Ôn tập môn Vật lí Lớp 9 - Tiết 44: Ôn tập tổng kết phần 2: Điện từ học - Năm học 2020-2021

Tuần: 01/02/2021 đến 06/02/2021 
TIẾT 44 - ÔN TẬP TỔNG KẾT PHẦN 2: ĐIỆN TỪ HỌC 
Câu 1: Dòng điện xoay chiều là gì? Các tác dụng của dòng điện xoay chiều? Cách tạo ra 
dòng điện xoay chiều? 
- Dòng điện luân phiên đổi chiều là dòng điện xoay chiều. 
- Các tác dụng thường gặp của dòng điện xoay chiều trong cuộc sống là tác dụng nhiệt, tác dụng 
quang, tác dụng từ và tác dụng sinh lí. 
- Cách tạo ra dòng điện xoay chiều trong máy phát điện xoay chiều: 
+ Cho cuộn dây quay trong từ trường của nam châm. 
+ Hoặc cho nam châm quay trước cuộn dây. 
Câu 2: Cấu tạo của máy phát điện xoay chiều? Dựa vào đâu để ta gọi một bộ phận là 
stato, bộ phận còn lại là rôto? Cách làm quay máy phát? 
- Cấu tạo: gồm 2 bộ phận chính 
+ Nam châm để tạo ra từ trường (có thể là nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện). 
+ Cuộn dây dẫn để tạo ra dòng điện cảm ứng xoay chiều. 
- Một trong hai bộ phận đó đứng yên gọi là stato, bộ phận còn lại có thể quay là rôto. 
- Cách làm quay máy phát: Dùng tuabin nước, cánh quạt gió, động cơ nhiệt 
Câu 3: Nêu cấu tạo và hoạt động của máy biến thế? Công dụng? 
- Cấu tạo gồm: 
 + Hai cuộn dây có số vòng dây khác nhau, đặt cách điện với nhau. 
 + Một lõi sắt có pha silic chung cho hai cuộn dây. 
- Nguyên tắc hoạt động: Khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp của máy biến thế một hiệu điện thế 
xoay chiều thì thì do hiện tượng cảm ứng điện từ ở hai đầu cuộn thứ cấp xuất hiện một hiệu 
điện thế xoay chiều. 
- Công dụng: Máy biến thế là thiết bị dùng để tăng hoặc giảm hiệu điện thế của dòng điện 
xoay chiều. 
Câu 4: Tại sao không dùng dòng điện một chiều để chạy máy biến thế? Giải thích? 
- Vì dòng điện một chiều không thể tạo ra từ trường biến thiên. 
- Giải thích: Khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp của máy biến thế một hiệu điện thế một chiều 
thì dòng điện này tạo ra từ trường không đổi làm cho lõi sắt bị nhiễm từ cũng có từ trường 
không đổi do đó số đường sức từ xuyên qua cuộn thứ cấp là từ trường không đổi kết quả là 
không thể tạo ra dòng điện cảm ứng trong cuộn thứ cấp. 
 * LƯU Ý: 
- Công thức: 
𝑈1
𝑈2
=
𝑛1
𝑛2
- Khi 𝑈1 < 𝑈2 máy biến thế là máy tăng thế. 
- Khi 𝑈1 > 𝑈2 máy biến thế là máy hạ thế.
Câu 5: Trong máy biến thế cuộn dây nào được gọi là cuộn sơ cấp, thứ cấp? Nêu nguyên 
tắc dùng máy biến thế để truyền tải điện đi xa? 
- Cuộn dây nối với hiệu điện thế xoay chiều để đưa điện vào gọi là cuộn sơ cấp. 
- Cuộn dây nối với vật tiêu thụ điện để lấy điện ra gọi là cuộn thứ cấp. 
- Nguyên tắc: đặt máy tăng thế ở đầu đường dây tải (phía nhà máy điện), đặt máy hạ thế nơi 
tiêu thụ. 
Câu 6: Nêu nguyên nhân có sự hao phí trên đường dây tải điện? Viết công thức tính công 
suất hao phí trên đường dây tải điện. Trình bày cách làm giảm hao phí trên đường dây tải 
điện? 
 - Khi truyền tải điện năng đi xa sẽ có một phần điện năng hao phí do hiện tượng tỏa nhiệt trên 
đường dây tải điện. 
