi bảng để vận dụng vào việc luyện tập.
HOẠT ĐỘNG
GHI BẢNG

Trình bày những hiểu biết về nhà văn Lê Minh Khuê.
- Trong kháng chiến chống Mĩ, gia nhập TNXP và bắt đầu viết văn vào đầu những năm 70. Bà là cây bút nữ có sở trường về truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, sắc sảo, đặc biệt là tâm lí nhân vật nữ.
Đề tài chủ yếu trong các sáng tác?
Nêu hoàn cảnh sáng tác văn bản?
- Hãy xác định thể loại và phương thức biểu đạt? 
-Theo em truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Người kể là ai?Tác dụng của ngôi kể này?
+Ngôi thứ nhất – Người kể: Phương Định (nhân vật chính)
+Tác dụng:
ŸTạo điểm nhìn phù hợp để tác giả tập trung miêu tả hiện thực khốc liệt của chiến tranh
ŸThuận lợi cho việc khắc họa thế giới tâm hồn, cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật một cách tự nhiên, chân thực, giàu sức thuyết phục
ŸLàm nổi bật vẻ đẹp của con người trong 
chiến tranh
Xác định bố cục văn bản?
1. Từ đầu... “trong hang” (SGK/114)
àKể về công việc hàng ngày, cuộc sống của PĐ và tổ “trinh sát mặt đường”
2. Từ “Bây giờ là buổi trưa... tự bịa ra nữa” 
(SGK/119)
àPhương Định kể về một lần đi phá bom nổ chậm, Nho bị thương và được đồng đội chăm sóc
3.Phần còn lại: PĐ kể về giây phút đón cơn mưa đá ở chiến trường
Nêu nội dung chính của văn bản.
HS chú ý đoạn văn
 “Chúng tôi có ba người. Ba cô gái. Chúng tôi ở trong một hang dưới chân cao điểm. Con đường qua trước hang, kéo lên đồi, đi đến đâu đó, xa!. Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất”.
 (Những ngôi sao xa xôi, Lê Minh Khuê)
1.Tìm chi tiết kể về hoàn cảnh sống của ba nữ thanh niên xung phong ở không gian trên mặt đường của tuyến đường Trường Sơn?
2. Đoạn văn đã sử dụng từ ngữ và biện pháp nghệ thuật nào? Tác dụng của việc sử dụng từ ngữ và biện pháp nghệ thuật đó?
àSử dụng nhiều tính từ giàu sức gợi, kết hợp với kể, tả, biểu cảm và đặc biệt là nghệ thuật nhân hóa (con đường bị đánh lở loét, rễ cây nằm lăn lóc). Những tín hiệu nghệ thuật này có tác dụng: Tái hiện hiện thực tuyến đường TS trong khói lửa chiến tranh vô cùng khốc liệt. Từ đó giúp ta cảm nhận rõ hơn về sự tàn phá, hủy diệt của chiến tranh.
HS chú ý đoạn văn
 “Bên ngoài nóng trên 30 độ, chui vào hang là sà ngay đến một thế giới khác. Cái mát lạnh làm toàn thân rung lên đột ngột. Rồi ngửa cổ uống nước, trong ca hay trong bi đông. Nước suối pha đường. Xong thì nằm dài trên nền ẩm, lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ mà lúc nào cũng có pin đầy đủ. Có thể nghe, có thể nghĩ lung tung...”
 (Những ngôi sao xa xôi, Lê Minh Khuê)
1.Tìm chi tiết miêu tả cảnh sinh hoạt thường ngày của ba cô gái trong hang. Những chi tiết đó làm nổi bật điều gì?
2. Không gian trong hang khác biệt gì với bên ngoài hang. Miêu tả hai không gian đó tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?
Nghệ thuật tương phản, đối lập
+Bên ngoài khốc liệt dữ dội><Bên trong mát mẻ dịu êm
+Bên ngoài cái chết rình rập><Bên trong sự sống được bảo toàn
Rồi ngay cả trong hang cũng có sự đối lập: Sự mát mẻ dễ chịu>< Sự thiếu thốn khó khăn
chiến.
