Ôn tập môn Vật lí Lớp 9 - Chủ đề 20-22

THCS Nguyễn Huệ NH: 2019- 2020 
1 
Lớp: ...................... HS: ......................................... 
ÔN TẬP CHỦ ĐỀ 20-21-22 VẬT LÝ 9 
A. LÝ THUYẾT: 
Câu 1: 
- Thế nào là dòng điện xoay chiều? Dòng điện xoay chiều là dòng điện luân phiên 
đổi chiều. 
- Nguyên tắc tạo ra dòng điện xoay chiều trong máy phát điện xoay chiều? 
Trong các máy phát điện xoay chiều, để số đường sức từ qua tiết diện của cuộn dây 
dẫn kín luân phiên tăng, giảm và trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay 
chiều, người ta: 
o Cho nam châm quay trước cuộn dây dẫn kín. 
o Cho cuộn dây quay trong từ trường của nam châm. 
- Dòng điện xoay chiều trong mạng điện gia đình ở nước ta có tần số là bao 
nhiêu? Tần số 50Hz. 
- Dòng điện này luân phiên đổi chiều bao nhiêu lần trong mỗi giây? Dòng điện 
này luân phiên đổi chiều 100 lần trong mỗi giây. 
Câu 2: 
- Nêu các tác dụng của dòng điện xoay chiều? Cho ví dụ? Dòng điện xoay chiều 
có 4 tác dụng: nhiệt, từ, quang, sinh lí. 
VD: Dòng điện chạy qua bóng đèn dây tóc làm đèn nóng lên và phát sáng tác 
dụng nhiệt và tác dụng quang. 
Dòng điện chạy qua quạt điện làm quạt hoạt động tác dụng từ. 
HĐT 220V của mạng điện gia đình có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu ta 
chạm vào nơi không được cách điện của đường dây dẫn điện trong nhà tác dụng 
sinh lí. 
- Tác dụng nào phụ thuộc chiều dòng điện? Tác dụng từ. 
Câu 3: 
- Máy phát điện xoay chiều dùng để làm gì? Dùng để tạo ra dòng điện xoay chiều. 
- Cấu tạo của máy phát điện xoay chiều, nêu rõ vai trò các bộ phận? Máy phát 
điện xoay chiều có 2 bộ phận chính: 
o Nam châm để tạo ra từ trường, có thể là nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm 
điện 
o Cuộn dây dẫn để tạo ra dòng điện cảm ứng xoay chiều. 
Một trong hai bộ phận đó đứng yên gọi là stato, bộ phận còn lại có thể quay 
được, gọi là rôto. 
- Nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều? Dựa trên hiện tượng cảm 
ứng điện từ. Khi nam châm hoặc cuộn dây quay thì số đường sức từ qua tiết diện S 
của cuộn dây luân phiên tăng giảm Tạo ra được dòng điện xoay chiều trong cuộn 
dây. 
THCS Nguyễn Huệ NH: 2019- 2020 
2 
- Nêu cách làm quay rôto của máy phát điện xoay chiều? Dùng động cơ nhiệt, 
dùng tua bin nước, dùng cánh quạt gió, 
Câu 4: 
- Máy biến thế dùng để làm gì? Biến đổi hiệu điện thế của dòng điện xoay chiều. 
- Cấu tạo máy biến thế? Máy biến thế gồm có : 
o Hai cuộn dây dẫn có số vòng dây khác nhau, đặt cách điện với nhau. 
o Một lõi sắt có pha silic chung cho hai cuộn dây; gồm các lá sắt mỏng, ghép 
cách điện với nhau. 
- Nguyên tắc hoạt động của máy biến thế? Khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp của 
máy biến thế một HĐT xoay chiều thì do hiện tượng cảm ứng điện từ, ở hai đầu 
cuộn thứ cấp cũng xuất hiện một HĐT xoay chiều. 
- Tác dụng của máy biến thế? Làm biến đổi hiệu điện thế đặt vào hai đầu của cuộn 
thứ cấp. 
HĐT ở hai đầu mỗi cuộn dây máy biến thế tỉ lệ với số vòng của mỗi cuộn dây. Tỉ 
số giữa HĐT ở hai đầu các cuộn dây của máy biến thế bằng tỉ số giữa số vòng của 
các cuộn dây tương ứng: 
2
1
2
1
n
n
U
U
 trong đó: U1: HĐT cuộn sơ cấp (V), U2: HĐT cuộn thứ cấp (V) 
n1: số vòng của cuộn sơ cấp, n2: số vòng của cuộn thứ cấp 
o Nếu U1 > U2 (n1 > n2): Máy hạ thế. 
o Nếu U1 <U2 (n1 < n2): Máy tăng thế 
- Phân biệt cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp? Cuộn sơ cấp nối với nguồn HĐT xoay 
chiều để đưa điện vào, cuộn thứ cấp nối với vật tiêu thụ điện để lấy điện ra. 
- Nguyên tắc dùng máy biến thế để truyền tải điện năng? Đặt máy tăng thế ở đầu 
đường dây để giảm hao phí điện năng khi truyền tải. Đặt máy hạ thế ở cuối đường 
dây để có HĐT phù hợp với yêu cầu sử dụng. 
Câu 5: 
- Nguyên nhân gây hao phí khi truyền tải điện năng đi xa bằng đường dây dẫn? 
Do hiện tượng tỏa nhiệt trên đường dây. 
- Công thức tính công suất hao phí? Công suất hao phí do tỏa nhiệt trên đường dây 
tỉ lệ nghịch với bình phương HĐT đặt vào hai đầu đường dây: 
2
2
.
U
Rhp

