Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao nhận thức cho giáo viên về quan điểm xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm trong khi thực hiện chương trình giáo dục mầm non

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: " Một số biện pháp nâng cao nhận thức cho giáo viên về quan điểm xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm trong khi thực hiện chương trình giáo dục mầm non”.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Quản lý.
3. Tác giả:
 Họ và tên: Nguyễn Thị Đào Nữ
 Ngày, tháng, năm sinh: 12/8/1971
 Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm mầm non
 Chức vụ, đơn vị công tác: Hiệu trưởng - Trường mầm non Hồng Phúc- huyện Ninh Giang – tỉnh Hải Dương.
 Điện thoại: 0976102503
4. Đồng tác giả: Không có
5. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Trường mầm non Hồng Phúc- huyện Ninh giang- tỉnh Hải Dương.
6. Đơn vị áp dụng sáng kiến: Trường mầm non Hồng Phúc- huyệnNinh Giang- tỉnh Hải Dương.
7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Máy chiếu, máy vi tính, máy ảnh, trẻ, giáo viên, phụ huynh
8. Thời gian áp dụng sáng kiến kinh nghiệm lần đầu: Từ tháng 9/2015.
TÁC GIẢ
( Ký ghi rõ họ tên)
XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ ÁP DỤNG 
SÁNG KIẾN
 Nguyễn Thị Đào
TÓM TẮT SÁNG KIẾN
Việc học tập của trẻ ở trường Mầm non diễn ra như một kết quả của sự trải nghiệm. Sẽ thuận lợi hơn khi chúng ta xây dựng nó trên cơ sở những gì trẻ đã biết hoặc có thể làm. Nó có thể diễn ra khi trẻ tự làm việc gì đó và có thể diễn ra khi trẻ tương tác với người khác và tất cả trẻ em sinh ra đều có khả năng học tập.
Việc học tập của trẻ diễn ra nhanh khi trẻ được khám phá tìm tòi trong môi trường thế giới tự nhiên và gần gũi với trẻ, trẻ được giao tiếp tương tác giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với giáo viên và giáo viên như người bạn đối với trẻ. Những trải nghiệm trong những năm đầu đời nên phù hợp với mức độ phát triển của trẻ và phải được xây dựng trên cơ sở những gì trẻ đã biết và có thể làm, có nghĩa là không nên dạy trẻ những gì quá khó đối với trẻ.
Bởi vậy từ việc xác định mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục cho đến những hoạt động cụ thể của người giáo viên, như lập kế hoạch, xây dựng môi trường giáo dụcMọi hoạt động ở trường mầm non đều hướng tới từng trẻ cũng như từng nhóm trẻ nhỏ và nhóm trẻ lớn để tạo cơ hội cho trẻ được học tập trong điều kiện cụ thể nhằm hỗ trợ trẻ phát triển ở tất cả các lĩnh vực.
Hiện nay, đội ngũ giáo viên mầm non cơ bản đã đạt chuẩn về trình độ đào tạo song vẫn chưa vận dụng linh họat quan điểm "Lấy trẻ làm trung tâm” trong việc thực hiện chương trình giáo dục Mầm non, một số giáo viên còn có tư tưởng như: áp đặt, nóng vội, hay cấm đoán, làm mẫu quá nhiều, quá chú trọng cung cấp kiến thức, theo lối mòn cũ. Trẻ học theo kiểu đồng loạt, việc đánh giá sự tiến bộ của từng cá nhân trẻ không khả thi. Để tháo gỡ được vấn đề này tôi đã nghiên cứu tìm ra " Một số biện pháp nâng cao nhận thức cho giáo viên về quan điểm xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm trong khi thực hiện chương trình giáo dục mầm non”. Giúp giáo viên thay đổi nhận thức về quan điểm giáo dục "Lấy trẻ làm trung tâm” từ việc lập kế hoạch, xây dựng môi trường giáo dụcĐể cho mỗi đứa trẻ đều có cơ hội tốt nhất có thể thành công, có cơ hội được học bằng nhiều cách khác nhau kể cả thông qua vui chơi.
Những biện pháp này đã giúp cho giáo viên hiểu rõ hơn về quan điểm giáo dục “ lấy trẻ làm trung tâm” trong mọi hoạt động giáo dục. Từ khâu thiết kế môi trường, lập kế hoạch giáo dục, đến tổ chức hoạt động giáo dục rất thiết thực và hiệu quả cao. Chất lượng giáo dục trường tôi tăng lên rõ rệt, môi trường giáo dục luôn thay đổi phù hợp với từng nội dung giáo dục, mọi trẻ đều được chăm sóc, giáo dục phù hợp theo mức độ phát triển của từng cá nhân.
Kinh phí mua sắm đồ dùng đồ chơi được tiết kiệm không phải đầu tư nhiều như trước.
Những biện pháp này có thể áp dụng được trong các trường Mầm non mà không cần đầu tư nhiều kinh phí thời gian.
Rất mong các cấp lãnh đạo tham gia bổ sung ý kiến để sáng kiến đầy đủ hoàn thiện, thuận tiện cho các trường mầm non áp dụng đạt hiệu quả cao nhất.