 Điều đó đã phản ánh nét đẹp trong tâm hồn của những cô gái trẻ dù cuộc sống kháng chiến nhiều khó khăn, gian khổ, thiếu thốn
HS chú ý đoạn văn
 “Việc của chúng tôi là ngồi đây. Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom. Người ta gọi chúng tôi là tổ trinh sát mặt đường. Cái tên gợi sự khát khao làm nên những sự tích anh hùng. Do đó, công việc cũng chẳng đơn giản. Chúng tôi bị bom vùi luôn. Có khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng lóa lên khuôn mặt nhem nhuốc. Những lúc đó, chúng tôi gọi nhau là “những con quỷ mắt đen”.
 Đơn vị chăm chúng tôi ra trò. Có gì lại bảo “Để cho bọn trinh sát, chúng nó ở trên đó vắng’.
 Điều đó cũng dễ hiểu thôi. Đơn vị thường ra đường vào lúc mặt trời lặn. Và làm việc có khi suốt đêm.
 Còn chúng tôi thì chạy trên cao điểm cả ban ngày. Mà ban ngày chạy trên cao điểm không phải chuyện chơi. Thần chết là một tay không thích đùa. Hắn ta lẩn trong ruột những quả bom. Tôi bây giờ còn một vết thương chưa lành miệng ở đùi. Tất nhiên, tôi không vào viện quân y. Việc nào cũng có cái thú của nó. Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ...”
 (Những ngôi sao xa xôi, Lê Minh Khuê)
1.Tìm các chi tiết kể về công việc của các nữ TNXP.
2. Nhận xét nghệ thuật trần thuật của tác giả ở đoạn văn này. Qua đó giúp em hình dung công việc của ba cô gái trẻ như thế nào?
Đoạn văn trên tác giả sử dụng những câu trần thuật ngắn gọn, sinh động, hấp dẫn.
 Các câu văn này có tác dụng nhấn mạnh để làm rõ công việc của các cô gái TNXP.
Công việc đòi hỏi sự khẩn trương, gấp gáp. Họ phải chạy trên cao điểm cả ban ngày trong khi đất bốc khói, trên đầu thì máy bay địch ầm ì, dưới chân thì rất nhiều quả bom chưa nổ, có thể nổ bất cứ lúc nào. Đó là một công việc cực kì nguy hiểm, không chỉ đòi hỏi sự gấp gáp mà còn cần sự bình tĩnh, gan dạ và kể cả tinh thần sẵn sàng chấp nhận hi sinh. 
1.Tìm những chi tiết trong truyện kể về chị Thao trong công việc, trong sinh hoạt hàng ngày, trong quan hệ với đồng đội.
 Qua đó em hãy nhận xét về chị Thao.
- Trong công việc: Nghe tiếng máy bay địch, đoán biết địch sẽ nổ bom, chị biết cái không êm ả sắp tới nhưng vẫn thong thả móc bánh bích quy ăn. Khi làm việc thì cương quyết, táo bạo, đáng gờm
- Phân công công việc: “Định ở nhà. Lần này nó bỏ ít, hai đứa đi cũng đủ”.
- Trong sinh hoạt hàng ngày: Thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt tái mét. Nhưng chị không thích nước mắt.
 Chị cũng có cái điệu đà rất nữ tính:
 +Tỉa lông mày nhỏ như cái tăm, áo lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu
 +Chị thích hát, có 3 quyển sổ dày chép bài hát dù không hát trôi chảy bài nào, giọng chua, nhạc sai bét.
- Với đồng đội: Biết Phương Định chưa lành vết thương, chị giành quyền đi làm. Khi Nho bị thương, chị nghẹn ngào lúng túng như chẳng biết làm gì mà lại rất cần được làm việc.
 Những chi tiết giới thiệu về Nho:
- Khi nghe lệnh của chị Thao, Nho nhanh nhẹn, cuộn tròn cái gối, cất nhanh vào túi, chụp cái mũ sắt lên đầu
-Bị thương, da xanh đi, mắt nhắm nghiền nhưng cương quyết không cho gọi điện về đơn vị và nói: Không chết đâu.
