Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp quản lí chỉ đạo Xây dựng Thư viện Xuất sắc ở trường Tiểu học
TÓM TẮT NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến.
Xuất phát từ vị trí, vai trò của công tác xây dựng thư viện trường học, việc huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong và ngoài nhà trường để phấn đấu xây dựng thư viện xuất sắc, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện của địa phương và đáp ứng nhu cầu xã hội. Qua đó góp phần nâng cao chất lượng toàn diện trong nhà trường.
2. Điều kiện, thời gian, đối tượng áp dụng.
Để áp dụng thành công sáng kiến này, đòi hỏi cán bộ quản lý nhà trường phải có tinh thần trách nhiệm cao, quan tâm chỉ đạo sát sao, tạo điều kiện đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ giảng dạy, đầu tư kinh phí hợp lý để chi cho công tác xây dựng phòng đọc- kho sách –tủ giá để sách và kinh phí mua vốn tài liệu cho thư viện. Đồng thời cán bộ thư viện cần năng động, có sự sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động thu hút bạn đọc, phải tạo các mối quan hệ thân thiện giữa GV với HS, giữa HS với HS, chú trọng các hoạt động tập thể, các hội thi kể chuyện theo sách, thi giới thiệu sách… tổ chức cho HS.
Sáng kiến được áp dụng tại cơ sở lần đầu từ năm học 2014 – 2015.
Đối tượng áp dụng của sáng kiến là công tác quản lí, chỉ đạo Xây dựng thư viện trường học đạt Xuất sắc.
Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp quản lí chỉ đạo Xây dựng Thư viện Xuất sắc ở trường Tiểu học
THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN 1.1. Tên sáng kiến: "Một số giải pháp quản lí chỉ đạo Xây dựng Thư viện Xuất sắc ở trường Tiểu học”. 1.2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Công tác chỉ đạo xây dựng Thư viện nhà trường đạt Thư viện xuất sắc, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. 1.3. Tác giả: Họ và tên: NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC Nam (nữ): Nữ Ngày/tháng/năm sinh: 13 / 10 / 1976 Chức vụ, đơn vị công tác: Phó Hiệu trưởng trường Tiểu học Hồng Phong. Điện thoại: 0985. 299. 935 1.4. Đồng tác giả: Họ và tên: PHẠM DUY NHẤT Nam (nữ): Nam Ngày/tháng/năm sinh: 28 / 9 / 1966 Chức vụ, đơn vị công tác: Hiệu trưởng trường Tiểu học Hồng Phong. Điện thoại: 0988. 550. 500 1.5. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Trường Tiểu học Hồng Phong- Ninh Giang- Hải Dương. Điện thoại: 03203. 769. 220 1.6. Đơn vị áp dụng sáng kiến lần đầu: Trường Tiểu học Hồng Phong 1.7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: - Cán bộ quản lý nhà trường phải có tinh thần trách nhiệm cao, quan tâm chỉ đạo sát sao hoạt động thư viện trong nhà trường. - Nhà trường tạo điều kiện đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, đầu tư kinh phí hợp lý để chi cho công tác xây dựng phòng, kho, tủ giá sách và mua sắm vốn tài liệu. - Cán bộ thư viện phải có tinh thần trách nhiệm cao, có trình độ năng lực và chuyên môn, nghiệp vụ vững vàng 1.8. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: Từ năm học 2014 – 2015. HỌ TÊN TÁC GIẢ (KÝ TÊN) Nguyễn Thị Bích Ngọc Phạm Duy Nhất XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN ĐƠN VỊ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TÓM TẮT NỘI DUNG SÁNG KIẾN 1. Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến. Xuất phát từ vị trí, vai trò của công tác xây dựng thư viện trường học, việc huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong và ngoài nhà trường để phấn đấu xây dựng thư viện xuất sắc, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện của địa phương và đáp ứng nhu cầu xã hội. Qua đó góp phần nâng cao chất lượng toàn diện trong nhà trường. 