MÔ TẢ SÁNG KIẾN
1.Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ tám, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị quyết số 29-NQ/TW) với nội dung Đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu CNH - HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế vừa được ban hành. Trong đó vai trò của nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục được nhấn mạnh một cách đáng kể.
Thực hiện Nghị quyết đó đi vào chiều sâu và có hiệu quả đòi hỏi mỗi nhà giáo và cán bộ quản lí chúng ta nói chung và bậc học Mầm non nói riêng phải đổi mới cách nghĩ cách làm trong công tác giáo dục.
Theo kết quả điều tra EDI Việt Nam, 50,68% trẻ Việt Nam trong đó độ tuổi từ 5- 6 tuổi được điều tra bị thiếu hụt hoặc có nguy cơ thiếu hụt ít nhất là một lĩnh vực phát triển. Đây là vấn đề đáng báo động của giáo dục Mầm non. Để thực sự nâng cao chất lượng giáo dục Mầm non, đã đến lúc cần có sự thay đổi, phải có sự nhất quán trong nhận thức và trong hành động, đó là thực hiện chương trình giáo dục Mầm non lấy trẻ làm trung tâm.
Chúng ta có thể nói “Không có trẻ thì không có nhà trường, không có các nhà quản lý và cũng không có giáo viên”. Như vậy, tất cả các hoạt động giáo dục của mọi lực lượng giáo dục từ công tác quản lý chỉ đạo triển khai của các cấp quản lý, đến mỗi giáo viên mầm non là người trực tiếp thực hiện chương trình giáo dục mầm non ở từng nhóm, lớp đều hướng đến trẻ, vì trẻ.
Là một cán bộ quản lí trong trường Mầm non, trước những yêu cầu như vậy tôi đã nghiên cứu và đưa ra "Một số biện pháp nâng cao nhận thức cho giáo viên về quan điểm xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm trong khi thực hiện chương trình giáo dục mầm non”.
2. Cơ sở lý luận của vấn đề:
Quan điểm sư phạm tiến bộ của thế giới ngày nay là “Dạy học lấy học sinh 
làm trung tâm”. Yêu cầu người dạy phải quan tâm đặc biệt đến người học trên nhiều phương diện khác nhau trong quá trình dạy học, từ tâm sinh lý đến hoàn cảnh, sở trường của học sinh. Từ đó người giáo viên mới có thể chọn lọc được những phương pháp dạy học phù hợp, động viên được học sinh hứng thú.
Ở Việt Nam, chủ trương đổi mới nhà trường, đổi mới phương pháp dạy học đã được đề ra theo quan điểm “Dạy học lấy học sinh làm trung tâm”, nhưng sự đổi mới ấy chỉ là bước đầu và còn dừng ở biện pháp tư tưởng là chủ yếu chưa tổ chức 
đầy đủ và đồng bộ các điều kiện thực hiện. Hơn nữa, quan điểm “Dạy học lấy học sinh làm trung tâm” chưa nêu bật được bản chất của phương pháp sư phạm hiện đại, không phải chỉ “lấy học sinh làm trung tâm” mà phải “dạy cá thể cho từng học sinh”.
 Dạy học lấy học sinh làm trung tâm là dạy cho từng học sinh học. Dù trong lớp học có nhiều học sinh, nhưng người giáo viên luôn quan tâm đến từng học sinh một, có những biện pháp phù hợp tác động đến từng học sinh trong quá trình dạy học. 
Đời sống con người rất phong phú và đa dạng. Khi đề cập đến chiều sâu tâm hồn, đã có ý kiến cho rằng “mỗi con người là một thế giới riêng”. Mỗi đứa trẻ chúng ta là một con người, dù còn nhỏ nhưng mỗi trẻ đều có một cuộc sống tinh thần rất riêng. Trong lĩnh vực giáo dục, nếu người giáo viên chia sẻ được những điểm riêng ấy, sẽ kích thích niềm hứng thú học tập vượt trội của từng trẻ.
Để giải quyết vấn đề này, chúng ta cần phải phân tích nguyên nhân dưới góc độ của khoa học sư phạm. Lịch sử xã hội đã đổi mới, số người đi học là số đông không còn là số ít như ngày xưa nữa, khoa học kỹ thuật và các phương tiện thông tin phát triển như vũ bão, sự tinh tế của con người trong các mối quan hệ đã được nâng cao  trong khi phương pháp sư phạm trong các nhà trường thì vẫn theo lối mòn cũ, nặng nề, vẫn dạy chung cho số đông, không kích thích được yếu tố riêng của từng cá nhân. Không ít giáo viên đã thường dạy học theo thói quen, ít quan tâm đến tâm lý, thái độ, mức độ ham thích của trẻ, thậm chí có giáo viên đã xử sự một cách cứng nhắc, phản sư phạm. Nếu giáo viên quan tâm chu đáo đến từng trẻ sẽ giải quyết được mọi vấn đề khó khăn của trẻ trong quá trình học tập. 