-Vừa được băng bó vết thương, thấy mưa đá, nhỏm dậy thích thú
-Vừa tắm ở suối lên, cứ quần áo ướt, đòi ăn kẹo
- Nho có cái cổ tròn, cúc áo nhỏ nhắn, trông nhẹ, mát mẻ như que kem trắng
Em có nhận xét gì về Nho?
Trình bày những chi tiết giới thiệu về Phương Định. Nêu lời nhận xét.
 PĐ là cô gái xuất thân từ Hà Nội, với tuổi trẻ và vẻ ngoài dịu dàng, đáng mến. Cô có:
 - Hai bím tóc dày, mềm, cổ cao như đài hoa loa kèn
 -Mắt dài, màu nâu, hay nheo lại 
 Đây là những lời PĐ tự kể về mình:Trong những lúc nghỉ ngơi. 
 Các anh bộ đội nhận xét “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”
 - “Tôi thích ngắm mắt mình trong gương...” àĐây là một nét tâm lí rất đặc trưng của những cô gái trẻ rất quan tâm đến ngoại hình của mình, thích làm duyên, làm đẹp. Cô rất kín đáo trong tình cảm và tự trọng về bản thân mình.
- “Khi bọn con gái xúm nhau lại đối đáp với anh bộ đội nói giỏi nào đấy, tôi thường đứng từ xa, khoanh tay trước ngực, nhìn đi nơi khác...”
àCô làm điệu thế thôi. Nhưng thực chất trong suy nghĩ của cô những người đẹp nhất, thông minh, can đảm, cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ
- Và chỉ cần một cơn mưa bất ngờ ập đến trên cao điểm đã đưa PĐ trở về, sống lại với những kí ức đẹp đẽ của thời kì trước chiến tranh. Rồi khi mưa tạnh thì thẩn thờ, tiếc không nói nổi. 
Cô nhớ về mẹ, về ngôi nhà, bầu trời thành phố...
àVới những biểu hiện trên ta thấy PĐ là một người con gái rất nhạy cảm và mơ mộng
PĐ còn có sở thích nào nữa? 
HS chú ý đoạn văn sau:
 “Tôi mê hát. Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến tôi cũng ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình.
Tôi thích nhiều bài hát. Những hành khúc bộ đội...Tôi thích dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng...Thích ngồi bó gối mơ màng...hát dân ca Ý...”
 (Những ngôi sao xa xôi, Lê Minh Khuê)
àPĐ rất thích hát, thậm chí bịa ra lời mà hát. Cô có thể hát bất cứ lúc nào. Hát trước khi vào cuộc chiến. Hay hát khi cuộc chiến vừa đi qua bỏ lại đằng sau bao dữ dội, khắc nghiệt và có thể hát ngay cả trong lúc im lặng, cũng có khi hát lúc máy bay gầm rú trên đầu.
àTiếng hát át tiếng bom, tiếng hát làm cho tâm hồn cô cất cánh để được sống, được chiến đấu và để chiến thắng
 Như vậy giữa khói lửa chiến tranh PĐ vẫn cất cao tiếng hát. Điều đó làm nổi bật vẻ đẹp của sự hồn nhiên, yêu đời
 Trong công việc, cô có những vẻ đẹp nào nữa?
Các em hãy chú ý những chi tiết sau:
 “Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần. Tôi có nghĩ đến cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái chính: liệu mìn có nổ, bom có nổ không? Không thì làm thế nào để châm mìn lần thứ hai?...
 Việc nào cũng có cái thú của nó. Có ở đâu như thế này không...
 Công việc cũng chẳng đơn giản. chúng tôi bị bom vùi luôn...
 Tôi bây giờ còn một vết thương chưa lành miệng ở đùi. Tất nhiên tôi không vào viện quân y...”
 (Những ngôi sao xa xôi, Lê Minh Khuê)
 Với những chi đó em thấy PĐ có những suy nghĩ gì về công việc của mình?
àChính những suy nghĩ đó, ta thấy được PĐ là một cô gái có trách nhiệm với công việc, sẵn sàng chấp nhận hi sinh. Và đó chính là lí tưởng sống cao đẹp của PĐ, của cô gái TNXP. 