2. Điều kiện, thời gian, đối tượng áp dụng. Để áp dụng thành công sáng kiến này, đòi hỏi cán bộ quản lý nhà trường phải có tinh thần trách nhiệm cao, quan tâm chỉ đạo sát sao, tạo điều kiện đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ giảng dạy, đầu tư kinh phí hợp lý để chi cho công tác xây dựng phòng đọc- kho sách –tủ giá để sách và kinh phí mua vốn tài liệu cho thư viện. Đồng thời cán bộ thư viện cần năng động, có sự sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động thu hút bạn đọc, phải tạo các mối quan hệ thân thiện giữa GV với HS, giữa HS với HS, chú trọng các hoạt động tập thể, các hội thi kể chuyện theo sách, thi giới thiệu sách tổ chức cho HS. Sáng kiến được áp dụng tại cơ sở lần đầu từ năm học 2014 – 2015. Đối tượng áp dụng của sáng kiến là công tác quản lí, chỉ đạo Xây dựng thư viện trường học đạt Xuất sắc. 3. Nội dung Sáng kiến: - Sáng kiến đi sâu nghiên cứu vai trò, vị trí của công tác thư viện trường học, đồng thời chỉ ra thực trạng chung của công tác thư viện ở trường tiểu học hiện nay và thực trạng của trường Tiểu học tác giả công tác nói riêng. Sáng kiến đã phân tích, tìm hiểu nguyên nhân của thực trạng đó. Qua đó đề ra và áp dụng các giải pháp cơ bản góp phần quản lí, chỉ đạo hiệu quả việc Xây dựng Thư viện xuất sắc. - Sáng kiến cũng nêu rõ được điểm mới và tính khả thi trong việc áp dụng các giải pháp vào thực tiễn của công tác quản lí chỉ đạo xây dựng Xuất sắc trong trường Tiểu học. Điểm mới của sáng kiến là các giải pháp đưa ra đều dựa trên cơ sở thực tiễn của vấn đề. Cụ thể: + Thứ nhất là việc làm tủ, giá để tài liệu, những sáng tạo trong sử dụng chất liệu và cách làm. + Thứ hai là sáng tạo trong việc tận dụng hành lang làm không gian phòng đọc cho HS. + Thứ ba là sáng tạo trong cách thức tổ chức các hoạt động đọc cho GV và HS, việc tổ chức các thư viện lưu động, thư viện cầu thang, thư viện ống, thư viện lớp học và thư viện ngoài trời - Các giải pháp đề ra có thể áp dụng ở các trường Tiểu học nói chung trong việc quản lí chỉ đạo để xây dựng thư viện nhà trường đạt Tiên tiến hoặc Xuất sắc và đều có thể đạt hiệu quả cao. 4. Kêt quả. Sáng kiến nêu bật kết quả đạt được trong việc chỉ đạo hiệu quả công tác Xây dựng Thư viện trường học sau khi áp dụng các giải pháp vào thực tiễn. Thư viện nhà trường đạt danh hiệu Thư viện xuất sắc. Hoạt động thư viện hiệu quả, có nhiều sáng tạo và thu hút được 100% GV, HS đến phòng đọc. Thư viện nhà trường sạch đẹp và thân thiện, học sinh vui đến trường mỗi ngày, phụ huynh tin tưởng vào sự lãnh đạo của nhà trường. Nhà trường có nhiều khởi sắc mới và phát triển đi lên mạnh mẽ. 5. Đề xuất, kiến nghị. Sáng kiến còn đưa ra một số bài học kinh nghiệm và đề xuất một số các ý kiến với các cấp quản lí về điều kiện và phạm vi áp dụng. MÔ TẢ SÁNG KIẾN 1. HOÀN CẢNH NẢY SINH SÁNG KIẾN. 1.1. Cơ sở lý luận. Thư viện là một bộ phận không thể thiếu được trong các nhà trường vì sách báo, tài liệu có một vị trí đặc biệt quan trọng đối với đời sống xã hội: “Không có sách thì không có tri thức”. Với nhà trường, sách lại càng có ý nghĩa quan trọng hơn, vì nó là người bạn gần gũi nhất, là học liệu cần thiết nhất của thầy và trò. Sách báo đã và đang góp phần “Làm tốt việc chăm sóc và giáo dục thế hệ trẻ”, góp phần quyết định chất lượng và không ngừng nâng cao năng lực giảng dạy của giáo viên, mở rộng kiến thức xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu của học sinh. Hoạt động chủ yếu của giáo viên và học sinh trong nhà trường phổ thông là giảng dạy và học tập, cả hai hoạt động này đều phải sử dụng công cụ sách báo, tài liệu. Sách báo, tài liệu chỉ có thể phát huy được tác dụng tích cực của nó trên cơ sở quản lý tốt công tác thư viện. Vì vậy tổ chức thư viện trường học nhằm thỏa mãn các nhu cầu về sách báo cho giáo viên và học sinh, là một yêu cầu khách quan không thể thiếu. Việc tổ chức thư viện và đẩy mạnh các hoạt động của nó là một việc làm cần thiết, bởi đối với nhà trường, thư viện không những là một bộ phận cơ sở vật chất trọng yếu mà còn đảm bảo cung cấp đủ số lượng và chất lượng các loại sách báo, tài liệu. Thư viện còn là trung tâm sinh hoạt văn hóa khoa học của nhà trường, tạo cơ sở từng bước thay đổi phương pháp dạy và học đồng thời tham gia tích cực vào việc bồi dưỡng tư tưởng chính trị và xây dựng nếp sống văn hóa mới cho các thành viên trong trường