Ôn tập môn Địa lí Lớp 6 - Bài 26+27

Bài 26: Đất. Các nhân tố hình thành đất
A. Lý thuyết
1. Lớp đất trên bề mặt các lục địa
- Đất là lớp vật chất mỏng, vụn bở, bao phủ trên bề mặt các lục địa, được đặc trưng bởi độ phì.
- Đất gồm có nhiều tầng khác nhau:
   + Trên cùng là tầng chứa mùn (mỏng, màu xám)
   + Giữa là tầng tích tụ sét, sỏi. (dày, màu vàng đỏ)
   + Dưới cùng là đá mẹ (xuống sâu, màu tùy loại đá).
2. Thành phần và đặc điểm của thổ nhưỡng
- Thành phần chính:
   + Thành phần khoáng
   + Thành phần hữu cơ.
- Thành phần khoáng: Chiếm phần lớn trọng lượng của đất, gồm những hạt khoáng có màu sắc loang lổ và kích thước to nhỏ khác nhau.
- Thành phần hữu cơ: Tỉ lệ nhỏ, chủ yếu ở tầng trên, màu xám hoặc đen (sinh vật phân hủy → chất mùn cho cây).
- Ngoài ra, trong đất còn có nước và không khí trong các khe hổng của đất.
- Độ phì: là khả năng cung cấp cho thực vật nước, các chất dinh dưỡng và các yếu tố khác như nhiệt độ, không khí, để thực vật sinh trưởng và phát triển.
3. Các nhân tố hình thành đất
- Đá mẹ: Là nguồn gốc sinh ra thành phần khoáng. Đá mẹ có ảnh hưởng dến màu sắc và tính chất của đất.
- Sinh vật: Sinh ra thành phần hữu cơ.
- Khí hậu:
   + Ảnh hưởng trực tiếp bởi các yếu tố nhiệt độ và độ ẩm làm phân giải khoáng, hữu cơ.
   + Ảnh hưởng gián tiếp qua chuỗi tác động: Khí hậu → sinh vật → đất.
- Khí hậu, đặc biệt là nhiệt độ và lượng mưa tạo điều kiện thuận lợi hoặc khó khăn cho quá trình phân giải các chất khoáng và chất hữu cơ trong đất.
Ngoài ra, sự hình thành đất còn chịu ảnh hưởng của địa hình và thời gian.
B. Trắc nghiệm
Câu 1: Hai thành phần chính của lớp đất là:
   A. Hữu cơ và nước
   B. Nước và không khí
   C. Cơ giới và không khí
   D. Khoáng và hữu cơ
Câu 2: Nguồn gốc sinh ra thành phần khoáng trong đất là:
   A. Sinh vật
   B. Đá mẹ
   C. Khoáng
   D. Địa hình
Câu 3: Thành phần khoáng của lớp đất có đặc điểm là:
   A. Chiếm 1 tỉ lệ nhỏ trong đất.
   B. Gồm những hạt có màu sắc loang lỗ và kích thước to nhỏ khác nhau.
   C. Nguồn gốc sinh ra thành phần khoáng là sinh vật.
   D. Tồn tại trên cùng của lớp đất đá.
Câu 4: Đặc điểm nào không đúng với thành phần hữu cơ trong đất?
   A. Chiếm 1 tỉ lệ nhỏ trong lớp đất
   B. Có màu xám thẫm hoặc đen
   C. Tồn tại chủ yếu ở lớp trên cùng của đất
   D. Đá mẹ là nguồn gốc sinh ra thành phần hữu cơ
Câu 5: Những loại đất hình thành trên đá mẹ granit thường có:
   A. Màu nâu, hoặc đỏ chứa nhiều chất dinh dưỡng.
   B. Màu xám thẫm độ phì cao.
   C. Màu xám, chua, nhiều cát.
   D. Màu đen, hoặc nâu, ít cát, nhiều phù sa.
Câu 6: Trong sản xuất nông nghiệp, loại đất dùng để trồng cây công nghiệp lâu năm:
   A. Đất cát pha
   B. Đất xám
   C. Đất phù sa bồi đắp
   D. Đất đỏ badan
Câu 7: Đặc điểm nào sau đây không đúng với thành phần khoáng của lớp đất?
   A. Chiếm phần lớn trọng lượng của đất.
   B. Đá mẹ là nguồn gốc sinh ra thành phần khoáng trong đất.
   C. Tồn tại chủ yếu trong tầng trên cùng của lớp đất.
Bài 27: Lớp vỏ sinh vật. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phân bố thực, động vật trên Trái Đất
A. Lý thuyết
1. Lớp vỏ sinh vật
 Khái niệm: Lớp vỏ sinh vật là những sinh vật sống trong các lớp đất đá, không khí và lớp nước, tạo thành một lớp vỏ mới liên tục bao quanh Trái đất.