3. Thực trạng của vấn đề:
3.1 Giáo viên:
- Hiện nay giáo viên Mầm non nói chung cũng như giáo viên trường tôi nói riêng, trình độ chuyên môn trên chuẩn cao song vẫn chưa vận dụng linh họat quan điểm ”Lấy trẻ làm trung tâm” trong việc thực hiện chương trình giáo dục Mầm non, một số giáo viên còn có tư tưởng như: áp đặt, nóng vội, hay cấm đoán, làm mẫu quá nhiều, quá chú trọng cung cấp kiến thức, quá chú trọng họat động học xem họat động học là quan trọng nhất, nói quá nhiều và thích dùng ngôn ngữ mệnh lệnh, ít cho trẻ thời gian suy nghĩ sáng tạo và ít dành thời gian quan sát trẻ để nhận ra sự tiến bộ của trẻ còn yếu từ đó có biện pháp kịp thời điều chỉnh kế hoạch giáo dục cho phù hợp.
- Việc lập kế hoạch giáo dục và tạo môi trường cho trẻ hoạt động còn mang tính hình thức, chủ yếu do cô thiết lập chứ chưa dựa trên khả năng của trẻ.
* Qua dự giờ đánh giá năng lực của giáo viên:
Đầu năm học
Số hoạt động dự
Kết quả đánh giá
Tháng 9/2015
 30
Tốt
%
 Khá
%
Đạt yêu cầu
 %
7
23
 8
27
15
 50
3.2 về phía trẻ:
- Trẻ chưa mạnh dạn tự tin trong giao tiếp. Kỹ năng giao tiếp và hành vi ứng xử hàng ngày còn thụ động vào cô giáo.
- Trẻ chưa chủ động để giải quyết vấn đề, nhiệm vụ cô giao mà còn dựa nhiều vào gợi ý làm mẫu của cô.
- Trẻ tham gia vào các hoạt động giáo dục theo mệnh lệnh yêu cầu của cô.
- Trẻ chưa hứng thú, khám phá, trải nghiệm trong môi trường giáo dục hàng ngày.
* Kết quả khảo sát nhận thức của trẻ:
Đầu năm học
Tổng số trẻ
Kết quả đánh giá
Tháng 9/2015
200
 Tốt
 %
 Khá
%
Đạt yêu cầu
 %
40
 20
60
30
100
 50
3.3 Phụ huynh:
 Là xã nằm xa trung tâm huyện, công việc chính của người dân chủ yếu là nông nghiệp. Đời sống của ngưới dân còn ở mức thu nhập thấp do vậy việc quan tâm đến ngành học còn nhiều hạn chế. Phần lớn phụ huynh học sinh họ thường phó mặc con cho nhà trường quan tâm dạy dỗ, ít có thời gian trao đổi trực tiếp với giáo viên phụ trách lớp mà chủ yếu thông qua ông bà.
Từ thực trạng trên tôi đã đưa ra một số biện pháp xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm để bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên trong quá trình thực hiện chương trình giáo dục mầm non.
4. Các biện pháp thực hiện:
4.1 Nâng cao nhận thức cho giáo viên về quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong các buổi sinh hoạt chuyên môn.
- Có nhiều hình thức nâng cao nhận thức cho giáo viên về quan điểm “ Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” trong thực hiện chương trình giáo dục Mầm non như nghiên cứu tài liệu, tổ chức hội thảo, tuy nhiên, tôi nhận thấy hình thức thông qua sinh hoạt chuyên môn là hiệu quả nhất. Để giáo viên nắm được, tôi xác định các công việc cụ thể:
* Hình thức trao đổi thảo luận. 
Cung cấp tài liệu để giáo viên tự nghiên cứu sau đó tổ chức thảo luận theo nhóm trong các buổi sinh hoạt chuyên môn với từng nội dung “ Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” có sự tham gia của cán bộ quản lý.
* Hình thức làm bài trắc nghiệm.
Bài tập trắc nghiệm được xây dựng sau các buổi sinh hoạt chuyên môn để đánh giá mức độ đạt được của giáo viên. Cụ thể:
Bạn hãy đánh dấu x vào các phương án sau mà theo bạn cho là phương án đúng.
Câu hỏi 1: Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cần đảm bảo những nguyên tắc nào?
a. Nhu cầu, hứng thú, khả năng, thế mạnh của mỗi đứa trẻ đều được hiểu, đánh giá đúng và được tôn trọng.
b.Mỗi đứa trẻ đều có cơ hội tốt nhất có thể để thành công.
c. Mỗi đứa trẻ đều có các cơ hội để học bằng nhiều cách khác nhau kể cả thông qua vui chơi.
d.Cả 3 phương án trên.
Câu hỏi 2: Theo bạn lập kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là gì?
a. Việc lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch phải hết sức linh hoạt.
b. Việc lập kế hoạch phải đảm bảo rằng từng trẻ trong lớp được hỗ trợ để phát triển.
c. Việc lập kế hoạch cần chú trọng đến các hoạt động sao cho trẻ được ”Học bằng chơi, chơi bằng học”
d. Cả ba phương án trên.