P𝒉𝒑= ( 
P
U
 )
2
.R 
Trong đó : 
R : điện trở dây dẫn (Ω) 
U : hiệu điện thế ở 2 đầu dây tải điện (V) 
P : công suất truyền tải (W) 
Php : công suất hao phí (W) 
- Có 2 cách để giảm hao phí trên đường dây tải điện: giảm R hoặc tăng U 
+ Giảm R thì phải tăng S → tốn nguyên vật liệu → tốn kinh phí → không thực hiện 
 + Tăng U: dùng máy biến thế → nên thực hiện vì khi U tăng bao nhiêu lần thì Php 
giảm bình phương số lần khi U tăng. 
BÀI TẬP 
1. Một máy biến thế có số vòng dây lần lượt là 600 vòng và 150 vòng. Cho biết hiệu điện thế 
đưa vào cuộn sơ cấp là 120V. Hỏi hiệu điện thế lớn nhất và nhỏ nhất mà máy biến thế này có 
thể tạo ra là bao nhiêu? 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
2. Người ta cần chuyển hiệu điện thế xoay chiều 220V để thắp sáng bình thường một bóng đèn 
có ghi (8V-6W) bằng máy biến thế có số vòng cuộn sơ cấp là 5500 vòng. 
a) Cuộn thứ cấp phải có số vòng là bao nhiêu? 
b) Cường độ dòng điện chạy qua đèn là bao nhiêu? 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
3. Hãy tính công suất hao phí trên đường dây tải điện, biết hiệu điện thế xoay chiều đặt vào hai 
đầu dây là 500kV. Công suất cần truyền tải đi là 480kW, biết điện trở tổng cộng của đường dây 
là 100Ω. 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
4. Ở đầu đường dây tải điện phía nhà máy điện người ta đặt một máy tăng thế có tỉ lệ số vòng 
dây giữa cuộn sơ cấp và thứ cấp là 1/200. Hiệu điện thế xoay chiều giữa hai đầu cuộn sơ cấp là 
2500V. 
a) Máy biến thế này là máy biến thế loại gì? Tại sao? 
b) Tính hiệu điện thế thu được ở cuộn thứ cấp? 
c) Tính công suất hao phí trên đường dây tải điện, biết công suất tải điện đi là 500kW và điện 
trở tổng cộng của đường dây là 340Ω. 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
5. Một nhà máy điện truyền tải đi một công suất điện 2MW, hiệu điện thế xoay chiều của nhà 
máy phát điện là 5000V. Điện trở tổng cộng của đường dây tải điện là 5Ω. Tính công suất điện 
hao phí trên đường dây dẫn trong hai trường hợp: 
a) Không sử dụng máy biến thế mà kết nối trực tiếp nhà máy điện với đường dây dẫn? 
b) Sử dụng một máy biến thế nối nhà máy điện với đường dây dẫn. Cho biết số vòng dây của 
cuộn thứ cấp máy biến thế lớn gấp 20 lần số vòng dây cuộn sơ cấp? 
c) Để giảm hao phí điện năng trên đường dây tải điện xoay chiều, biện pháp chủ yếu được sử 
dụng là gì? 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
6. Một nhà máy điện truyền tải đi một công suất điện 500kW, hiệu điện thế xoay chiều của 
nhà máy phát điện là 10kV. Điện trở tổng cộng của đường dây tải điện là 10Ω. 
a) Tính công suất điện hao phí trên đường dây dẫn. 
b) Nêu một biện pháp đơn giản để giảm công suất hao phí xuống 16 lần. 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
7. Một máy biến thế là máy tăng thế có số vòng dây lần lượt là 250 vòng và 31250 vòng. Cho 
biết hiệu điện thế đưa vào cuộn sơ cấp là 4000V. Hỏi hiệu điện thế giữa hai đầu cuộn thứ cấp 
để hở là bao nhiêu? 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
8. Một máy biến thế có số vòng dây lần lượt là 50000 vòng và 1000 vòng. Đặt một hiệu điện 
thế xoay chiều là 2,5kV vào hai đầu cuộn sơ cấp. 
a) Hỏi hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ cấp là bao nhiêu biết máy này dùng để tăng thế? 
b) Sử dụng máy biến thế trên để truyền tải một công suất là 103kW và điện trở tổng cộng của 
đường dây là 10Ω. Tính công suất hao phí trên đường dây tải điện. 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
9. Một máy biến thế là máy hạ thế có số vòng dây lần lượt là 8400 vòng và 16800 vòng. Cho 
biết hiệu điện thế đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp là 110V. Hỏi hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ 
cấp là bao nhiêu? 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 .................................................................................................................................................................... 
 ....................................................................................................................................................................
 ....................................................................................................................................................................