Đề khảo sát chất lượng đầu năm môn Ngữ văn Lớp 8 - Năm học 2015-2016 - Trường THCS Quyết Thắng (Có đáp án)

Trường THCS Quyết Thắng ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM 
 NĂM HỌC 2015 - 2016
 Môn: NGỮ VĂN 8
 Thời gian làm bài: 45 phút
 I. PHẦN TRẮC NGHIỆM ( 2,0 điểm)
Đọc kỹ đoạn văn trên rồi trả lời các câu hỏi sau bằng cách chọn phương án đúng:
 Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.
	 ( Trích Tinh thần yêu nước của nhân dân ta - Hồ Chí Minh )
Câu 1. Phương thức biểu đạt của đoạn văn trên là gì ?
A. Miêu tả	B. Tự sự	C. Nghị luận	D. Biểu cảm
Câu 2. Câu chốt thâu tóm nội dung của cả đoạn văn là câu nào ?
A. Câu thứ nhất	B. Câu thứ hai	C. Câu thứ ba	D. Không có câu chốt
Câu 3. Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong đoạn văn trên ?
A. Nhân hóa	B. So sánh	C. Ẩn dụ	D. Hoán dụ
Câu 4. Truyền thống yêu nước của dân tộc ta được Bác Hồ khẳng định trong đoạn văn trên thể hiện rõ nhất ở văn bản nào đã học trong chương trình Ngữ văn 7 ?
A. Sông núi nước Nam 	B. Bánh trôi nước 
C. Bạn đến chơi nhà	 	D. Cả 3 ý A, B, C
Câu 5. Thành phần trạng ngữ trong câu cuối của đoạn văn trên là:
A. Từ xưa đến nay	 B. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng
C. mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng D. lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn
 II. PHẦN TỰ LUẬN ( 8 điểm )
Câu 1. 2,0 điểm
Hai câu cuối bài thơ Cảnh khuya, Bác Hồ viết:
	Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
	Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
 a) Chỉ ra phép tu từ được sử dụng trong hai câu thơ trên ?
 b) Tâm trạng của người chiến sĩ, thi sĩ được thể hiện thế nào qua hai câu thơ trên ?
Câu 2. 6,0 điểm
 Truyện ngắn Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn phản ánh cuộc sống khổ cực của người dân, đồng thời lên án thói vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến.
 Em hãy làm sáng tỏ nhận định trên bằng một bài viết ngắn ít nhất 1 trang giấy. 
----------------------------------------------------------------
I. PHẦN TRẮC NGHIỆM (2 điểm) :Gồm 5 câu: Làm đúng mỗi câu 0,4 điểm.
Câu
1
2
3
4
5 
ĐÁP ÁN
C
A
B
A
B
II. PHẦN LÀM VĂN 8,0 điểm
Câu
ý
Nội dung
Điểm
1
a) Chỉ ra phép tu từ được sử dụng trong hai câu thơ trên. 	
 - Phép tu từ được sử dụng là: phép so sánh.
0,5
b) Tâm trạng của người chiến sĩ, thi sĩ được thể hiện thế nào qua hai câu thơ trên đây?	
- Hai câu thơ đã bộc lộ vẻ đẹp và chiều sâu tâm hồn của người chiến sĩ, thi sĩ Hồ Chí Minh: đó là sự rung động, niềm say mê trước vẻ đẹp của cảnh rừng Việt Bắc trong đêm trăng.	
- Người chiến sĩ, thi sĩ thao thức chưa ngủ là vì lo nghĩ đến vận mệnh của đất nước. 	
- Hai câu thơ thể hiện hai nét tâm trạng ở một con người: say mê trước cảnh thiên nhiên đẹp và nỗi lo việc nước. Hai nét tâm trạng ấy hòa hợp, thống nhất giữa tâm hồn thi sĩ và người chiến sĩ trong vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.	
1,5
0,5
0,5
0,5
2
 Truyện ngắn Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn phản ánh cuộc sống khổ cực của người dân, đồng thời lên án thói vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến.
 Em hãy làm sáng tỏ nhận định trên bằng một bài văn nghị luận. 
+ Kiểu bài: Văn nghị luận chứng minh.