Câu hỏi 3: Khi xây dựng kế hoạch chủ đề, tuần, ngày.
a.Thực hiện theo kế hoạch năm học đã được phê duyệt.
b. Có sự điều chỉnh theo điều kiện môi trường giáo dục thực tế.
c. Phù hợp với sự tiến bộ của cá nhân trẻ.
Câu hỏi 4: Vai trò của giáo viên trong khi trẻ hoạt động.
a. Quan sát.
b. Lắng nghe.
c. Trò chuyện với trẻ.
d. Đôi khi tham gia hoạt động cùng trẻ.
e. Làm mẫu giải thích trong suốt quá trình trẻ thực hiện.
Câu hỏi 5: Vị trí của giáo viên trong khi tổ chức hoạt động.
a. Ngang bằng khi tương tác với trẻ.
b. Giao tiếp bằng cử chỉ, ánh mắt và hòa mình với trẻ.
c. Luôn ra mệnh lệnh áp đặt để trẻ tuân thủ.
Câu hỏi 6: Trong quá trình tổ chức hoạt động nếu trẻ chưa thực hiện được nhiệm vụ giáo viên có cần can thiệp ngay không?
a. Giáo viên không cần can thiệp vào hoạt động của đứa trẻ.
b. Để đứa trẻ kiên trì thử nghiệm và tự giải quyết được vấn đề.
c. Chỉ gợi mở khi trẻ không thể giải quyết được vấn đề.
d. Làm cùng khi trẻ không thực hiện được.
Câu hỏi 7: Khi đặt câu hỏi cần chú ý.
a. Khả năng của đứa trẻ.
b. Kế hoạch cô đã xây dựng.
c. Theo yêu cầu của chương trình giáo dục Mầm non.
Câu hỏi 8: Đánh giá trẻ cần quan tâm.
a. Mức độ phát triển của từng cá nhân trẻ.
b. Tỉ lệ phần trăm trẻ đạt được trong lớp.
c. Quan tâm đến mục tiêu yêu cầu cô đặt ra.
Câu hỏi 9: Theo bạn thiết kế môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cần đảm bảo các nguyên tắc nào?
a. Phong phú các góc hoạt động trong nhóm, lớp và ngoài trời.
b. Nhiều học liệu cho trẻ sử dụng theo nhiều cách khác nhau và sáng tạo.
c. Có nhiều cơ hội cho trẻ lựa chọn học liệu và hoạt động.
d. Ít thay đổi đồ dùng học liệu trong góc chơi để cho trẻ quen cách sử dụng.
Câu hỏi 10: Học liệu và phương tiện trong góc hoạt động cần được sắp xếp như thế nào cho hợp lý?
a. Mang tính mở, không cố định để trẻ phải sử dụng theo cách nào cho đúng.
b.Nguyên vật liệu tự nhiên và phế liệu.
c. Chủ yếu đồ chơi mua cho trẻ chơi.
* Hình thức xây dựng hoạt động mẫu.
- Tổ chức các hoạt độngdạy mẫu chỉ sau khi giáo viên đã được nghiên cứu và hiểu về lý thuyết. Các hoạt động dạy mẫu được tổ chuyên môn, Ban giám hiệu duyệt điều chỉnh bổ sung phù hợp với lý thuyết mà giáo viên đã được nghiên cứu.
- Tổ chức động hoạt dạy mẫu là những giáo viên cốt cán của nhà trường, nhanh nhạy, linh hoạt trong khi tổ chức hoạt động.
- Rút kinh nghiệm sau động hoạt dạy mẫu mỗi cá nhân giáo viên dự phải có ý kiến bày tỏ vốn hiểu biết, sự đánh giá của bản thân về hoạt động.
- Có ý kiến đánh giá nhận xét đúc kết của nhà quản lý và đi đến thống nhất chung.
- Qua các buổi sinh hoạt chuyên môn như vậy giáo viên trường tôi đã hiểu được bản chất của quan điểm “ Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là gì?
- Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là giáo dục hướng vào hứng thú, nhu cầu, khả năng, thế mạnh, được hiểu, đánh giá đúng và được tôn trọng đối với mỗi đứa trẻ; tạo điều kiện cho mỗi đứa trẻ được học bằng nhiều cách khác nhau và đều có cơ hội tốt nhất có thể để thành công.
- Như vậy, tôi đã đi đến thông nhất và chia sẻ với giáo viên về quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” được thể hiện ở các yêu cầu cơ bản, cụ thể: 
+ Giáo dục “hướng đến đứa trẻ”, Là đứa trẻ được đặt ở vị trí trung tâm của quá trình giáo dục; kết quả và chất lượng giáo dục được đánh giá qua mứcđộ phát triển của đứa trẻ; 
+ Giáo dục “vì đứa trẻ”, là mục tiêu giáo dục xây dựng từ mục tiêu phát triển mang tính “vừa sức” với từng đứa trẻ, đánh giá đúng khả năng của mỗi trẻ để có những tác động phù hợp và tôn trọng những gì đứa trẻ có. Trên cơ sở “cái trẻ có”; nội dung giáo dục được chắt lọc từ nền văn hóa xã hội, tuy nhiên, phải là 
“cái trẻ cần” cho sự phát triển; phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục, môi trường giáo dục... phải được lựa chọn trên cơ sở “cái trẻ thích”, phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ ở từng giai đoạn lứa tuổi; kết quả giáo dục trẻ phải được tính trên cơ sở sự thay đổi của từng đứa trẻ từ “vùng phát triển hiện tại” lên “vùng phát triển gần nhất” chứ không áp đặt.