Vẻ đẹp của PĐ còn được thể hiện như thế nào khi PĐ được tham gia phá bom trên đồi cùng đồng đội?
HS chú ý đoạn văn
 “Tôi, một quả trên đồi. Nho, hai quả dưới lòng đường. Chị Thao, một quả dưới chân cái hầm ba-ri-e cũ
 Vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ từng cụm trong không trung, che đi những gì từ xa. Các anh cao xạ có nhìn thấy chúng tôi không? Chắc có, các anh ấy có những cái ống nhòm có thể thu cả trái đất vào tầm mắt. Tôi đến gần quả bom. Cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng bước tới.
 ...
 Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành...
 ...Tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi... 
 Tôi nép người vào bức tường đất, nhìn đồng hồ... Tim tôi cũng đập không rõ...
 Nhưng quả bom nổ. Một thứ tiếng kì quái, đến váng óc. Ngực tôi nhói, mắt cay mãi mới mở ra được. Mùi thuốc bom buồn nôn...”
 (Những ngôi sao xa xôi,Lê Minh Khuê)
 Tìm những chi tiết miêu tả tâm lí của PĐ trong một lần phá bom. Nhận xét về cách kể trong đoạn văn và phân tích tác dụng.
Những chi tiết miêu tả sự căng thẳng nơi chiến trường
- Khi đến gần quả bom, PĐ cảm thấy “ Có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa, không đi khom, đàng hoàng bước tới” 
àKhi đến gần quả bom cô cũng rất sợ Nhưng khi có ánh mắt động viên, PĐ trấn an lại tinh thần, không sợ nữa 
àCái cảm giác ấy vừa thể hiện lòng tự trọng vừa là ý chí mạnh mẽ giúp cô dũng cảm vượt qua mọi hiểm nguy. Mặc dù đã quen với công việc nguy hiềm là phá bom. Một ngày có thể phá tới 5 quả. Nhưng việc phá bom vẫn là sự thử thách với thần kinh cho đến từng cảm giác. Từ khung cảnh và không khí chứa đầy sự căng thẳng đến cảm giác các anh cao xạ đang dõi theo từng cử chỉ, động tác của mình để rồi lòng dũng cảm được kích thích. 
 Và chi tiết “Tôi dùng xẻng nhỏ đào dất dưới quả bom, ... lửa đang chui bên trong cái dây mìn, chui vào ruột quả bom” khiến PĐ hồi hộp, lo lắng, căng thẳng. Đó là diễn biến tâm lí rất thực và phải là người trong cuộc, LMK mới có thể tả được như thế. 
 Ở đoạn văn này, ta thấy:
- Cách miêu tả chân thực, cụ thể đến từng chi tiết, tạo nên sức gợi tả trong từng câu, từng chữ .Từ đó gợi cảm giác căng thẳng, sắc nhọn, rợn người khi cận kề cái chết.
- Hàng loạt các câu văn ngắn, câu đặc biệt, nhịp nhanh, phù hợp với không khí căng thẳng, khẩn trương nơi chiến trường đã giúp người đọc như cảm nhận hết tất cả sự căng thẳng , nguy hiểm mà PĐ đang đối diện và trải qua. 
Cách miêu tả tâm lí chân thực, đã diễn tả hành động của PĐ tỉ mỉ, chính xác và tâm trạng vô cùng căng thẳng hồi hộp, lo lắng. 
Khi lưỡi xẻng chạm vào quả bom, PĐ cảm giác tiếng động sắc đến gai người đang cứa vào da thịt.
 Không khí xung quanh cùng với sự khẩn trương gấp gáp khiến cô rùng mình và tự giục mình phải “nhanh lên một tí” bởi có dấu hiệu nào đó chẳng lành đang sắp xảy ra. 
Cô cẩn thận, tỉ mỉ bỏ gói thuốc mìn, châm ngòi. Và rồi cảm xúc trong PĐ vỡ òa khi cô nghe tiếng bom nổ, dù tiếng bom nổ chẳng dễ chịu chút nào, “ngực đau nhói, mắt cay sè, mùi thuốc bom buồn nôn”. Thế nhưng với cô gái trẻ, điều đó chẳng hề chi mà quan trong nhất, PĐ đã hoàn thành nhiệm vụ trở về an toàn. 