Nói cách khác, Thư viện chính là linh hồn của trường học - nơi hội tụ kiến thức, tri thức của loài người giúp cho Thầy và Trò nhà trường không chỉ dạy tốt, học tốt mà còn mở mang trí óc, bồi đắp nhân cách, xây dựng nền tảng văn hóa cho mỗi cá nhân. Giúp học sinh rèn luyện kỹ năng tự học, tự nghiên cứu góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh. Hơn thế nữa để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tinh thần độc lập trong suy nghĩ sáng tạo, nâng cao năng lực tự học của học sinh và thực hiện tốt các cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; cuộc vận động “Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo” và phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” có hiệu quả thì việc xây dựng thư viện trường đạt Xuất sắc và xây dựng “Thư viện thân thiện” là một yêu cầu tất yếu của trường Tiểu học nơi tôi công tác nói riêng và các trường học nói chung trong giai đoạn hiện nay. Là một cán bộ quản lí, chúng tôi nhận thấy: việc nâng cao chất lượng hoạt động của thư viện trong nhà trường, việc đầu tư cơ sở vật chất và kinh phí xây dựng Thư viện xuất sắc là một công việc cấp thiết, mang lại nhiều ý nghĩa thiết thực trong giai đoạn giáo dục hiện nay, nó góp phần làm nâng cao chất lượng đội ngũ CBGV, nâng cao hiểu biết cho HS, mở rộng tầm nhìn cho thầy cô thông qua các hoạt động đọc thiết thực và hiệu quả. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, thúc đẩy sự phát triển của đất nước. 1. 2. Cơ sở thực tiễn Có thể nói: Thư viện giống như trái tim của nhà trường, là bộ phận không thể thiếu trong trường học, với vai trò lưu giữ và luân chuyển sách, phục vụ đắc lực cho việc dạy học trong nhà trường. Thư viện phải thực sự là nơi lưu trữ và cung cấp hiệu quả nhất, nhiều phương tiện cần thiết để phục vụ hỗ trợ cho quá trình giảng dạy và học tập trong nhà trường. Hiện nay, một số trường vẫn còn xem nhẹ công tác thư viện, thiết bị dạy học. Chưa có sự quan tâm đúng mức về các hoạt động của thư viện nhà trường. Cán bộ thư viện kiêm nhiệm quá nhiều việc, Cán bộ quản lý còn thiếu sự chỉ đạo và quản lý sát sao về công tác này, hoặc quản lý còn lỏng lẻo dẫn đến hiệu quả công tác thư viện chưa đạt hiệu quả cao. Thực tế hiện nay, các thư viện ở các trường Tiểu học trong toàn huyện 100% đã đạt chuẩn, nhiều thư viện đạt Tiên tiến hoặc xuất sắc. Song các thư viện đạt chuẩn hầu như chưa thực sự tổ chức có hiệu quả các hoạt động, chủ yếu mới dừng lại ở việc cho GV, HS mượn sách theo nhu cầu, chưa thu hút được bạn đọc. Đặc biệt, cơ sở vật chất của thư viện chưa đảm bảo, phòng đọc , kho sách có diện tích hẹp, chưa đảm bảo yêu cầu, vốn tài liệu còn ít, chưa phong phú về chủng loại và số lượng. Nhiều thư viện không tổ chức được các hoạt động tuyên truyền giới thiệu sách, không có các hình thức thư viện xanh, thư viện lớp học, thư viện hành lang để phục vụ bạn đọc tại chỗ nên không lôi cuốn được HS và GV tham gia vào các hoạt động của thư viện. Làm cách nào để thư viện xứng đáng là trái tim của nhà trường? Và cần có những giải pháp nào để xây dựng thư viện trường từ thư viện đạt chuẩn nhanh chóng trở thành thư viện xuất sắc? Cùng với những trải nghiệm trong những năm làm công tác quản lý giáo dục và với trách nhiệm công tác được giao, chúng tôi luôn nỗ lực cố gắng, mạnh dạn đổi mới, chủ động tổ chức nhiều hoạt động giáo dục, huy động nguồn lực với mong muốn quyết tâm xây dựng thư viện nhà trường đạt danh hiệu Thư viện xuất sắc. Chính vì vậy mà chúng tôi chọn đề tài "Một số giải pháp quản lí, chỉ đạo xây dựng Thư viện Xuất sắc ở trường Tiểu học”. Với những giải pháp áp dụng vào thực tiễn, chúng tôi đạt được thành quả rất khả quan, thư viện nhà trường đã được Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hải Dương công nhận danh hiệu “Thư viện xuất sắc” vào tháng 6/ 2015. Với mong muốn được sẻ chia những giải pháp đã được trải nghiệm thực tiễn có tính khả thi. Chúng tôi xin được trình bày các giải pháp đã áp dụng với mong muốn nhận được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo và Hội đồng khoa học các cấp giúp cho công tác quản lý của chúng tôi ngày một hiệu quả hơn, góp phần đưa chất lượng giáo dục của nhà trường ngày càng đi lên vững mạnh. 1.3. Phạm vi, đối tượng và mục đích nghiên cứu Sáng kiến tập trung nghiên cứu tìm những giải pháp tổ chức chỉ đạo thực hiện có hiệu quả việc xây dựng thư viện xuất sắc của trường Tiểu học nơi tôi công tác từ năm học 2014-2015 đến năm học 2015-2016. Trên cơ sở nghiên cứu tài liệu làm sáng tỏ các cơ sở lý luận, kết hợp tìm hiểu thực trạng của trường, của địa phương, tìm ra các giải pháp để quản lí, chỉ đạo thực hiện xây dựng thư viện xuất sắc, đồng thời chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt các hoạt động của thư viện nhà trường, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở đơn vị. 2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Trường Tiểu học nơi tôi công tác hiện tại trường có 31 cán bộ, giáo viên. Có 16 lớp học với tổng số 445 em học sinh. Những năm trước 2008, nhà trường còn rất nhiều những khó khăn về cơ sở vật chất, không có phòng đọc cho GV và HS, chỉ có một kho chứa sách nhỏ khoảng 15 m2 ghép chung với văn phòng nhà trường. Vốn tài liệu nghèo nàn, hầu hết lại là sách lạc hậu, rách nát. Thời gian đó, nhà trường chưa có cán bộ thư viện chuyên trách, mà là GV kiêm nhiệm. Do vậy hoạt động của Thư viện chưa tốt. Thư viện nhà trường là thư viện đạt Chuẩn muộn nhất của huyện. (đạt Chuẩn năm 2008). Qua nhiều năm phấn đấu liên tục, được sự quan tâm giúp đỡ của các cấp lãnh đạo, và làm tốt công tác xã hội hóa đã đầu tư cơ sở vật, trang thiết bị góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của Thư viện nhà trường. Cùng với sự trưởng thành không ngừng và những thành tích lớn lao của nhà trường, vai trò của thư viện ngày càng được củng cố và ngày càng được phát huy, góp phần tích cực trong sự nghiệp trồng người của nhà trường. Nhằm khai thác triệt để giá trị kho sách, phục vụ số lượng giáo viên và học sinh tương đối đông. Ban giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo thực hiện bằng nhiều các giải pháp để phấn đấu thư viện trở thành thư viện Xuất sắc nhằm đáp ứng, thoả mãn nhu cầu về văn hoá đọc của giáo viên và học sinh. 3. CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÍ, CHỈ ĐẠO XÂY DỰNG THƯ VIỆN XUẤT SẮC 3.1. Giải pháp thứ nhất: Đầu tư kinh phí xây dựng cơ sở vật chất, sáng tạo trong việc xây dựng phòng đọc và tủ - giá đựng sách báo, tài liệu. Để xây dựng Thư viện đạt xuất sắc, trước hết phải đảm bảo cơ sở vật chất, đặc biệt là phòng đọc của GV và HS, bên cạnh đó là phòng kho chứa tài liệu và hệ thống tủ, giá, kệ đựng sách báo, tài liệu và phòng máy để xây dựng Thư viện điện tử. Xác định rõ vấn đề đó nên nhà trường đã huy động mọi nguồn vốn để đầu tư xây dựng phòng đọc và hệ thống tủ, giá cho thư viện. Để có được nguồn kinh phí cho Thư viện, chúng tôi đã huy động nhiều nguồn vốn khác nhau. Trước hết, nhà trường trích nguồn kinh phí từ ngân sách nhà nước để đầu tư cho việc xây dựng Thư viện. Trong 02 năm học 2014- 2015 và 2015- 2016, kinh phí chi cho xây dựng Thư viện là hơn 300.000.000 đồng. Ngoài ra, nhà trường còn thực hiện tốt công tác xã hội hóa giáo dục, tranh thủ sự ủng hộ của các ban ngành đoàn thể trong địa phương, sự ủng hộ của phụ huynh học sinh và sự ủng hộ của cán bộ giáo viên, nhân viên nhà trường. Trong 2 năm học vừa qua, phụ huynh học sinh của nhà trường đã hỗ trợ khoảng 50.000.000 đồng để mua sắm máy tính phục vụ thư viện điện tử và xây dựng 02 nhà vòm làm thư viện ngoài trời. Cán bộ giáo viên nhà trường cũng tình nguyện ủng hộ mỗi người 01 ngày lương để nhà trường xây dựng thư viện xuất sắc. Có được sự đồng thuận và sự ủng hộ của cán bộ giáo viên và phụ huynh học sinh, nhà trường đã hoàn thiện được hệ thống phòng đọc và hệ thống tủ giá, đảm bảo yêu cầu của Thư viện xuất sắc. Trong việc xây dựng phòng đọc, chúng tôi đã luôn trăn trở, tìm tòi và nghiên cứu để tìm ra giải pháp tối ưu nhất, đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả và thân thiện. Do vậy chúng tôi đã sáng tạo trong việc xây dựng phòng đọc của HS. Chúng tôi chọn phòng đọc của HS ở tầng 2 và cuối hành lang. Sở dĩ chúng tôi lựa chọn như vậy là để chống ồn ào và đảm bảo sách báo, tài liệu không bị ẩm mốc, mối mọt. Ngoài ra, chúng tôi đã tận dụng hành lang để làm tăng diện tích phòng đọc. Hành lang được lắp đặt hệ thống khung nhôm kính, đảm bảo chống mưa gió và vẫn đảm bảo ánh sáng cho HS đọc sách báo. Như vậy, tổng diện tích phòng đọc cuả học sinh từ 54 m2 đã tăng lên thành 90 m2. Phần diện tích hành lang này chúng tôi bố trí các góc giải trí, góc Toán tuổi thơ cho các nhóm HS ham thích Toán và có nhu cầu giải trí, thư giãn trong các giờ ra chơi. Hệ thống sách báo, tài liệu, truyện thiếu nhi, truyện cười, truyện dân gian được sắp xếp trên các giá sách và các thư viện ống giúp HS thuận lợi trong việc đọc sách. Dưới đây là hình ảnh hành lang thư viện được sử dụng làm phòng đọc cho HS : (Có một số ảnh minh họa) Việc thiết kế các tủ, giá, kệ đựng sách chúng tôi cũng luôn trăn trở để tìm cách làm phù hợp và tiết kiệm được cả diện tích và tiền của. Qua đi tham quan một số thư viên, chúng tôi nhận thấy : Nếu sử dụng tủ gỗ bán ngoài thị trường, có một số hạn chế : + Thứ nhất : Do chất liệu gỗ ép, nên độ bền không cao. Nếu là gỗ thường thì giá thành cao, nếu gỗ tạp thì tủ sẽ bị cong- vênh. + Thứ hai : Hệ thống tủ gỗ kê sát mặt đất chiếm rất nhiều diện tích, ngoài ra còn rất tối. Để hệ thống tủ giá không chiếm nhiều diện tích phòng đọc, chúng tôi đã thiết kế tủ giá treo tường. Chúng tôi không dùng chất liệu gỗ mà làm bằng khung nhôm và mếch dán vách ngăn. Các tủ giá đều được làm cách mặt đất 20cm để tạo độ thông thoáng và tạo cảm giác không gian rộng rãi. Bên cạnh đó, các tủ giá làm bằng khung nhôm treo tường và không làm sát mặt đất tạo được không gian thông thoáng, không bị tối như các tủ gỗ bình thường. Ngoài ra còn có tính kinh tế, tiết kiệm được hơn về giá thành so với tủ gỗ, tiết kiệm được vách ngăn đằng sau, và độ bền cao hơn tủ gỗ ép bán trên thị trường. Hệ thống tủ giá đựng sách báo, tài liệu còn được thiết kế lắp ghép tách rời, chia ra từng ngăn, từng ô, và có thể tháo - lắp, di chuyển vị trí nếu cần. Mặt khác, chúng tôi còn sử dụng đề-can có màu sắc khác nhau để dán các vách ngăn, trang trí đẹp mắt cho từng ô, từng ngăn, tạo hứng thú cho HS Tiểu học. Với cách làm như vậy, chúng tôi tạo cho bạn đọc cảm giác thoải mái, thích thú khi đến với Thư viện nhà trường, đặc biệt là các em HS, qua đó đã thu hút được các em đến với thư viện thường xuyên. Dưới đây là hình ảnh về hệ thống tủ giá của thư viện : (Có một số ảnh minh họa) 3.2. Giải pháp thứ hai: Chỉ đạo huy động mọi nguồn lực để mua sắm vốn tài liệu cho Thư viện. Vốn tài liệu phong phú, đa dạng về chủng loại, nhiều về số lượng là yêu cầu thiết yếu đặt ra khi xây dựng Thư viện xuất sắc. Theo quy định, để đạt được Thư viện xuất sắc thì cần có lượng sách bình quân (đối với vùng đồng bằng). Cụ thể: + Sách giáo khoa: Có tủ sách dùng chung, đảm bảo cho HS không có sách mượn. Có đủ SGK cho GV dạy. Trong kho tối thiểu mỗi tên sách có 1 bản. + Sách tham khảo: 3 Cuốn/1HS. + Sách nghiệp vụ: 1bộ/1GV. Sách lưu trong kho tối thiểu 4 bản. + Có đầy đủ các loại báo, tạp chí. + Có các loại Băng đĩa giáo khoa phục vụ giảng dạy. Trước thực tế: Vốn tài liệu của thư viện còn hạn chế, không đảm bảo tiêu chuẩn của Thư viện Xuất sắc, chúng tôi đã trăn trở tìm giải pháp để bổ sung vốn tài liệu cho Thư viện nhà trường. Nếu chỉ trông chờ vào ngân sách thì không thể đáp ứng được nhu cầu mua sắm tài liệu vì nguồn kinh phí của nhà trường hạn hẹp, còn phải đầu tư cho việc xây dựng phòng, kho, tủ giá. Do vậy chúng tôi đã huy động từ nhiều nguồn lực khác nhau: + Trước tiên: Nhà trường trích ngân sách 60.000.000 đồng để mua thêm sách báo, tài liệu. + Thứ hai: Đề xuất với Ban đại diện Hội Cha mẹ HS trích quỹ Hội CMHS ủng hộ Thư viện nhà trường. Do vậy, năm học 2014- 2015, Hội phụ huynh học sinh đã hỗ trợ nhà trường 5.000.000 đồng để