+ Giáo dục “do đứa trẻ”,là mọi tác động giáo dục của người lớn phải được trẻ em chấp nhận và “chuyển vào bên trong”, thông qua “lăng kính” riêng của mỗi đứa trẻ, từ đó, chiếm lĩnh kinh nghiệm lịch sử và xã hội, tạo ra sự phát triển của bản thân. Trẻ em “tự tạo ra mình bằng hoạt động” và thông qua hoạt động của đứa trẻ, giáo viên nắm bắt mức độ phát triển của chúng để điều chỉnh quá trình giáo dục phù hợp, khơi dậy những thế mạnh của mỗi cá nhân trẻ để đạt hiệu quả trong quá trình giáo dục.
4.2 Định hướng cho giáo viên thiết kế và sử dụng môi trường giáo dục:
* Thiết kế môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm:
- Là môi trường giáo dục mà trẻ được tham gia xây dựng cùng giáo viên, bổ sung thêm học liệu đồ chơi, sắp xếp, và vệ sinh góc chơi
- Phong phú các góc trong lớp và ngoài trời. Nhiều góc sẽ ở trong phòng ( học tập, xem tranh, nghệ thuật, ) nhiều góc chơi ở ngoài trời ( Góc khoa học, góc chơi vận động, chơi đóng vai, góc chơi trò chơi dân gian, chơi với cát, nước, chơi xây dựng) 
- Học liệu đa dạng hấp dẫn, khuyến khích trẻ có thể sử dụng theo nhiều cách sáng tạo khác nhau.
- Tận dụng nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương như: Vỏ sữa, vỏ chai, lốp xe cũ, len, lá cây, vải vụn...làm ra những con vật hoặc những đồ dùng xinh xắn hấp dẫn trẻ để có nhiều cơ hội cho trẻ lựa chọn học liệu và hoạt động.
- Giáo viên trò truyện và chơi với trẻ kích thích trẻ tư duy.
- Trẻ có thể chủ động tích cực vui chơi, tìm tòi khám phá, trải nghiệm, thực hành, sáng tạo, hợp tác, trò chuyện và chia sẻ ý tưởng.
* Thiết kế môi trường giáo dục đảm bảo có cả bên trong và ngoài lớp học.
+ Trong lớp khoảng không gian bị giới hạn nhưng giúp trẻ dễ tập trung hơn. Việc học thường xuyên diễn ra một cách hàn lâm hơn nhưng hệ thống hơn. Thường các trò chơi xây dựng lắp ghép cũng như hoạt động nghệ thuật hay các vận động phát triển vận động tinh.
+ Ngoài trời trẻ được tự do hơn để khám phá, sử dụng các giác quan, hòa mình vào thế giới tự nhiên, có nhiều cơ hội hơn cho các hoạt động phát triển vận động thô. Khi xây dựng môi trường ngoài trời cần hấp dẫn và thu hút trẻ và là nơi trẻ có thể học mọi thứ rất cần thiết để cải tiến các hoạt động ngoài trời có thể xây dựng góc phân vai, bán hàng, xây dựng, chơi với cát, nước 
- Tạo nhiều cơ hội, khuyến khích và hỗ trợ giáo viên sáng tạo thực hiện các ý tưởng riêng của họ.
- Luôn động viên giáo viên tích cực cải thiện môi trường ngoài trời.
- Làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục để vận động sự ủng hộ, giúp đỡ của phụ huynh và cộng đồng địa phương để cải thiện môi trường ngoài trời thêm phong phú đa dạng.
* Hỗ trợ giáo viên sử dụng môi trường giáo dục hợp lí như: 
+ Khen ngợi động viên kịp thời những giáo viên có nhiều cố gắng và nhiệt tình trong công việc.
+ Khuyến khích và cho phép giáo viên đó tổ chức nhiều hoạt động ngoài trời thậm chí là cả trò chơi đóng vai.
+ Gợi ý một số cách tạo nhóm trẻ để dễ dàng kiểm.
+ Gợi ý phân công nhiệm vụ giữa các giáo viên phụ trách lớp.
+ Gợi ý sắp xếp lại các góc cho trẻ chơi phù hợp với chủ đề, phù hợp với thực tế của lớp.
Ví dụ: Sắp xếp các góc hoạt động tương đồng thì ở gần nhau ( hoạt động tĩnh thì xa hoạt động động).
Giới hạn không gian, thảm, giá đồ dùng.
Có đủ đồ chơi, học liệu và phương tiện đủ cho từng góc.
Các góc phải được bày biện hấp dẫn.
Không cần thiết phải có một không gian rộng thoáng cố định vì nó có thể sẽ làm giảm không gian của các góc hoạt động thú vị vì vậy sẽ hạn chế việc học và chơi của trẻ trong các góc hoạt động này.