à Và cũng từ đó ta thấy được sự bình tĩnh, gan dạ, dũng cảm khi làm vụ phá bom mìn của PĐ.
àNhư vậy PĐ đã đặt nhiệm vụ lên trên cả tính mạng. Thế mới thấy tinh thần trách nhiệm của PĐ đáng quý biết nhường nào.
Không chỉ nhạy cảm mơ mộng, không chỉ hồn nhiên yêu đời, gan dạ dũng cảm, trong mối quan hệ với đồng đội, PĐ còn là người như thế nào? 
HS chú ý những chi tiết sau:
+Khi được phân công ở nhà trực điện thoại: Cô lo lắng, sốt ruột cho bạn, thậm chí cáu gắt với đại đội trưởng qua điện thoại
+Nghe lệnh chị Thao không dám cãi dù không muốn ở nhà 
+Bóc kẹo cho Nho ăn
+Khi Nho bị thương: băng bó, pha sữa, nhặt viên đá cho bạn...
Tất cả những điều đó đã nói lên rằng: PĐà
Phần cuối văn bản miêu tả cơn mưa đá bất ngờ đến nơi chiến trường, tại cao điểm TS
HS chú ý cảm xúc các cô gái trước trận mưa đá qua các cử chỉ:
+reo lên”...”, PĐ chạy ra chạy vào, bỏ vào bàn tay đang xòe ra của Nho những viên đá nhỏ
+vui thích cuống cuồng
+niềm vui con trẻ nở tung ra say sưa, tràn đầy...
-Từ cơn mưa àNhững kỉ niệm trong những ngày thanh bình trước chiến tranh ùa về...sống lại trong cô ngay giữa chiến trường dữ dội. Cơn mưa làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến trường và cũng mở ra một bức tranh yên bình trong khói lửa chiến tranh. Và cũng chính cơn mưa đã đưa các cô gái TNXP trở lại với tuổi trẻ hồn nhiên trong sáng mộng mơ. 
Nhận xét cách sử dụng nghệ thuật trong đoạn văn. Qua đó giúp em cảm nhận được điều gì về Phương Định?
Từ vẻ đẹp riêng của từng nhân vật, em cảm nhận được vẻ đẹp chung nào ở họ?
Em hiểu gì về nhan đề “Những ngôi sao xa xôi”?
 Nhan đề có ý nghĩa ẩn dụ, ca ngợi vẻ đẹp của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường TS thời chống Mĩ. Đó là vẻ đẹp của sự trong sáng, hồn nhiên ,mơ mộng , là sự dũng cảm, gan dạ, lạc quan yêu quê hương, đất nước. Vẻ đẹp cao cả, bất tử, vĩnh hằng. 
Thâu tóm nghệ thuật, nội dung của văn bản “Những ngôi sao xa xôi”.
DẶN DÒ
-Nắm chắc những hiểu biết chung về tác giả, tác phẩm, đặc điểm nhân vật chính
-Xem kĩ phần ghi bài
-Tóm tắt văn bản
-Chuẩn bị bài mới Nghĩa tường minh và hàm ý 
-Lên trang web trường lấy bài chép vào vở và luyện tập.
I. Đọc – Hiểu chú thích
 1.Tác giả: Lê Minh Khuê (1949)
 - Quê: Thanh Hóa
 - Nhà văn nữ, sở trường về truyện ngắn
 - Đề tài:
 +Thời chiến tranh: Viết về cuộc sống, chiến đấu của tuổi trẻ trên chiến trường Trường Sơn
 + Sau năm 1975: Viết về những biến chuyển của đời sống xã hội và con người trên tinh thần đổi mới.
 - Các tác phẩm chính: Cao điểm mùa hạ, Một chiều xa thành phố, LMK, tập truyện ngắn...
 2. Tác phẩm:
 - Hoàn cảnh sáng tác: Năm 1971, thời kì ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mĩ
- Thể loại: Truyện ngắn
 - Phương thức biểu đạt: Kể, tả, biểu cảm
 - Bố cục: 3 phần
 - Nội dung chính: Hoàn cảnh sống, chiến đấu và những phẩm chất cao đẹp của các nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn thời chống Mĩ.