nhà trường mua tài liệu, sách tham khảo các loại cho HS. + Thứ ba: Tranh thủ sự ủng hộ của Cán bộ giáo viên, nhân viên nhà trường: Xuất phát từ mong muốn có được thư viện Xuất sắc để đáp ứng nhu cầu của GV và HS về vốn tài liệu để nghiên cứu, tìm tòi, tham khảo..., nên 100% cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường đã tình nguyện ủng hộ mỗi người 01 ngày lương để mua sắm tài liệu. Cũng trong năm học 2014- 2015, nhà trường đã nhận được 4.000.000 đồng từ sự ủng hộ của CBGV để mua sắm tài liệu cho thư viện. + Thứ ba: Huy động nguồn sách báo, tài liệu từ sự quyên góp, ủng hộ của HS và các nhà hảo tâm: Xác định rõ: Việc huy động nguồn sách báo tài liệu cũ HS không dùng đến là một việc làm rất hiệu quả. Do vậy, chúng tôi đã phát động tới HS toàn trường quyên góp, ủng hộ sách, báo, truyện... cho Thư viện. Năm học 2014- 2015, HS toàn trường quyên góp ủng hộ cho Thư viện nhà trường tổng số 385 quyển sách các loại. Năm học 2015- 2016, tính đến thời điểm hiện tại, HS đã quyên góp, ủng hộ thư viện nhà trường 230 quyển sách báo các loại. Bên cạnh đó, chúng tôi còn phát động rộng rãi phong trào quyên góp, ủng hộ sách cho Thư viện tới PHHS và các cá nhân các nhà hảo tâm. Với phương châm: "Góp một cuốn sách nhỏ để được đọc nhiều cuốn sách hay" phong trào phát động trong toàn trường giáo viên và học sinh cùng tham gia. Để phong trào được tập trung và chất lượng sách quyên góp đảm bảo chất lượng, số lượng, chúng tôi chỉ đạo đồng chí tổng phụ trách phối hợp với cán bộ thư viện soạn thảo bảng thông báo và có quy định cụ thể. Để động viên phong trào, chúng tôi có khen thưởng kịp thời những lớp, cá nhân làm tốt. Năm học 2014- 2015, nhà trường đã nhận được tổng số gần 400 đầu sách tài trợ, ủng hộ từ 02 cá nhân là anh Nguyễn Tuấn Không – PHHS (180 quyển) và ông Ngô Nguyên Ngần – một cựu HS thành đạt của nhà trường đang sinh sống tại Hà Nội 215 quyển). Năm học 2015- 2016, ông Ngô Nguyên Ngần tiếp tục ủng hộ nhà trường gần 200 quyển sách. Trong đó có các cuốn sách có giá trị và hiếm, như: “Nhật kí Đặng Thùy Trâm”, “Mãi mãi tuổi 20”, các cuốn sách về biển đảo Việt Nam, các tập thơ viết về nhà giáo hoặc viết về quê hương đất nước..... Ngoài ra, do điều kiện địa phương hàng năm tiếp đón một số đoàn khách nước ngoài về thăm múa rối nước nên chúng tôi đã liên hệ và tổ chức cho HS giao lưu. Qua đó, cũng nhận được khoảng gần 100 đầu sách các bạn nước ngoài trao tặng. 3.3. Giải pháp thứ ba: Chỉ đạo Cán bộ Thư viện sắp xếp bố trí các tủ, giá và các góc Thư viện một cách phù hợp và hiệu quả. Để Thư viện nhà trường hoạt động hiệu quả, thu hút được bạn đọc và phục vụ bạn đọc được tốt nhất và hiệu quả nhất, thì việc sắp xếp, bố trí các tủ, giá và phân bố các góc thư viện làm sao cho phù hợp, đẹp mắt, dễ tìm, dễ thấy, thuận lợi ... là rất cần thiết. Cùng là danh mục sách tham khảo, nếu không biết cách phân chia theo môn loại hợp lí mà xếp chung vào một tủ thì bạn đọc sẽ rất khó tìm, cán bộ thư viện cũng sẽ khó quản lí. Do vậy, chúng tôi đã chỉ đạo cán bộ thư viện vào sổ đăng kí cá biệt chia nhỏ theo môn loại và sắp xếp tài liệu trên tủ giá theo từng nội dung. Đối với các sách tham khảo, sách nghiệp vụ, sách giáo khoa chúng tôi chỉ đạo thủ thư tiến hành xử lý nghiệp vụ theo quy định của công tác nghiệp vụ thư viện, đăng ký, phân loại vào sổ cá biệt từng loại sách, mô tả ấn phẩm, tổ chức sắp xếp sách trong kho theo từng kho sách, tổ chức sắp xếp phích phân loại theo từng môn loại ở tủ mục lục để giáo viên và các em học sinh dễ tra cứu. - Ngoài ra, chúng tôi áp dụng phân loại theo mã màu (vì đối tượng học sinh tiểu học nhất là các em học sinh lớp một, lớp hai các em còn nhỏ mới tiếp xúc với con chữ, con số, nhiều hình thức nghiệp vụ thư viện còn rất mới mẻ với các em) Việc phân loại tài liệu theo mã màu sẽ rất thuận tiện cho các em khi đến thư viện và lựa chọn sách. Ví dụ: + Sách giáo khoa: Dán gáy sách bằng giấy màu trắng. + Sách nghiệp vụ: Dán gáy sách bằng giấy màu xanh. + Sách tham khảo: Dán gáy sách bằng giấy màu