* Định hướng cho giáo viên biết được giá trị của các góc hoạt động:
- Các góc chơi đều giúp trẻ có thể học bằng chơi, chơi bằng học.
- Giúp trẻ có nhiều cơ hội để thực hành và học hỏi nhiều thứ.
- Trẻ có nhiều lựa chọn.
- Trẻ có thể thực hiện theo hứng thú của mình.
- Tất cả trẻ không làm cùng một thứ trong cùng một thời điểm.
- Giáo viên có thể sử dụng các góc chơi để hỗ trợ cho kế hoạch dạy và học.
- Giáo viên có thể hỗ trợ từng cá nhân trẻ và từng nhóm nhỏ.
* Định hướng cho giáo viên giúp trẻ tham gia vào các góc hoạt động:
- Cho trẻ lựa chọn góc mà trẻ muốn chơi hoặc thu hút trẻ vào các góc khác nhau.
- Giúp trẻ ổn định tại các góc.
- Nói chuyện với trẻ tại các góc và giúp trẻ tham gia, giúp hỗ trợ việc học của trẻ.
- Đặt ra một số quy tắc đơn giản rõ ràng về sự an toàn và tôn trọng lẫn nhau. Nên để trẻ cùng xây dựng những quy tắc ấy.
Ví dụ: Muốn đổi góc chơi phải thỏa thuận với bạn.
- Thỉnh thoảng giáo viên sẽ dạy cả lớp và trẻ sẽ không chơi ở các góc.
- Không phải lúc nào cũng cho trẻ vào các góc chơi.
- Trong suốt thời gian học tập và vui chơi trẻ sẽ được sử dụng ở tất cả các góc.
- Đôi khi giáo viên sẽ yêu cầu mỗi nhóm nhỏ chơi ở một góc khác nhau.
4.3 Bồi dưỡng giáo viên vận dụng quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” vào xây dựng kế hoạch giáo dục. 
Hàng tuần khi duyệt giáo án Ban giám hiệu lưu ý xem giáo viên xây dựng mục tiêu giáo dục đã phù hợp với khả năng của trẻ hay chưa; lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ có quan tâm “hướng đến đứa trẻ”, “vì đứa trẻ”, “do đứa trẻ” hay “xuất phát từ giáo viên”,“Vì giáo viên”,“do giáo viên”.
 Trao đổi góp ý trực tiếp với từng giáo viên, với từng kế hoạch cụ thể, giúp giáo viên điều chỉnh kế hoạch phù hợp theo quan điểm “ Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”.
* Định hướng và giúp cho giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm: 
- Kế hoạch giáo dục căn cứ vào khả năng, nhu cầu học tập kinh nghiệm sống của trẻ để xác định mục tiêu, nội dung cụ thể.
- Tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ vào trung tâm của quá trình giáo dục, có nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động.Trẻ được trải nghiệm qua thực tế, qua việc làm, qua khám phá tìm tòi. Được giao tiếp chia sẻ với bạn và bắt chước từ mọi người.
- Cần có sự nghiên cứu trước và đưa ra các quyết định về:
+ Mục tiêu và kết quả mong đợi với việc học của trẻ.
+ Các trải nghiệm và các cơ hội hỗ trợ những kết quả mong đợi đó.
+ Vật liệu và đồ dùng cần để thực hiện kế hoạch.
+ Địa điểm và thời gian cho trẻ trải nghiệm.
+ Vai trò của giáo viên sẽ làm gì và làm như thế nào.
- Giáo viên cần xác định được tầm quan trọng của các loại kế hoạch bởi vì:
+ Sát với thực tiễn đang diễn ra trong lớp.
+ Dễ nhìn thấy sự tiến bộ hay không tiến bộ của trẻ từ đó có những biện pháp bổ sung để giáo dục đạt hiệu quả cao.
+ Giáo viên tập trung hơn vào đứa trẻ.
+ Kế hoạch càng ngắn hạn càng đòi hỏi giáo viên luôn phải hướng đến đứa trẻ.
+ Giáo viên dễ dàng thực hiện những gì họ muốn dạy trẻ.
+ Việc xác định mục tiêu rõ ràng cụ thể sẽ giúp giáo viên thực hiện tốt hơn nhiệm vụ giáo dục để đạt được mục tiêu dặt ra.
- Hỗ trợ giáo viên trong công tác lập kế hoạch:
+ Khuyến khích giáo viên lập kế hoạch dựa trên việc quan sát và hiểu biết trẻ.
+ Giúp giáo viên xác định mục tiêu khả thi sát với từng hoạt động.
+ Khuyến khích giáo viên xác định mục tiêu cho nhóm và cho từng cá nhân trẻ.
+ Gợi ý giáo viên lập kế hoạch cho từng cá nhân trẻ cũng như cả nhóm trẻ trong mỗi tuần.
+ Khuyến khích giáo viên thực hiện tốt việc đánh giá trẻ và sau đó lên kế hoạch cho những ngày tiếp theo.
+ Khuyến khích giáo viên lập kế hoạch cho mục tiêu phát triển các lĩnh vực và các nội dung cho từng tuần.