+ Yêu cầu chung: Học sinh vận dụng văn nghị luận chứng minh và hiểu biết về truyện ngắn Sống chết mặc bay để làm sáng tỏ 2 ý lớn : 
 - Truyện phản ánh cuộc sống khổ cực của người dân.
 - Đồng thời lên án thói vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến, đại diện là tên quan phủ. 
6,0
Mở bài: 
- Giới thiệu khái quát về Phạm Duy Tốn, khẳng định: Ông là một trong số nhà văn có thành tựu đầu tiên về truyện ngắn hiện đại.	
- Giới thiệu về truyện ngắn Sống chết mặc bay	
1,0
0,5
0,5
Thân bài: 
Bằng việc phân tích sự khéo léo trong việc kết hợp hai phép tương phản và tăng cấp trong nghệ thuật, học sinh làm sáng tỏ 2 ý lớn ( theo yêu cầu của đề bài) 
 Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, nhưng phải làm sáng tỏ được hai ý cơ bản như sau:	
 a) Truyện phản ánh cuộc sống khổ cực của người dân do thiên tai, do sự vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên.
- Sự tăng cấp trong việc miêu tả cảnh trời mưa, cảnh nước sông dâng cao, nguy cơ vỡ đê ...	
- Sự tăng cấp trong cảnh hộ đê của người dân: vất vả, căng thẳng, nguy cấp qua tiếng trống đánh, tiếng ốc thổi, tiếng người gọi nhau ...
- Tình cảnh thê thảm của những người dân chân lấm tay bùn, đem thân hèn yếu ra chống đỡ với sức mưa to, nước lớn của trời ...
- Sự bất lực của sức người trước sức trời, thiên tai giáng xuống, đe dọa tính mạng của người dân...
 b) Lên án gay gắt thói vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến, tên quan phủ là đại diện:
- Bằng nghệ thuật tương phản, tác giả đã vạch trần thói vô trách nhiệm của tên quan phủ: cảnh người dân hộ đê trong tình thế nguy kịch tương phản với cảnh tên quan phủ đang cùng nha lại chơi bài trong đình với không khí tĩnh mịch ... 
- Niềm cảm thương với sự khổ cực của người dân 
- Lên án gay gắt thói vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến, tên quan phủ là đại diện; Sự vô trách nhiệm của tên quan phủ qua việc làm "hộ đê": tư thế, cách ngồi, lời nói, thái độ vô trách nhiệm khi biết tin đê vỡ ...
Ý khái quát:	 
- HS có thể nêu nhận xét về giá trị hiện thực và nhân đạo được thể hiện qua truyện: phản ánh nỗi khổ cực của người dân và thể hiện niềm cảm thương của tác giả trước cuộc sống cơ cực, lầm than của người dân do thiên tai, do thói vô trách nhiệm của bọn quan lại phong kiến đưa đến...
4,0
2,0
0,5
0,5
0,5
0,5
2,5
0,5
0,5
0,5
1,0
Kết bài:
- Khẳng định lại giá trị nội dung của truyện ngắn.	
- Có thể liên hệ hoặc mở rộng bằng một số tác phẩm đã học ...	
1,0
0,5
0,5
VẬN DỤNG CHO ĐIỂM CÂU 2 - PHẦN LÀM VĂN
 Điểm 6: Hiểu đề, vận dụng tốt lí thuyết để làm bài văn nghị luận chứng minh, trình bày đủ các ý cơ bản như trên, diễn đạt tốt, trình bày đẹp, chữ viết đúng chính tả
 Điểm 5 - 6: Vận dụng tương đối tốt lí thuyết để làm bài văn nghị luận chứng minh, trình bày đủ các ý cơ bản như trên, diễn đạt tốt, trình bày đẹp, chữ viết đúng chính tả
 Điểm 3 - 4: Biết vận dụng lí thuyết để làm bài văn nghị luận chứng minh, trình bày tương đối đủ các ý cơ bản trên, bố cục mạch lạc, diễn đạt tương đối tốt, có thể còn mắc một số lỗi chính tả.
 Điểm 1 - 2: Chưa biết vận dụng lí thuyết để làm bài văn nghị luận chứng minh, còn thiếu nhiều ý, có chỗ còn kể kể lại nội dung câu chuyện, bài viết chưa có bố cục mạch lạc, còn mắc nhiều lỗi chính tả và diễn đạt.
 Điểm 0: bỏ giấy trắng.