đỏ. Dưới đây là một số hình ảnh các tủ giá được sắp xếp theo từng nội dung của thư viện trường chúng tôi. (Có một số ảnh minh họa) 3.4. Giải pháp thứ tư: Chỉ đạo nâng cao chất lượng hoạt động của Thư viện, tổ chức các hoạt động phong phú, lành mạnh để tạo nhiều sân chơi cho HS tham gia, thu hút bạn đọc đến với thư viện. Thư viện của mỗi nhà trường được đánh giá đạt ở mức Chuẩn hay Tiên tiến, hoặc Xuất sắc, bên cạnh tiêu chuẩn về Cơ sở vật chất thì hoạt động của Thư viện là một tiêu chuẩn cơ bản và quan trọng để đánh giá. Xác định rõ được vấn đề đó nên chúng tôi đã chỉ đạo cán bộ thư viện nâng cao chất lượng các hoạt động của Thư viện. Ngay từ đầu mỗi năm học, chúng tôi chỉ đạo Cán bộ thư viện xây dựng kế hoạch hoạt động cụ thể cho từng tháng, từng tuần và có sự chỉ đạo, kiểm tra thường xuyên. Công tác phục vụ bạn đọc là GV: Chúng tôi chỉ đạo cán bộ thư viện xây dựng lịch mượn –trả sách hàng tuần. Ngoài việc phục vụ tại thư viện, hàng tuần chỉ đạo cán bộ thư viện luân chuyển sách báo, tài liệu, đặc biệt là sách báo mới xuống các phòng tổ chuyên môn và xuống tủ sách tại văn phòng nhà trường. Với cách làm đó, GV có thể đọc mọi lúc, mọi nơi, trên Thư viện, tại phòng Tổ chuyên môn, tại văn phòng nhà trường. Qua đó thu hút được GV đọc sách nhiều hơn. Bên cạnh đó, thư viện sử dụng phần mềm quản lí thư viện, cập nhất thông tin qua phần mêm, ngoài ra còn hướng dẫn GV, HS khai thác, tìm kiếm thông tin qua thư viện điện tử rất hiệu quả. Công tác phục vụ bạn đọc là HS: Chúng tôi chỉ đạo cán bộ Thư viện tổ chức nhiều các mô hình đọc cho HS. Cụ thể: + Tổ chức cho HS đọc sách tại Thư viện: Tại thư viện, sách được sắp xếp trên các tủ giá, không có khóa, không có cánh tủ. HS dễ tìm, dễ lấy. Bên cạnh đó, các loại sách báo được sắp xếp theo các góc khác nhau, như góc truyện tranh, góc “Khám phá thế giới xung quanh”, góc “Tìm hiểu lịch sử”, góc “Toán tuổi thơ”, góc “Thế giới cổ tích”... HS ngồi tại thảm trải trên nền nhà để đọc sách, không phải gò bó tại các bàn ghế cố định. (Có một số ảnh minh họa) + Mô hình thư viện ống: Một mô hình sáng tạo chúng tôi chỉ đạo tổ chức đó chính là thư viện ống. Đây là mô hình thu hút được HS, gợi trí tò mò nhu cầu khám phá cho HS. Chúng tôi tận dụng các vật liệu phế thải để làm ống đựng sách báo, đó là các vỏ hộp đựng quả cầu lông. Các vỏ hộp này được dán giấy màu trang trí, có sẵn nắp đậy trên – dưới rất tiện dụng. Thư viện ống này có thể treo ở các nhà vòm tại thư viện ngoài trời, treo dưới các gốc cây hoặc bất cứ chỗ nào để HS đọc sách trong các giờ giải lao hoặc đầu giờ. (Có một số ảnh minh họa) + Mô hình thư viện ngoài trời: là mô hình áp dụng rất hiệu quả, phục vụ HS ở tất cả các lớp lúc đầu giờ và giờ ra chơi. Tủ sách tại các thư viện ngoài trời được giao cho các em HS lớp 4, 5 là cộng tác viên thư viện phụ trách, dưới sự quản lí, điều hành của cán bộ thủ thư. Hàng tuần, các em HS cộng tác viên thư viện có trách nhiệm luân chuyển sách báo, mở tủ phục vụ các bạn và thu sách báo sau khi các bạn đọc. Qua 2 năm, chúng tôi thấy mô hình này được phụ huynh học sinh quan tâm và đánh giá cao. (Có một số ảnh minh họa) + Mô hình “Tủ sách lưu động” và “Tủ sách cầu thang”: để nhằm mục đích phục vụ bạn đọc mọi lúc, mọi nơi. Tủ sách lưu động được thiết kế dưới dạng ngôi nhà, có bánh xe để di chuyển tới các lớp học ở xa phòng đọc. Hiện tại, nhà trường có 2 tủ sách lưu động. Dự kiến năm học tới sẽ bổ sung thêm 1- 2 tủ sách lưu động để phục vụ bạn đọc. Dưới đây là các hình ảnh của 2 mô hình này. (Có một số ảnh minh họa) + Việc tổ chức mô hình “Tủ sách lớp học” cũng được nhà trường tiến hành hiệu quả. Các “Tủ sách” tại các lớp học có thể là tủ, cũng có thể là các giỏ sách gắn ở các góc lớp. Hàng tuần, cán bộ lớp lên thư viện nhận sách mới và trả sách cũ để phục vụ các bạn trong lớp. (Có một số ảnh minh họa) 3.5. Giải pháp thứ năm: Chỉ đạo tổ chức tuyên truyền giới thiệu sách mới một cách sáng tạo. Đây là một hoạt động quan trọng trong Thư viện của nhà trường. Công tác tuyên truyền giới thiệu