+ Tôn trọng ý kiến của giáo viên và những hiểu biết của trẻ trong lớp của họ.
+ Hỗ trợ cho giáo viên khi giáo viên gặp khó khăn trong khi thực hiện nhiệm vụ.
+ Cho giáo viên nhiều quyền tự chủ hơn trong khi lập kế hoạch.
+ Cung cấp đầy đủ cho giáo viên tài liệu, chương trình khung, những kinh nghiệm tốt của đồng nghiệpđể giáo viên có thêm kiến thức kinh nghiệm thực hiện tốt việc lập kế hoạch.
* Định hướng để giáo viên xác định mục tiêu giáo dục:
- Xác định theo các lĩnh vực phát triển.
- Nội dung giáo dục bám sát theo từng độ tuổi ( Trong chương trình giáo dục mầm non) để xác định mục tiêu phù hợp.
 - Khi xây dựng mục tiêu luôn hướng vào trẻ xem trẻ sẽ làm được gì? Trẻ sẽ làm như thế nào? Sau một năm học, sau một tháng, sau một tuần, sau một ngày. Do đó mục tiêu giáo dục nhất là mục tiêu cho một hoạt động ( một nội dung) giáo viên đặt ra cần cụ thể, đo được, đạt được, thực tế và có giới hạn về thời gian để có thể dễ dàng xác định trong một khoảng thời gian nhất định mục tiêu đã đạt được chưa.
*. Lựa chọn nội dung:
- Giáo viên phải trả lời được các câu hỏi dạy trẻ hiểu gì,biết gì?( về kiến thức). Dạy trẻ những kỹ năng nào? Giáo dục trẻ có thái độ như thế nào với thế giới xung quanh?
- Nội dung phải gần gũi phù hợp với trẻ, phù hợp với vùng miền, nội dung và mục tiêu phải liên quan đến nhau do đó có mục tiêu thì phải có nội dung. Một mục tiêu có thể có 2-3 nội dung.
*.Xây dựng hệ thống câu hỏi:
- Giáo viên chỉ là người hướng dẫn, khuyến khích, gợi mở và tạo cơ hội cho trẻ trải nghiệm khám phá. Luôn quan sát để đáp ứng nhu cầu ham hiểu biết, tìm tòi, khám phá qua những câu hỏi thắc mắc của trẻ. Giúp trẻ tích cực chủ động tham gia hoạt động, làm việc theo cặp, theo nhóm trải nghiệm, trao đổi, chia sẻ, trình bày ý kiến.
- Do vậy giáo viên cần sử dụng hệ thống câu hỏi mở để trẻ tư duy trước khi trả lời đặc biệt tránh hệ thống câu hỏi đóng như vậy sẽ không phát huy tính tích cực củ trẻ.
+ Câu hỏi đóng: Để đánh giá mức độ ghi nhớ thông tin, đòi hỏi tư duy rất ít (thường dùng trong phần giới thiệu bài hoặc kết luận).
+ Câu hỏi mở: Là câu hỏi có nhiều đáp án đòi hỏi tư duy nhiều ( thường dùng trong phần giới thiệu và nội dung của hoạt động).
- Câu hỏi mở tạo ra một thách thức về trí tuệ, tìm kiếm hiểu biết và tạo hứng thú cho trẻ. Để có câu hỏi mở giáo viên có thể làm như sau:
+ Hệ thống câu hỏi ngắn gọn, dễ hiểu, lô gic theo nội dung hoạt động để trẻ suy nghĩ trước khi trả lời và cũng không quá khó khiến trẻ lúng túng hoặc không trả lời được.
+ Dành thời gian nhất định để trẻ suy nghĩ trả lời.
+ Không nên vội đánh giá, hãy động viên, khuyến khích để nhận được câu trả lời tốt hơn từ trẻ.
+ Khuyến khích trẻ dặt câu hỏi.
+ Tôn trọng câu hỏi và câu trả lời của trẻ.
Ví dụ: Một số câu hỏi mở phát huy tính tích cực của trẻ.
- Con có suy nghĩ như thế nào? 
- Làm sao con biết? 
- Tại sao con lại nghĩ như vậy? 
- Nếu thì sao?
- Nếu không thì sao?
- Theo con thì điều gì/ cái gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Câu hỏi phát huy tích cực của trẻ thường là câu hỏi mở và câu trả lời cũng rất mở, tạo được một điều mới mẻ. 
Ví dụ: 
- Câu hỏi về so sánh hai hành động/ hai nhân vật/ hai bức tranh này giống và khác nhau ở chỗ nào.
- Câu hỏi về đánh giá hành động nào tốt hơn? Vì sao?
- Bức ảnh nào đẹp hơn? Vì sao?
- Con học tập nhân vật nào? Vì sao?
* Lưu ý: Khi sử dụng câu hỏi không nên sử dụng các câu hỏi làm hạn chế tư duy của trẻ là những câu hỏi không khuyến khích trẻ nỗ lực suy nghĩ học tập, ngược lại còn làm cản trở hoạt động trí tuệ. Đó là những câu hỏi quá phức tạp, quá lớn, trìu tượng khiến trẻ không thể trả lời được.