  
trong đó: hp : công suất hao phí (W), R: điện trở của đường dây ( ), : công suất 
điện cần truyền (W), U: HĐT ở đầu đường dây (V) 
- Với cùng công suất điện cần truyền, có thể có những cách nào để làm giảm hao 
phí khi truyền tải điện năng đi xa? Cách nào có lợi hơn? 
Từ công thức 
2
2
.
U
Rhp

  hp tỉ lệ thuận với điện trở R và tỉ lệ nghịch với bình 
phương HĐT 
THCS Nguyễn Huệ NH: 2019- 2020 
3 
Có 2 cách: Giảm R hoặc tăng U 
+ Giảm R: phải tăng S tăng m tốn vật liệu tốn kinh phí khó thực hiện. 
+ Tăng U: dùng máy biến thế ít tốn kém tăng U bao nhiêu lần thì hp giảm 
bình phương số lần có lợi. 
B. BÀI TẬP: 
Lưu ý: 
- Nếu đặt máy biến thế vào đầu đường dây tải điện để đưa điện vào: sử dụng HĐT 
cuộn thứ cấp U2. 
- Nếu đặt máy biến thế ở cuối đường dây tải điện để lấy điện ra: sử dụng HĐT cuộn 
sơ cấp U1. 
Câu 1: 
a) Vì sao không thể dùng dòng điện một chiều không đổi để chạy máy biến thế? 
b) Tại sao làm việc dưới ánh sáng đèn huỳnh quang compact tốt hơn ánh sáng đèn 
ống huỳnh quang? 
c) Trong sự truyền tải điện năng đi xa: 
- Vì sao dòng điện xoay chiều lại có ưu điểm hơn hẳn so với dòng điện không đổi? 
- Nếu tăng hđt ở đầu đường dây lên 100 lần thì công suất hao phí trên đường dây 
tăng hay giảm bao nhiêu lần? Nếu muốn giảm công suất hao phí trên đường dây 
xuống 36 lần thì ta làm thế nào? 
Câu 2: Ở một máy biến thế gia đình, khi đặt HĐT xoay chiều 240V ở cuộn sơ cấp thì 
HĐT ở cuộn thứ cấp là 12V. 
a) Hỏi ở máy biến thế này, các cuộn dây có số vòng dây theo tỉ lệ nào? 
b) Đây là máy tăng thế hay hạ thế? Giải thích. 
c) Cuộn sơ cấp có bao nhiêu vòng? Biết cuộn thứ cấp có 500 vòng. 
Câu 3: Một máy phát điện xoay chiều có công suất 1MW, dòng điện nó phát ra được 
đưa qua máy biến thế, hiệu điện thế ở hai đầu cuộn sơ cấp là 25000V. Sau khi qua 
máy biến thế, hiệu điện thế được truyền tải là 500kV đến nơi tiêu thụ bằng đường dây 
dẫn có điện trở tổng cộng là 50Ω. 
a) Máy biến thế này là máy tăng thế hay hạ thế? Giải thích. 
b) Tính số vòng dây ở cuộn thứ cấp của máy biến thế? Biết cuộn sơ cấp có 1200 
vòng. 
c) Tính công suất hao phí trên đường truyền tải? 
d) Khi đặt máy biến thế như vậy thì công suất hao phí tăng hay giảm bao nhiêu 
lần? Giải thích. 
Câu 4: Cuộn sơ cấp của một máy biến thế có 150 vòng, cuộn thứ cấp có 1500 vòng. 
Đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một hiệu điện thế xoay chiều 220V. 
a) Máy biến thế này có chức năng gì? Giải thích. 
b) Hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ cấp là bao nhiêu? 
THCS Nguyễn Huệ NH: 2019- 2020 
4 
Câu 5: Người ta truyền tải một công suất điện 70000W từ nhà máy thủy điện đến 
khu dân cư bằng đường dây dẫn có điện trở tổng cộng là 40Ω. 
a) HĐT giữa hai đầu đường dây tải điện là 35000V. Tính công suất hao phí do tỏa 
nhiệt trên đường dây? 
b) Tính công suất nhận được tại nơi tiêu thụ? 
c) Nếu cứ để HĐT ở hai đầu đường dây tải điện là 220V mà truyền đi thì công 
suất hao phí do tỏa nhiệt trên đường dây là bao nhiêu? 
Câu 6: Để tải một công suất điện 100kW từ nhà máy điện, người ta dùng một máy 
biến thế, hiệu điện thế ở hai đầu cuộn sơ cấp là 150kV. Sau khi qua máy biến thế, 
hiệu điện thế được truyền tải là 500kV đến nơi tiêu thụ bằng đường dây dẫn có điện 
trở tổng cộng là 200Ω. 
a) Máy biến thế này là máy tăng thế hay hạ thế? Giải thích. 
b) Tính số vòng dây ở cuộn sơ cấp của máy biến thế? Biết cuộn thứ cấp có 2000 
vòng. 
c) Tính công suất hao phí trên đường truyền tải? 
d) Tính công suất nhận được tại nơi tiêu thụ? 
e) Tính hiệu suất truyền tải? 
----o0o----