 - Chú thích: SGK / 120, 121
II. Tìm hiểu văn bản
 1. Hoàn cảnh sống, chiến đấu và công việc hàng ngày của ba cô thanh niên xung phong
 a. Hoàn cảnh sống, chiến đấu
- Sống trong cái hang dưới chân cao điểm
- Đường bị đánh lở loét, thân cây bị tước khô cháy, rễ nằm lăn lóc
àTính từ gợi tả, nhân hóa
àHiện thực cuộc sống khốc liệt
- Họ uống nước nhưng là nước suối pha đường
- Được nghỉ ngơi, được nằm dài nhưng nằm trên nền ẩm
- Được nghe ca nhạc từ đài bán dẫn
- Ngoài hang: khói lửa khốc liệt, dữ dội
- Trong hang: mát mẻ, dịu êm
àĐối lập, tương phản
àCuộc sống thiếu thốn, khó khăn, vất vả
 b. Công việc hàng ngày
- Quan sát máy bay địch ném bom, đo khối lượng đất lấp hố bom, đếm bom chưa nổ và phá bom
- Chạy trên cao điểm cả ban ngày, phơi mình ra giữa trọng điểm đánh phá của máy bay địch
àCâu trần thuật ngắn, sinh động, hấp dẫn
à Công việc đòi hỏi sự khẩn trương, gấp gáp, đặc biệt nguy hiểm, chấp nhận hi sinh
2.Vẻ đẹp riêng của ba cô thanh niên xung phong 
 a. Chị Thao
 - Cương quyết, táo bạo, bình tĩnh trong công việc
 - Từng trải, chín chắn nhưng cũng mơ mộng, yêu đời
 - Yêu thương đồng đội
 b. Nho: 
 Trẻ trung, hồn nhiên, đáng yêu nhưng cũng rất can đảm, yêu quý đồng đội
 c. Phương Định- Nhân vật chính
 +Ngoại hình:
 - Là cô gái Hà Nội
 - Hai bím tóc dày, mềm, cổ cao như đài hoa loa kèn
 - Mắt dài, màu nâu, hay nheo lại
 àVẻ ngoài trẻ trung, xinh đẹp
 +Vẻ đẹp tâm hồn, tính cách:
 - Nhạy cảm, mơ mộng
 - Hồn nhiên, yêu đời
 - Xem việc phá bom mìn là công việc quen thuộc dù biết rằng đó là công việc gian khổ, nguy hiểm
 - Có lý tưởng sống cao đẹp
àTính từ, động từ giàu sức gợi tả, câu văn ngắn
àCách miêu tả tâm lí chân thực, tỉ mỉ, sâu sắc
 - Dũng cảm gan dạ, không sợ hi sinh
 - Bình tĩnh, tự tin và rất tự trọng
 - Luôn thể hiện tinh thần trách nhiệm trong công việc
- Yêu thương, lo lắng, quan tâm, chăm sóc chu đáo cho đồng đội
àKết hợp miêu tả tâm lí với hành động
àĐại diện tiêu biểu cho những phẩm chất cao đẹp của các cô gái thanh niên xung phong, thế hệ trẻ thời kì chống Mĩ
2.Vẻ đẹp chung
 -Trẻ tuổi nhưng gan dạ, dũng cảm, không sợ gian khổ, nguy hiểm, sẵn sàng chấp nhận hi sinh
 - Họ là những cô gái hồn nhiên, yêu đời, giàu cảm xúc
 - Tình đồng chí, đồng đội cao đẹp.
III.Tổng kết
 1. Nghệ thuật
 - Truyện được kể theo ngôi thứ nhất
 - Cách kể chuyện tự nhiên, ngôn ngữ sinh động, trẻ trung
 - Thành công trong miêu tả tâm lí nhân vật 
 2. Nội dung
 - Thể hiện tâm hồn trong sáng mơ mộng, tinh thần dũng cảm, lạc quan, hồn nhiên của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn
 -Vẻ đẹp tiêu biểu của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
 Ghi nhớ: SGK/ 122