Ví dụ: Gió là gì? Tại sao có gió? Mưa là gì? Ngày hôm qua là gì?.
- Những câu hỏi đóng và hẹp. 
Ví dụ: + Đây là cái gì?
+ Kia là cái gì? 
+ Cái này màu gì?
+ Hai bức tranh này có giống nhau không?
- Giáo viên cần biết tạo ra một sự cân bằng giữa những câu hỏi phải trả lời gắn với những câu hỏi mở.
- Giáo viên cần chú ý đến mục đích của câu hỏi, hỏi để làm gì? Để hướng dẫn gợi mở hay để kiểm tra, đánh giá mức độ hiểu và hỏi cái gì?
- Câu hỏi phải phù hợp với độ tuổi, khả năng, trẻ có thể trả lời được và cố gắng suy nghĩ để trả lời.
- Câu hỏi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Phân bố câu hỏi cho tất cả các đối tượng trẻ ( Trẻ nhút nhát và trẻ tích cực).
- Nên dành thời gian suy nghĩ cho mỗi câu hỏi và sử dụng ngôn ngữ, cử chỉ, ánh mắt ( Cười, gật đầu, vỗ tay) để khuyến khích, khen ngợi trẻ.
- Khuyến khích trẻ đặt câu hỏi.
* Một số lưu ý khi xây dựng kế hoạch:
- Khảo sát thực tế nhận thức của trẻ.Trẻ cần học gì tiếp theo, trẻ cần làm gì để đạt được mục tiêu yêu cầu này? Dự kiến các công việc/ hoạt động cụ thể cho trẻ trải nghiệm nhằm đạt được mục tiêu đã đặt ra.
- Những học liệu nào được dùng để thực hiện kế hoạch này? Chọn học liệu, chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi cho trẻ và cô.
- Các hoạt động đã được lập và các học liệu đã chọn có phù hợp không?
- Trẻ có học được những điều cô dạy thông qua các hoạt động đã tổ chức không?
- Trẻ có đạt mục tiêu, yêu cầu đã đặt ra không? Đánh giá trẻ.
- Các hoạt động xây dựng phải đa dạng, phong phú, phối hợp nhiều phương pháp dạy học ( Quan sát, giảng giải, đàm thoại) các kỹ thuật dạy học ( Kỹ thuật đặt câu hỏi, sử dụng đồ dùng,) và cách thức dạy học linh hoạt ( Học cá nhân, học nhóm).
 ( Có giáo án minh họa phần sau )
4.4 Một số hình thức giáo dục lấy trẻ làm trung tâm:
* Học qua thực hành, trải nghiệm
Trẻ em không những chỉ cần nghe nói, quan sát những gì mà cô yêu cầu mà còn phải trực tiếp tham gia hoạt động thực tiễn để có thể phát hiện ra những tính chất đặc trưng, làm rõ vài mối liên hệ giữa các sự vật hiện tượng với nhau, trong một chừng mực nào đó có thể làm biến đổi chúng.
- Tạo điều kiện cho trẻ tham gia trực tiếp vào hoạt động và từ đó giúp trẻ nhận thức sâu sắc hơn, độc lập hơn và phát huy được tính tích cực tư duy của trẻ.
*Học từ cuộc sống thực.
- Đưa trẻ đi tham quan, dạo chơi, tiếp xúc với các hoàn cảnh và tình huống có thực  để trẻ hình thành các khái niệm thực tế và học được nhiều điều bổ ích từ cuộc sống.
* Khai thác tiềm năng của trẻ bằng sự nỗ lực của chính bản thân trẻ:
- Trẻ em có một sự nhạy cảm đặc biệt kèm theo khả năng trí tuệ để tiếp thu và học hỏi từ môi trường bên ngoài mà không giống như người lớn cả về năng lực và cấp độ. Phương pháp giáo dục này chú trọng vào việc giúp trẻ khai thác những tiềm năng sẵn có, định hình những thói quen, tính cách tốt ngay từ khi còn nhỏ để tạo nền móng vững chắc cho sự phát triển sau này. Chính vì vậy chúng ta không áp đặt trẻ mà chỉ quan sát và đưa ra các gợi ý, trợ giúp trẻ khi cần thiết. 
 5. Kết quả đạt được:
Như vậy sau một năm thực hiện tôi thực sự bất ngờ khi kết quả đạt được là đáng khích lệ. 
* Về giáo viên:
- 100% giáo viên của trường tôi hiểu và thực hiện tốt quan điểm “ Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” trong mọi hoạt động giáo dục. Từ khâu thiết kế môi trường, lập kế hoạch giáo dục, đến tổ chức hoạt động giáo dục rất thiết thực và hiệu quả cao.
- Môi trường giáo dục luôn được thay đổi theo từng chủ đề và sắp theo hướng mở, có nhiều nguyên vật liệu sẵn có được tận dụng tạo ra sản phẩm đạt hiệu quả cao.
- Giáo viên linh hoạt trong việc lập kế hoạch giáo dục phù hợp với sự phát triển của cá nhân trẻ.