sách có thể tiến hành hàng tuần, hàng tùy theo tình hình của thư viện nói chung và nhà trường nói riêng. Muốn làm tốt được công tác tuyên truyền, giới thiệu sách trước hết phải xác định được đề tài sẽ giới thiệu. Sau đó tìm tòi sách trong thư viện hoặc có thể bổ sung thêm cho phù hợp với nội dung chủ đề giới thiệu, đảm bảo về chính trị, tính thời sự nóng hổi, có tính giáo dục cao và có giá trị về nghệ thuật sâu sắc. Toàn bộ buổi giới thiệu sách nhằm cho độc giả hiểu rõ được nội dung của cuốn sác, nêu bật được ý hay của cuốn sách. Từ đó sẽ gây cho họ sự tò mò, lòng say mê hứng thú, kích thích cho độc giả muốn tìm đọc ngay cuốn sách. + Có thể tuyên tuyền giới thiệu bằng miệng ở trong các buổi chào cờ đầu tuần, trong sinh hoạt tập thể, các cuộc họp của tổ chuyên môn, sinh hoạt chuyên đề, trong các cuộc họp hội đồng nhà trường, đọc trên loa phát thanh trong chương trình ca khúc măng non, trong những cuộc họp phụ huynh học sinh. + Hình thức tiếp theo đó là tuyên truyền trực quan: Kể chuyện theo sách; Thi giới thiệu sách; Triển lãm sách. Tất cả những hình thức tuyên truyền giới thiệu trên là phương thức phục vụ giúp cho bạn đọc tiếp cận với các loại sách báo có trong thư viện . Thư viện đã duy trì được nề nếp đọc sách báo trong giáo viên và học sinh. Có qui định cụ thể lịch mượn, đọc cho mỗi khối lớp, cho từng giáo viên trong trường theo lịch thống nhất. Mặt khác thủ thư còn sử dụng nhiều hình thức tuyên truyền giới thiệu khác như: Biên soạn thư mục, tuyên truyền giới thiệu sách trên loa phát thanh của nhà trường... (Có một số ảnh minh họa) 3.6. Giải pháp thứ sáu: Xây dựng hệ thống Cộng tác viên thư viện. Ngay từ đầu năm học tổ thư viện trường học được thành lập do đồng chí hiệu phó làm tổ trưởng, bí thư chi đoàn, ban phụ trách đội cùng với các đồng chí giáo viên chủ nhiệm, và một số em HS lớp 4, 5 làm cộng tác viên. Năm học vừa qua chúng tôi đã tổ chức nhiều buổi TTGT sách rất thành công, tổ chức cuộc thi với các hình thức đa dạng phong phú như thi kể chuyện theo sách, đố vui đọc sách, theo chủ đề "Thiếu niên vui khoẻ - tiến bước lên đoàn"... Một trong những hội thi có ý nghĩa đó là thư viện tổ chức cuộc thi kể chuyện theo sách, làm chuyên đề giới thiệu sách mới theo chủ đề. Chuyên đề này đã thu hút được toàn thể giáo viên của nhiều trường về dự để tham quan và học hỏi, góp phần không nhỏ vào các hoạt động của thư viện trong toàn huyện. Đối với học sinh thì đây là một chuyên đề mang đầy ý nghĩa giáo dục. Ngoài việc giúp cán bộ thư viện làm chuyên đề, tổ thư viện còn tuyên truyền sách một cách thật tích cực. Tổ thư viện đọc trước những cuốn sách mới, sau đó tuyên truyền cho các bạn đọc khác. Hàng tuần vào thứ 3 các em trong tổ thư viện lên mượn sách mang về tận lớp cho các bạn đọc. Làm như vậy lượng sách được luân chuyển nhiều hơn, số bạn đọc được nhân lên rất đông. Hơn nữa tổ công tác thư viện còn là nơi tư vấn tin cậy cho bạn đọc mỗi khi mượn đọc sách, cho cán bộ thư viện mỗi khi bổ sung sách mới. Đây là công việc không đơn giản chút nào vì nó luôn đòi hỏi ở người cán bộ thư viện không ngừng nâng cao chuyên môn nghiệp vụ của mình, cũng như cập nhật những tin tức hàng ngày. 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Qua một thời gian triển khai xây dựng thư viện, nhà trường đã đạt được nhiều kết khả thi, đó là. 4.1. Về cơ sở vật chất - Thư viện nhà trường có tổng diện tích khoảng 130 m2, trong đó diện tích phòng đọc của HS khoảng 90 m2, phòng đọc GV 40 m2. Các phòng đọc của GV và HS đều khang trang, sạch sẽ, thoáng mát. Ngoài ra, còn 2 thư viện ngoài trời với diện tích 30 m2 . Hệ thống tủ, giá, kệ sách báo được làm mới và bố trí, sắp xếp quy củ, hợp lí. Cán bộ thư viện có máy tính riêng, Thư viện điện tử có 17 máy; tổng số bàn ghế tại phòng đọc GV là 30 bộ, tổng số bàn ghế phục vụ HS là 50 ghế, 16 bàn, 8 10 ghế đá tại thư viện ngoài trời. - Vốn tài liệu của Thư viện được bổ sung, phong phú,
File đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_mot_so_giai_phap_quan_li_chi_dao_xay_d.doc