2. Các nhân tố tự nhiên có ảnh hưởng đến sự phân bố thực, động vật
a. Đối với thực vật
- Khí hậu: Có ảnh hưởng rõ rệt đến sự phân bố và đặc điểm thực vật (nhiệt độ, lượng mưa).
   + Khí hậu nhiệt đới → Các loài cây nhiệt đới: cao su, cà phê, ...
   + Khí hậu ôn đới → Các loài cây cận nhiệt: chè, su su, 
- Địa hình: Sườn núi khác nhau thảm thực vậ khác nhau
   + Chân núi: Rừng lá rộng
   + Sườn núi cao: Rừng lá kim
- Đất: Mỗi loại đất có những loài cây khác nhau
   + Phù sa: Lúa, ngô, khoai, sắn, rau...
   + Badan: Cà phê, cao su, ca cao, hồ tiêu...
b. Đối với động vật
   - Khí hậu: Động vật ít chịu ảnh hưởng hơn thực vật (vì động vật có thể di chuyển được hoặc tự thay đổi để thích nghi với môi trường).
   - Một số laoif động vật thích nghi với khí hậu bằng cách ngủ đông hoặc di cư theo mùa.
c. Mối quan hệ giữa động vật và thực vật
   - Sự phân bố các loài thực vật ảnh hưởng sâu sắc tới sự phân bố các loài động vật.
   - Thành phần, mức độ tập trung của thực vật ảnh hưởng tới sự phân bố các loài động vật. Thực vật phong phú thì động vật cũng phong phú và ngược lại.
3. Ảnh hưởng của con người tới sự phân bố các loài động vật, thực vật trên Trái Đất
a. Tích cực
   - Mang giống cây trồng, vật nuôi từ nơi khác nhau để mở rộng sự phân bố.
   - Cải tạo nhiều giống cây trồng vật nuôi có hiệu quả kinh tế cao.
b. Tiêu cực
   - Phá rừng bừa bãi ảnh hưởng tiêu cực thực vật, động vật mất nơi cư trú sinh sống.
   - Ô nhiễm môi trường do phát triển công nghiệp, phát triển dân số, dẫn đến thu hẹp môi trường sống sinh vật.
B. Trắc nghiệm
Câu 1: Trong các nhân tố tự nhiên ảnh hưởng đến sự phân bố thực vật, động vật trên trái đất, nhân tố ảnh hưởng rõ nhất đối với thực vật là:
   A. Địa hình
   B. Nguồn nước
   C. Khí hậu
   D. Đất đai
Câu 2: Một số thực vật rừng và cây trồng tiêu biểu ở miền khí hậu nhiệt đới ẩm là:
   A. Dừa, cao su
   B. Táo, nho, củ cải đường
   C. Thông, tùng
   D. Chà là, xương rồng
Câu 3: Ý nào sau đây không phải ảnh hưởng tiêu cực của con người đến phân bố thực, động vật trên Trái Đất?
   A. Phá rừng bừa bãi
   B. Săn bắn động vật quý hiếm
   C. Lai tạo ra nhiều giống
   D. Đốt rừng làm nương rẫy
Câu 4: Các loài động vật nào dưới đây thuộc loài động vật ngủ đông:
   A. Gấu nâu ở dãy Pyrennees (Pháp)
   B. Cá tra, cá hồi
   C. Cá voi xám
   D. Rùa
Câu 5: Động vật chịu ảnh hưởng của khí hậu so với thực vật?
   A. Nhiều hơn thực vật
   B. Ít hơn thực vật
   C. Tương đương nhau
   D. Tùy loài động vật
Câu 6: Các loài động vật nào thuộc loài động vật di cư?
   A. Gấu trắng Bắc Cực
   B. Thú túi đuôi quấn châu Phi
   C. Vượn cáo nhiệt đới
   D. Các loài chim, rùa
Câu 7: Sự phân bố thực vật có sự khác nhau giữa:
   A. Chân núi và sườn núi
   B. Các nơi có khí hậu khác nhau
   C. Các loại đất khác nhau
   D. Tất cả các ý trên đều đúng
Câu 8: Ý nào sau đây không phải ảnh hưởng của con người đến sự mở rộng phân bố thực, động vật trên Trái Đất?
   A. Lai tạo ra nhiều giống cây trồng, vật nuôi
   B. Mang cây trồng, vật nuôi từ nơi này đến nơi khác
   C. Khai thác rừng bừa bãi thu hẹp nơi sinh sống của sinh vật
   D. Trồng và bảo vệ rừng
Câu 9: Lớp vỏ sinh vật là?
   A. Sinh vật quyển
   B. Thổ nhưỡng
   C. Khí hậu và sinh quyển
   D. Lớp vỏ Trái Đất
Câu 10: Những miền cực có khí hậu lạnh giá, chỉ có các loài thực vật nào sinh trưởng được trong mùa hạ?
   A. Rêu, địa y
   B. Cây lá kim
   C. Cây lá cứng
   D. Sồi, dẻ